شورای همکاری های کشور های ترک زبان سوم اکتبر سال 2009 با هدف افزایش ارتباط و همکاری کشور های ترک زبان، همچنین تأمین ثبات و امنیت در منطقه در شهر نخجوان با امضای توافق نامه مربوطه توسط رؤسای جمهور آذربایجان، ترکیه، قزاقستا و قرقیزستان تشکیل شده است و دبیرخانه دائمی آن در استانبول ترکیه فعالیت می کند.
اجلاس مقامات وزارت خانه های امور خارجه:
این اجلاس روز 14 آگوست با اشتراک نمایندگان و مقامات عالی رتبه ای از وزارت خانه های امور خارجه هر چهار کشور، ترکیه، قرقیزستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان در شهر قبله برگزار شد.
اجلاس وزرای امور خارجه کشور های عضو:
اجلاس وزرای امور خارجه کشور های عضو شورای همکاری های دول ترک زبان 15 آگوست در شهرقبله برگزار شد.
در این اجلاس که در آن وزرای امور خارجه هر چهار کشور عضو شورای فوق الذکر حضور داشتند چشم انداز فعالیت های اعضا برای تقویت هرچه بیشتر همکاری های کشور های عضو در زمینه های مختلف مورد مذاکره قرار گرفت.
در ابتدای این اجلاس ائلمار محمد یاراف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان با اشاره به اهمیت این اجلاس گفت: جمهوری آذربایجان کاملا از تمامی تصمیمات شورای وزرای امور خارجه شورای همکاری کشور های ترک زبان حمایت می کند و ما منتظر تصمیمات جدید و مهمی از این شورا هستیم.
احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه جمهوری ترکیه نیز در این اجلاس پس از ابراز امیدواری برای موفقیت اجلاس همکاری های دول ترک زبان به اهمیت و سطح بالای این نشست اشاره کرد و افزایش و تحکیم همکاری های منطقه ای مشترک را ضروری دانست.
در این نشست همچنین وزرای امور خارجه کشور های عضو شورای همکاری های کشور های ترک زبان در بیانیه مشترک خود برخورد غیر انسانی ارتش مصر با معترضین را محکوم کردند؛ در این بیانیه آمده است: ما به سبب واقایع مصر که سبب نقض حقوق مردم این کشور و زخمی و کشته شدن عده ای از آنها شد ابراز تاسف می کنیم و هرگونه استفاده از زور علیه مردم این کشور را محکوم می کنیم. کشته شدن مردم عادی مصر اتفاقی نا بخشودنی است و ما با خانواده های کشته شده گان ابراز همدردی می کنیم و برای مجروحان آرزوی صحت کامل و عاجل داریم. ما خواستار برقراری هرچه سریع تر امنیت، دموکراسی و ثبات سیاسی در مصر هستیم.
در پایان این اجلاس وزرای امور خارجه چهار کشور عضو پروتکل همکاری امضا کردند.
حاشیه های پیش از اجلاس سران:
پیش از برگزاری اجلاس سران کشور های عضو شورای همکاری های کشور های ترک زبان، رؤسای جمهوری کشور های عضو با یکدیگر دیدار و گفتوگو کردند.
برگزاری کنسرت موسیقی در سالن مرکز فرهنگی قبله نیز از دیگر حاشیه های این اجلاس بود که سران و مقامات کشور های عضو همگی در آن شرکت کردند.
اجلاس سران:
سومین اجلاس سران کشور های کشورهای های عضو شورای همکاری های کشور های ترک زبان، امروز (16 آگوست) در مرکز کنگره حیدر علی اف شهر قبله جمهوری آذربایجان برگزار شد.
رئیس جمهور آذربایجان الهام علی اف، رئیس جمهور ترکیه عبدالله گل، رئیس جمهور قزاقستان نورسلطان نظربی اف، رئیس جمهور قرقیزستان آلمازبک آتامبایو و معاون رئیس کابینه دولت ترکمنستان ساپاردوردو تویلی اف در این نشست شرکت داشتند.
این نشست با سخنان رئیس جمهور قرقیزستان آغاز شد و ریاست موقت شورا به آذربایجان داده شد؛ سپس رئیس جمهور آذربایجان به سخنرانی پرداخت.
در ادامه دستور کار اجلاس تایید شد و سپس به ترتیب رؤسای جمهور قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه به سخنرانی پرداختند؛ معاون رئیس هیئت وزیران ترکمنستان و دبیر شورای کشور های ترک زبان، خلیل آکینجی سخنرانان بعدی این نشست بودند.
پس از سخنرانی ها و مذاکرات مراسم امضای اسناد و توافق نامه ها برگزار شد. در پایان بیانیه سومین اجلاس همکاری های کشور های ترک زبان و تمدید مدت فعالیت دبیر شورا، توسط هر چهار رئیس جمهور به امضا رسید. موضوع قره باغ اشغالی به عنوان یکی از اساسی ترین بند های بیانیه مشترک سومین اجلاس کشور های عضو مطرح شد. در این بیانیه بر لزوم حل هرچه سریع ترین مسأله مناقشه قره باغ به شکلی عادلانه تأکید شده است.
سخنان رئیس جمهور آذربایجان پایان بخش سومین اجلاس کشور های ترک زبان بود.
اجلاس اول این شورا در سال 2011 در آلماتی قزاقستان و اجلاس دوم سال 1012 در بیشکک برگزار شده است.
لازم به ذکر است برگزاری این اجلاس و اجلاس های مشابه در جمهوری آذربایجان سبب نگرانی برخی اقلیت های قومیتی این کشور نیز شده است؛ قومیت هایی چون لزگی ها تات ها و تالشی ها و ارامنه که دولت جمهوری آذربایجان کمترین توجهی به حقوق اولیه آنها ندارد و با تمام قوا سعی در یکدست سازی قومی-جمعیتی این دارد.
اقدامات متعصبانه دولت آذربایجان زمانی بیشتر به چشم می آید که توهین و تمسخر اقلیت های قومیتی در این کشور به سبب به اصطلاح آزادی بیان رواج یافته ولی با هرگونه انتقاد از تغییرات اعمال شده در زبان ترکی آذربایجانی یا در طرح مطالبات انسانی اقوام دیگر برخوردی امنیتی صورت می گیرد.
ضمن این که تکیه بر زبان ترکی با خط مشی و تفکر سیاسی حاکم بر آذربایجان نیز تناقضی بس آشکار دارد؛ چرا که رژیم آذربایجان پس از ابوالفضل ائلچی بی که به عقاید پانترکیستی تکیه داشت با تغییری کلی به مکتب جدیدی که می توان آن را پان آذریسم نامید روی آورده است.
به طوری که امروزه دیگر از زبان این کشور باعنوان ترکی یاد نمی شود بلکه در تمام مراجع رسمی جمهوری آذربایجان زبان آذری جایگزین شده است و حکومت آذربایجان سعی دارد با تعریف ملیت آذری قومیت های تات، لزگی، تالشی و ارمنی را نیز در دایره این ملیت جدید وارد کند؛ ضمن این که در این میان چشم خود را از همسایه جنوبی اش هم نبسته است.
منبع : آناج
