هفته گذشته شاهد تحول مهمی در رابطه با مناقشه قره باغ بودیم. سرژ سرکیسیان رئیس جمهوری ارمنستان در دیدار با رئیس جمهوری مولداوی بر لزوم اجرای توافقات به دست آمده در نشست سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در وین، سنت پترزبورگ و ژنو تاکید کرد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، البته در این میان توافقات به عمل آمده در نشست وین از اهمیت بیشتری برخوردارند. نشست وین با ابتکار طرف آمریکایی برگزار شد و در آن با پیش شرط های ارمنستان برای از سرگیری مذاکرات و بویژه لزوم ایجاد مکانیزم های تحقیق موافقت شد.
سرژ سرکیسیان و مقامات ارمنستان مدت زمانی بود که از سخن گفتن درباره این پیش شرط ها خودداری می کردند و این در حالی بود که باکو از عقب نشینی ارمنستان از پیش شرط های اعلام شده و موافقت با از سرگیری مذاکرات خبر می داد.
جالب توجه این که بلافاصله پس از اظهارات سرژ سرکیسیان مقامات دیگر ارمنستان نیز شروع به اظهار نظر در این باره کردند. از جمله آرمان گیراگوسیان رئیس هیئت ارمنستان در نشست شورای دائمی سازمان امنیت و همکاری اروپا از حمایت بی قید و شرط ارمنستان از توافقات بدست آمده در نشست های وین و سنت پترزبورگ خبر داد که موارد مهم آن شامل ایجاد مکانیزم های تحقیق و تقویت دفتر نماینده ویژه ریاست سازمان امنیت و همکاری اروپا می باشد.
در این نشست که نهم نوامبر برگزار شد، موضوع حل مناقشه قره باغ نیز مورد بررسی قرار گرفت. هری کامیان نماینده موقت هیئت آمریکا در سازمان امنیت و همکاری اروپا از طرفین مناقشه خواست تا به توافقات بدست آمده در نشست های وین و سنت پترزبورگ عمل کنند.
وی تاکید کرد:”طرفین در خصوص تقویت دفتر نماینده ویژه ریاست سازمان توافق کرده اند و امیدواریم که این موضوع در بودجه سال ۲۰۱۸ در نظر گفته شود. آمریکا همچنین طرفین را به فعالیت پیرامون پیشنهادات موجود جهت ایجاد مکانیزم های تحقیق سازمان امنیت و همکاری اروپا فرا می خواند.”
با توجه به این که سکوت مقامات ارمنی می توانست ناشی از فشارهای مسکو و باکو جهت عقب نشینی از توافقات نشست وین باشد، در طی این مدت مقامات آمریکایی چندین بار توافقات وین را گوشزد و حمایت خود را از ایروان در این رابطه اعلام کردند.
بررسی موضوع قره باغ در نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا در حالی انجام گرفت که اطلاعاتی در مورد جزئیات بررسی موضوع قره باغ در چارچوب مثلث مسکو-آنکارا-باکو به بیرون درز کرده است که حکایت از بازگرداندن اراضی به جمهوری آذربایجان در مقابل عضویت این کشور در اتحادیه اقتصادی اورآسیایی و سازمان پیمان امنیت جمعی و همچنین استقرار نیروهای روس دارد.
این در حالیست که هیچ اشاره ای به دیدگاه طرف ارمنی نشده و ظاهرا مواضع ارمنستان در این مورد مورد بی توجهی قرار گرفته اند. ظاهرا شکستن سکوت سرژ سرکیسیان نیز به همین دلیل می باشد.
در سایه این تحولات و پس از حمایت آشکار آمریکا و غرب از مواضع ارمنستان در موضوع قره باغ آلکساندر لوکاشوویچ نماینده روسیه در سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز در چرخشی آشکار اعلام کرد:”موفقیت فعالیت روسای گروه مینسک در گرو حفظ صلح و ثبات در منطقه است. بار دیگر تاکید می کنیم که اجرای توافقات بدست آمده در نشست سران دو کشور در ۱۶ ماه می ۲۰۱۶ در وین و ۲۰ ماه ژوئن در ۲۰۱۶ در سنت پترزبورگ به تحقق این هدف کمک خواهد کرد. ایجاد مکانیزم تحقیق مشترک در خطوط تماس نیروهای ارمنی و آذری منطبق بر منافع دو طرف در حفظ ثبات می باشد.”
این در حالیست که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ارمنی و روس با توجه به این که طرف ارمنی در ماه های اخیر امتیازات بسیاری به طرف آذری داده و از جمله از پیش شرط های خود برای از سرگیری مذاکرات عقب نشینی کرده است، توافقات بدست آمده در وین می توانند در حد حرف باقی بمانند.
آیا ارمنستان به مواضع سرسختانه پیشین خود باز می گردد یا این که اظهارات اخیر رئیس جمهوری ارمنستان و مقامات این کشور را باید در چارچوب توافقات پنهان میان مسکو، آنکارا و باکو ارزیابی کرد؟
