به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، جمهوری آذربایجان از بدو استقلال یافتن از اتحاد جمایر شوروی رابطه دوجانبه خود را با اسرائیل برقرار کرد؛ اسرائیل جز اولین واحدهای سیاسی بود که استقلال این کشور را در سال 1991پذیرفت و سفارتخانه خود را در سال 1993 در باکو مستقر کرد. این ارتباط در زمینه های اقتصادی، امنیتی و نظامی گسترش یافته و به شکلی است که رئیس جمهور آذربایجان الهام علی‌اف در تعریف پیوندشان با اسرائیل چنین می گوید: “روابط دو جانبه اسرائیل و آذربایجان مانند یک کوه یخ است ، که نه دهم آن زیر سطح آب است.” یا آریه گات, کارشناس مسائل اسرائیل و آذربایجان چنین نقل می کند: ” در مورد ارتباط پنهان این دو کشور فقط حدود 1 درصد آن را مطلع هستیم ، 99 درصد دیگر به صورت پنهان است” این سخنان نشان از عمق ارتباط استراتژیک و راهبردی باکو و تل آویو دارد. البته لازم به ذکر است که جمعیت یهودی های آذربایجان 30هزار نفرست، که به نسبت جمعیت کل این کشور، تعدادی قابل ملاحضه است و جامعه یهودیان آذربایجان عاملی شده در جهت هر چه بهتر و محکمتر شدن ارتباط این دو کشور. با در نظر گرفتن دشمنی دیرینه قوم یهود با اقوام پارسی و همچنین سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران, رابطه مستحکم و قوی آذربایجان-اسرائیل زنگ خطری است برای نظام جمهوری اسلام ایران و دامنه چنین ارتباطی فقط محدود به باکو نیست بلکه دیگر کشورهای همسایه ایران از ترکیه، پاکستان وترکمنستان گرفته تا کشورهای شیخ نشین حاشیه خلیج فارس هم در این راستا سیاست های خارجی خود را تنظیم نموده اند.
رابطه دو کشور اسرائیل و آذربایجن در مقولات گسترده ای گسترش یافته که به اختصار روابط “اقتصادی” و”امنیتی و نظامی” جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونیستی عبارتند از:
اقتصادی
همکارهی اقتصادی این دو کشور به طور چشمگیری بست و توسعه یافته و تجارت بین اسرائیل و جمهوری آذربایجان عددی نزدیک به 4 میلیارد دلار است.همزمان با استقلال یافتن جمهوری آذربایجان از شوروی، اقتصاد این کشور از هم گسسته شده بود, این موضوع وسیله ای شد جهت نفوذ اسرائیل در این کشور و به همین واسطه در صنایع صنعتی و خدماتی آذربایجان سرمایه گذاری های متعددی صورت گرفت. برای نمونه بیزاک (Bezeq)شرکت مخابراتی اسرائیل در سال 1994 در یک قرارداد تجاری همه زیر ساخت های مخابراتی آذربایجان را در دست گرفت ؛و ده ها شرکت دیگر رژیم صیهونستی در بخش های انرژی آذربایجان در حال فعالیت می باشند. بطور مثال: شرکت اسرائیلی مودوک(Modoc) تامیین کننده مهم تجهیزات صنایع نفت و گاز آذربایجان می باشد (باکو تامین کنند 40 درصد از تقاضای نفت اسرائیل است) و تجارت این دو کشور در زمینه های کشاورزی ، گردشگری، پزشکی و آموزش و پرورش هم گسترده است. در سال 2007، شیمون پرز، رئیس جمهور اسرائیل و در فوریه سال 2009لیبرمن ، وزیر امور خارجه این رژیم، به باکو سفر کردند تا هر چه بیشتر پیوند دو کشور را در زمینه اقتصادی گسترش دهند. در بین کشور های شوروی سابق آذربایجان بیشترین میزان تجارت با اسرائیل را دارد.
امنیتی و نظامی
سرویس های امنیتی اسرائیل از سال 2001 فعالیت های خود را در آذربایجان گسترش دادند و همچنین این دو کشور در سال 2012در بخش امنیتی و نظامی قراردادی به ارزش 1.6 میلیارد دلار امضا کردند که به موجب این قرارداد ؛ هواپیماهای بدون سرنشین ، سیستم های ضد هوایی و سیستم های دفاع موشکی به آذربایجان تحویل گردید. همچنین تجهیز و آموزش نیروهای امنیتی آذربایجان را اسرائیل بر عهد گرفت و در سال های اخیر حجم تبادلات نظامی این دو کشور به 5 ملیارد دلار رسیده است. البته حضور نیروهای امنیتی اسرائیل در این کشور بر دو اصل استوار است که عبارتند از، یک؛ جاسوسی از ایران ،به همین منظور در امتداد مرز ایران و آذربایجان ایستگاهای شنود دایر کردند و در رخ دادی دیگر در ماه مارس 2012 دولت الهام علی اف 22 نفر را مظنون به ارتباط با ایران دستگیر کرد .در اسنادی که توسط ویکی لیکس در ماه آوریل سال 2011 منتشر شد، نیز فاش شده که رژیم صهیونیستی با استفاده از خاک این جمهوری سابق اتحاد جماهیر شوروی برای فعالیت های جاسوسی علیه ایران در طول چهار سال گذشته استفاده کرد دو؛رصد گروه های اسلامگرای تند رو، صیهونیست ها با این کار دنبال گروه های هستند که می توانند در جهت راهبرهای خود ازآنها بهره ببرند.
به هر تقدیر صهیونیست ها به دنبال آن هستند تا اضلاع بیشتری به مثلث سنتی تل آویو_ آنکارا_ باکو در مقابل جمهوری اسلامی بیفزایند. تلاش سالهای اخیر اسرائیل برای راه اندازی سفارت در ترکمنستان و تحرک بیشتر در آسیای میانه گویای این مساله است. به همین سبب جمهوری اسلامی ایران باید با هشیاری بیشتری تحولات این شیطان کوچک را در مرزهای شمالی خود دنبال کند.
محمد میرشکاری دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی
