به گزارش پایگاه خبری حقایق قفقاز، روزنامه ینی مساوات جمهوری آذربایجان در واکنشی عصبی و دور از ادب به روشنگری سفارت ایران درباره تاریخچه مسجد کبود ایروان نوشت: « سفارت ایران در ارمنستان «مسجد کبود» ایروان را متعلق به کشور خود دانسته و آن را «نماد هنر ایرانی» نامید. سفارت ایران در ایروان با عصبانیت نسبت به نوشته نمایندگان جمهوری آذربایجان ( دو نماینده باکو که پس از حضور در مسجد کبود جملاتی کنایه آمیز و دور از واقعیت درباره مسجد کبود بیان کرده بودند) واکنش نشان داد و نمایندگان ما را به بی سوادی هم متهم کرد.
سفارت ایران مدعی شد که کتیبه فارسی روی این بنا 200 سال قدمت دارد. سفارت نوشته است که «خیلی خوب است که کتیبه فارسی هنوز روی آن حفظ شده است.» جالب است که «مسجد کبود» ترکان آبی، یکی از نمونه‌های معماری آذربایجان که توسط حسینعلی خان قاجار در سال 1799 ساخته شده، چگونه می‌تواند متعلق به فارس باشد؟ فارس در خان نشین ایروان چه کار داشت؟ فرض کنید روی دیوار چیزی فارسی است. نظامی گنجوی نیز به فارسی می نوشت. آیا او شاعر فارس است؟ ثانیاً آن نوشته چیست؟»
ینی مساوات برای یادآوری افزوده است: « مسجد کبود ایروان تنها محل عبادت مسلمانان در پایتخت ارمنستان است. این بنا در سال 1776 توسط حسینقلی خان قاجار، خان ایروان ساخته شد. ارامنه این مسجد را در قرن بیستم سه بار سوزاندند. اولین بار در سال 1918 و بار دوم در مارس 1955 بود. این خانه خدا پس از حوادث سال 88 برای سومین بار به آتش کشیده شد. این مسجد در سال های 1995-2006 با کمک شرکت های ساختمانی ایرانی مرمت شد و به «مراکز فرهنگی» ایران در ارمنستان تبدیل شد. ارمنستان آن را به مدت 99 سال به ایران اجاره داده است.»
ینی مساوات به نقل از توماس دوال انگلیسی نیز افزوده است: «محقق انگلیسی تام دوال در مورد مسجد کبود می نویسد: “این واقعیت که ارامنه به راحتی یک مسجد آذربایجانی را از بین بردند را می توان با یک بازی زبانی توضیح داد: شما به راحتی می توانید آذربایجانی های ارمنی را از تاریخ کشور پاک کنید، زیرا آذربایجانی ها در اینجا تا قرن بیستم “تاتار”، “ترک” و “مسلمان” نامیده می شدند. آنها نه فارس بودند و نه ترک (به معنی ترک های عثمانی). آنها شیعیان ترک زبان بودند. خلاصه اینکه آنها اجداد آذربایجانی های امروزی بودند. وقتی ارمنی ها از “مسجد ایرانی” در ایروان صحبت می کنند، می گویند “فارسی” و می خواهند این واقعیت را به فراموشی بسپارند که کسانی که از سال 1760 در این مسجد نماز می خوانند، آذربایجانی ها بودند.”
ینی مساوات افزوده است: « در مورد «کار مرمت» مسجد کبود توسط فارس ها و ارامنه نیز باید بگوییم که دیدیم که مسجد گوهرآقا شوشا چگونه به اصطلاح “مرمت” شد! همچنین جالب است بدانید که چگونه کتیبه فارسی بر روی مسجدی که سه بار در آتش سوخته، باقی مانده است! لازم به ذکر است که 9 سال پیش ارمنستان تلاش کرد تا این مسجد را به عنوان اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کند. آسمیک پوگوسیان وزیر فرهنگ ارمنستان با اشاره به اینکه “در سفر خود به ایران در سال 2012، شاهد بوده است که چگونه از آثار تاریخی و فرهنگی ارمنستان در آنجا محافظت می شود”، خاطرنشان کرد: بسیاری از آثار ارمنی در ایران در میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است. ارمنستان نیز باید گامی مشابه بردارد.»
توفیق مصطفی زاده، مورخ به ینی مساوات گفت: «ارمنی ها زمانی تمام مساجد ایروان را ویران کردند. اما همانطور که می دانید ایرانی ها زیاد به ایروان رفت و آمد دارند و باید برایشان یک مسجد وجود داشته باشد. بنابراین تنها آنها بودند که «مسجد کبود» را نگه داشتند، ممکن است چیزی به فارسی روی این مسجد نوشته شده باشد که طبیعی است. زیرا، در آن زمان این خانات وابسته به قاجارها بود، آقا محمد شاه قاجار ایروان را به انقیاد خود درآورده بود. درست است که این خان نشین تا حدودی استقلال داخلی خود را حفظ کرده بود، اما به شاهان قاجار وابستگی داشت. البته مسجد کبود یک بنای تاریخی متعلق به آذربایجان است. معماران با اتکاء به ساختار مسجد و عوامل دیگر می توانند این را کاملاً ثابت کنند.»
چنگیز غنی زاده، نماینده مجلس جمهوری آذربایجان نیز گفت: «من می خواهم ابتدا از حرکت و موضع گیری نمایندگان مجلس مان در سفر به ارمنستان تشکر کنم. ما قبلاً می دانستیم که ارامنه این مسجد را تصاحب کردند و به نام مسجد فارس به ایران دادند و ایران از آن استفاده می کند. زیرا ایران بطور بارزی الگوی دوستی و برادری در برابر ارمنستان به نمایش می گذارد. از نظر حقوقی در عمل این بنای تاریخی سالهاست که در دست ارمنستان است. اما ارمنستان باید از آن محافظت می کرد.
حداقل باید همان مراقبتی که ما از کلیسای ارمنی مان داشته ایم، آن را حفظ می کردند. رییس جمهوری آذربایجان اخیرا در نشستی با رسانه های برجسته روسی در مسکو گفت: «ما نه تنها کلیسای ارمنی، بلکه 5000 کتاب به زبان ارمنی را نیز حفظ کرده ایم.» اما ارامنه خانه خدا را اجاره داده اند و می خواهند از آن پول به دست آورند. زیرا، از خدا و انسانیت خیلی به دور هستند. نمایندگان ما در ایروان همچنین خاطرنشان کردند که ارامنه اقدامات خاصی را انجام داده و با نوشتن کتیبه های فارسی بر روی مسجد، مسجد متعلق به ترک های آذربایجان را فارسی سازی کرده اند! البته هدف از بین بردن ریشه و گم کردن رد است. فکر می کنم معامله کردن با خانه خدا برای هیچ کس و هیچ کشوری سربلندی نمی آورد. هر چقدر هم که ارمنی ها تلاش کنند، نمی توانند ریشه ها را از بین ببرند. ارمنستان و همچنین ایروان نیز سرزمین آذربایجانی است و آثار تاریخی و مذهبی آن متعلق به آذربایجان است. اما چه کنیم که اکنون در دست آنها و در استفاده آنهاست.»
