در جماهیر شوروی مواد مخدر با اثر بسیار لحظه ای یافت می شدکه مستقیم روی شخصیت سوژه تاثیر می گذاشت و میل به خودکشی را در او تقویت می کرد. حالا باید پرسید آیا اف.اس.ب کفایت های کا.گ.ب در حوزه ضدجاسوسی را به بهترین وجه به ارث برده است؟
پایگاه خبری حقایق قفقاز/ این مطلبی که می خوانید یادداشتی است بر کتاب سازمان های امنیتی روس از شوروی استالین تا روسیه پوتین نوشته ی پاتریک پنو)؛ گفته ها به آن است که در روسیه مواد مخدر با اثر بسیار لحظه ای یافت می شودکه مستقیم روی شخصیت سوژه تاثیر می گذارد و میل به خودکشی را در او تقویت می کند. اف.اس.ب نه فقط کفایت های کا.گ.ب در حوزه ضدجاسوسی بلکه بعضی از محرمانه ترین اسرار آن را نیز که به بهترین وجهی از آن حفاظت می شد، به ارث برده است؛ بویژه تجربیاتش را در سم شناسی.
مجتمع های نظامی-صنعتی روسیه مثل هر جای دیگری علاقه ای به افراد کنجکاو ندارند. سوژه شخصی بنام سافرونف است. وی فقط یک روزنامه نگار معمولی نیست. این مرد پنجاه ساله از افسران ارشد سابق است و چون تماس های زیاد خود را با ارتش حفظ کرده، در مسائل نظامی که مسائلی حساس است تجربه و تخصص دارد. بنظر می رسد که سافرونف درباره مسائل پشت پرده قراردادهای نظامی با کشورهای خریدار تحقیق می کند؛ از جمله فروش هواپیماهای فوق مدرن و پایگاه های ضد موشکی که باتوجه به اوضاع بین المللی، این قراردادها طبیعتا بدنبال مذاکرات بسیار محرمانه و با دخالت مستقیم کرمیلن منعقد شده است.
سازمان (اف.اس.ب)یعنی وارث کا.گ.ب از نشت اطلاعات با خبر می شود. شیوع بیماری مسری و مرموز سقوط از پنجره که روسیه در دهه 1990 تجربه کرده وخشونت های جسمانی دیگری نیز که در همان دهه در جماهیر شوروی اعمال می شده، به دهه های بعدی هم منتقل شده و سازمان اطلاعاتی (اف.اس.ب) آن را به ارث برده است. با این حال به اظهار دوستان سافرونف، بارها به وی در خصوص این کنجکاوی و تحقیقات بر روی مسائل نظامی-صنعتی اخطار داده می شده و در نهایت به همین سبب تهدید هم می شود.
خودکشی ایوان سافرونف
در اوائل مارس 2007 ایوان سافرونف روزنامه نگار روزنامه روسی و مستقل روزنامه کومرسانت با بسته ای حاوی مواد غذایی به آپارتمانش در مسکو باز می گردد. چند دقیقه بعد پنجره ی یکی از آپارتمان های طبقه چهارم ساختمان باز می شود و لحظه ای بعد جسد این روزنامه نگار روی پیاده رو خیابان می افتد. ماموران پلیس بی معطلی نظریه خودکشی را مطرح می کنند. نظریه ای که همه نزدیکان سافرونف بلافاصله آن را مردود می دانند. می گویند این روزنامه نگار 50 ساله هیچ غم و غصه ای در زندگی خصوصی اش نداشت تا دست به خودکشی بزند. با این حال آیا کسی قبل از خودکشی خرید می کند؟ بعید بنظر میرسد. در نظر بیشتر کسانی که سافرونف را می شناختند، شکی نمانده که او از پنجره به پایین پرت شده و بنا بر این به قتل رسیده است. در این میان روزنامه کومرسانت، فردای آن روز بدون هیچ گونه توهمی نوشت : ((احتمال کمی هست که تحقیقات رسمی به نتیجه برسد))
سرنوشت روزنامه نگاران کنجکاو
بدبینی مسلم روزنامه کومرسانت به آسانی قابل توجیه است. درگذشته هم سوابقی از جمله قتل روزنامه نگار مشهور نظیر؛ ((آنا پولیتکوفسکائیا)) وجود داشته که مشابه همین مورد است. قتل هایی که اسرار آن هرگز فاش نشده و به قدری متداول بوده است که به گزارش یکی از سازمان های بین المللی متخصص در کشف اسرار قتل های مرموز، روسیه از لحاظ آمار قتل روزنامه نگاران درست بعد از عراق قرار دارد. کشوری که بالاترین رقم قتل روزنامه نگاران در حال انجام وظیفه را به خود اختصاص می دهد؛ هدفش زنان و مردان روزنامه نگاری است که بیش از حد و آشکارا کنجکاو و مثلا در پی آگاهی از بعضی اسرار کرملین می باشند.
اما روزنامه نگاری تنها شغلی در شوروی سابق نبوده که از قاتلین حرفه ای ضربه خورده است. ده ها تن از بانکداران و معامله گران و سیاستمداران نیز به همین ترتیب به قتل رسیده اند. آیا این قتل ها جنبه ی سیاسی دارند؟ یا مافیاهای مربوطه این قتل ها را ترتیب می دهند؟ آیا این جنایات با گم شدن مرموز آنچه ((گنجینه ی حزب کمونیست)) نامیده اند رابطه دارد؟ آن هم درست در زمانی که اتحاد جماهیر شوروی در شرف فروپاشی بوده است؟
سافرونف چه می دانست؟
به گفته دوستان سافرونف، او به جزئیات ارزشمندی در خصوص این قراردادها پی برده بود. اطلاعات او به قدری آزاردهنده و خطر ساز بود که اگر منتشر می شد، جنجال بین المللی عظیمی بر می انگیخت. حالا باید پرسید آیا سافرونف توسط ماموران امنیتی اف.اس.ب از پنجره پرت شده یا مافیای درون روسیه بدون دخالت دولت به این کار دست زده است؟ فرضیه هایی که به هیچ وجه، تامل بر آن منتفی نیست.
منبع:
- پاتریک پنو، ترجمه محمدسعید عطارها، سازمان های امنیتی روس از شوروی استالین تا روسیه پوتین، نشر نو، سال چاپ در ایران 1392
- با سپاس از راهنمایی پژوهشی جناب آقای دکتر علیرضا کریمیان، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین الملل سیدمحمود کمال آرا(زکریا)-پژوهشگر مسائل سیاسی و روابط بین الملل
