مناقشه قره باغ از نگاه دانشمند علوم سیاسی رژیم صهیونسیتی/ مصاحبه

به گزارش پایگاه خبری حقایق قفقاز، در حال حاضر، دکتر آبراموف در حال آماده سازی برای انتشار کتاب و مجموعه ای از مقالات در مورد تاریخ خانات آذربایجان است و در عین حال آنچه را که امروز در قفقاز جنوبی می گذرد، از جمله تمام فراز و نشیب های درگیری بر سر قره باغ را از نزدیک دنبال می کند.

متن مصاحبه با این کارشناس صهیونیستی در خصوص مسائل قفقاز جنوبی و مناقشه قره باغ تقدیم می گردد:

-دکتر آبراموف، مناقشه قره باغ چقدر برای دانشمندان اسرائیلی جالب است؟ به نظر شما آیا شباهتی بین درگیری های ارمنی-آذربایجانی و اسرائیل-فلسطینی وجود دارد؟

– البته دانشمندان علوم سیاسی اسرائیل بیشتر به توسعه اوضاع در خاورمیانه علاقه مند هستند. به طور کلی، افسوس که قفقاز برای محققان اسرائیلی ناشناس بود و باقی می ماند، که تنها بخش بسیار کوچکی از آن واقعاً مشکلات قفقاز را درک می کند.

در صورت تمایل، البته می توانید شباهت های خاصی را بین هر تعارض پیدا کنید. اما به نظر من درگیری های قره باغ و فلسطین از نظر ماهیت، تاریخ، مقیاس، تعداد طرف های درگیر، علاقه به رسانه های جهانی و بسیاری عوامل دیگر متفاوت است. هر تعارضی یک پدیده منحصر به فرد است و تلاش برای حل این یا آن تعارض، بر اساس تحلیل مقایسه ای، به نظر من بی نتیجه است.

– روایت های زیادی در مورد علت اصلی درگیری ارمنستان و آذربایجان وجود دارد. به نظر شما کدام یک از آنها به حقیقت تاریخی نزدیکتر است؟

– در واقع، نسخه های بیش از اندازه کافی وجود دارد. علاوه بر این، بخش قابل توجهی از آنها را می توان با خیال راحت به قلمرو فانتزی نسبت داد. مناقشه قره باغ البته ریشه تاریخی طولانی دارد. اما از آنجایی که آذربایجان و ارمنستان هنوز در عرصه فضای پس از فروپاشی شوروی هستند، موضوع را نه از دوران باستان هولناک، بلکه از آغاز انقیاد ماوراء قفقاز به امپراتوری روسیه باید در نظر گرفت.

قبل از فتح ماوراء قفقاز توسط امپراتوری روسیه، ارامنه در بخش بزرگی از سرزمینی که امروزه در تصرف خود هستند در اقلیت بودند. آنها که مسیحی بودند، متحد طبیعی روسیه در مبارزه با ایران مسلمان و ترکیه به حساب می آمدند. و برعکس، به نظر مقامات، ترکها جمعیتی غیرقابل اعتماد به نظر می رسیدند که می توانستند هر لحظه در کنار هم کیشان خود قرار بگیرند. بلافاصله پس از فتح ماوراء قفقاز در سال 1828، منطقه ارمنی در قلمرو خانات منسوخ شده نخجوان و اریوان ایجاد شد که با تشویق مقامات امپراتوری روسیه، جمعیت زیادی از ارامنه از ایران و عثمانی آغاز شد. امپراتوری جالب اینجاست که گاهی اسکان مجدد ارامنه به سرزمین های جدید به هیچ وجه داوطلبانه نبود.

اخراج جمعیت ترک، تحقیر آشکار آن توسط مقامات امپراتوری، اختلافات مذهبی، استفاده ماهرانه توسط انواع مختلف تحریک کنندگان – همه اینها نمی تواند به افزایش تنش در روابط بین آذربایجانی ها و ارمنی ها کمک کند که منجر به خونین شد. درگیری هایی که جان بسیاری را گرفت. کشتار 1905-1906 به تنهایی منجر به تلفات قابل توجهی شد.

آذربایجان و ارمنستان که در سال 1918 بر روی ویرانه های امپراتوری روسیه تأسیس شدند، در طول دو سال زندگی مستقل خود، موفق به انجام دو جنگ با پاکسازی قومی شدند. در سال 1920، بلشویک ها هر دو جمهوری را منحل کردند. به نظر می رسد که دولت جدید، با فرض دوستی مردم، باید صلح را به ارمغان می آورد. در واقع، با وجود برخی درگیری ها، تبعید آذربایجانی ها از ارمنستان در سال های 1947-1950، برای مدت طولانی به نظر می رسید که درگیری بین دو ملت به فراموشی سپرده شده است. اما وقایع قره باغ نشان داد که دوره شوروی فقط آرامش قبل از طوفان بود.

اما به نظر من برای حل مناقشه قره باغ باید بحث های تاریخی را کنار گذاشت. روی آوردن به صفحات غم انگیز تاریخ فقط باعث تشدید مناقشه کنونی و کاهش سرعت حل آن می شود. البته من خواستار فراموشی تاریخ و شروع از صفر نیستم. این به سادگی غیرممکن است. اما بحث به سبک «تو اینجا ایستاده نبودی» فقط به بن بست می انجامد.

– اقدامات رهبری ارمنستان و آذربایجان را در “گرم ترین” دوره درگیری – در سال های 1990-1993 چگونه ارزیابی می کنید؟

– ارمنستان در این موضوع موضع انفعالی می گیرد. بر کسی پوشیده نیست که آذربایجان در زمینه های مختلف از جمله نظامی با اسرائیل همکاری نزدیک دارد. اسرائیل راه همکاری نزدیک با آذربایجان را انتخاب کرد. این همکاری برای هر دو طرف سودمند است که هر یک به دنبال کسب بیشترین سود از مشارکت هستند.

علاوه بر این، یک لحظه احساسی نیز وجود دارد. اسرائیل وجود چند صد ساله جامعه یهودی در خاک آذربایجان را به یاد می آورد و از نبود هرگونه مظاهر یهودی ستیزی در آذربایجان آگاه است. اسرائیل پیوسته حمایت بی‌قید و شرط خود را از تمامیت ارضی آذربایجان اعلام می‌کند، روزهای آذربایجان و شب‌هایی به یاد قربانیان ژانویه سیاه و فاجعه خوجالی برگزار می‌شود.