نشست مبانی معرفتی عرفان اسلامی به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو، در محل اتاق ایران واقع در دانشگاه دولتی علوم انسانی مسکو برگزار شد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، در این نشست شهرام پازوكی، مدير گروه عرفان و تصوف انجمن حكمت و فلسفه در جمع شماری از اساتيد و دانشجويان زبان فارسی در موضوع مبانی معرفتی عرفان اسلامی به بحث و تبادل نظر با محققان جوان روس پرداخت.
پازوكی، پس از معرفی اجمالی انجمن حكمت و گروه عرفان و تصوف اين انجمن، با ذكر اين نكته مهم كه در پژوهش‌های صورت گرفته در مورد عرفای مسلمان، بیشتر وجه ادبی آثار آن‌ها مد نظر بوده، گفت: عرفان اسلامی از منظر انديشه و تفكر واجد معانی بلندی است كه متأسفانه مغفول واقع شده و من معتقدم افكار و انديشه‌های عرفای مسلمان بايد بيشتر از ارزش ادبی آثار آن‌ها مدنظر قرار گيرد.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه‌های تهران، با فراخواندن محققان و دانشجويان جوان روس به بررسی عميق‌تر آموزه‌های عرفانی و عدم اكتفا به ارزش ادبی صرف آن‌ها، شاهنامه فردوسی را از منظر انديشه‌های عرفانی دارای مطالب و آموزه‌های عميقی دانست و آثار نظامی گنجوی، شاعر بزرگ پارسی‌گوی را شرح عرفانی افكار فردوسی خواند و افزود: در ادبيات عرفانی ما اساطير ايران باستان احياء شده است و شاهنامه فردوسی، به عنوان شاهكار ادبيات حماسی ايران، در بردارنده معانی عميق و لايه‌های زيرين عرفانی معرفتی است كه نياز به پژوهش و بررسی شايسته دارد.
پازوكی، با اشاره به موضوعات مورد تحقيق توسط شماری از اساتيد و دانشجويان اين دانشگاه، اظهار کرد: متون عرفانی برای شما نامأنوس خواهند بود اگر با عالم عرفان اسلامی به صورت فكری و نظری آشنا نشويد به عنوان مثال عبهرالعاشقين، كه به نوعی اولين نثر عاشقانه در ادبيات فارسی محسوب می‌شود جدای از ارزش ادبی، در بردارنده مفهوم و تعريفی از زيبايی است كه در عالم تفكر اسلامی بی‌نظير است و در مباحث فلسفه هنر قابل طرح و بحث است.
وی در پاسخ به سؤال و طرح موضوع يكی از دانشجويان روس كه به تفكيك خرد و تصوف در فرهنگ اسلامی اشاره کرد، گفت: نكته‌ای كه بسيار مهم و شايان توجه است ارزش و جايگاه خرد در عرفان اسلامی است نگاه تفكيكی بين عقل و عرفان كه ميراث مستشرقين غربی است به سبب اين مسئله مهم است كه در عرفان مسيحی، اساساً عقل فاقد جايگاه در خور است و ايمان در عرفان مسيحی اساساً عقلانی نيست در حالی كه در عرفان اسلامی و آموزه‌های عرفای بزرگ مسلمان، «خرد» جايگاهی ويژه دارد. مولانا بيش از سيصدبار در مثنوی از عقل ياد كرده است و در ادبيات فارسی، هيچ كتاب با مثنوی از نظر تعداد صفاتی كه برای عقل به كار برده است، قابل مقايسه نيست از اين روست كه تا قرن دوازدهم، مثنوی يكی از منابع اصلی تمام فيلسوفان مسلمان بوده است.
پازوكی در پاسخ به سؤال يكی از استادان جوان روس كه ترجمه «تذكره‌الاولياء» عطار را به عنوان طرح پژوهشی خود در دست انجام دارد به تفصيل توضيحاتی در خصوص مراتب ايمان و عرفان از نگاه عطار و ريشه اين ترتب در آموزه‌های شيعی و به ويژه حضرت امام صادق(ع) ارائه داد.
وی انديشه شيعی را به عنوان يكی از منابع مهم الهام عارفان بزرگ جهان اسلام دانسته و تأثير اين انديشه را در آموزه‌های بزرگانی چون مولوی و عطار مشهود و ملموس خواند.
یادآوری می‌شود، شهرام پازوكی، به دعوت بنياد مطالعات اسلامی مسكو برای شركت در كنفرانس بين‌المللی اسلام‌شناسی كه با همكاری بنياد مطالعات اسلامی مسكو و انستيتو فلسفه آكادمی علوم روسيه در مسكو برگزار می‌شود به این کشور سفر كرده است.
انتهای پیام
