اخیرا ولادیمیر ژیرینوفسکی دبیرکل حزب لیبرال دموکرات روسیه در مصاحبه با شبکه خبری روسیه گفت که آذربایجان و ارمنستان هرگز در رابطه با منطقه قره باغ کنار نخواهند آمد و لذا باید این منطقه را نیز ضمیمه روسیه کرد. وی در خصوص تبعات چنین امری اعلام کرده که در صورت تحقق این موضوع، ارامنه رنجیده خاطر نمی شوند و آذربایجانی ها نیز مجبور به پذیرش این واقعیت خواهند بود. علاوه بر این، الکساندر دوگین نظریه پرداز مشهور روس و مدیر جنبش اوراسیا که پوتین نیز بسیاری از ایده های خود از جمله اتحادیه اوراسیا را از وی وام گرفته است، موضع آذربایجان در حمایت از تمامیت ارضی اکراین در سازمان ملل را اقدامی اشتباه و تقابل باروسیه خوانده و اعلام کرده که باکو به دلیل در مخالفت با روسیه، به طور جدی مجازات خواهد شد. وی به صراحت اعلام کرده که تمامیت ارضی آذربایجان به روسیه بستگی دارد و روسیه موضع همسایگان خود را در مورد بحران اکراین بدقت زیر نطر دارد و در حال حاضر روسیه مشغول تسویه حساب با اکراین بوده و سپس نوبت دیگر مخالفان روسیه خواهد رسید.
در روزهای اخیر، اظهار نظرهای مشابه زیادی از سوی مقامات رسمی و تحلیل گران روسی ابراز شده است که همگی نشان دهنده مواجه شدن باکو با یک چالش جدید در فضای منطقه ای است. در چنین شرایطی، سفر علی یف به تهران نمی تواند تنها دارای جنبه های اقتصادی باشد. وی به خوبی اوضاع پیرامون خود را درک کرده و به همین دلیل نیز رویکرد افزایش همکاری های امنیتی میان تهران و باکو را در راس مذاکرات خود گنجاند.
اگر چه سیاست خارجی باکو در گذشته به نحوی بوده که ایران و آذربایجان را گاهی در اردوگاه مقابل هم قرار داده، اما به نظر می رسد که اکنون آذری ها خواهان ایفای نقش فعال‌تر ایران در حل و فصل مناقشه قره‌باغ هستند. آذری ها به خوبی می دانند که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال مناقشه قره‌باغ، پیوسته سیاست مصالحه، تعادل و آشتی جویی بوده است و تهران تلاش کرده تا در سیاستگذاری های خود، سیاست متوازن‌سازی و خط و مشی حل وفصل اختلافات کشورهای همجوار را دنبال کند. همچنین آذری ها به وضوح نقش و جایگاه رو به رشد ایران در جایگاه ژئوپلیتیکی جهان را درک می کنند و با توجه به توان و منابع این کشور، به نقش فعال ایران در حل و فصل مناقشه قره‌باغ امیدوار هستند. این در حالی است که ناتوانی امریکا و اروپا در برابر روسیه در قضایای جنگ اوت 2008 میان روسیه و گرجستان و جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین، به آذری ها اثبات کرده که نمی توانند به غرب اعتماد نمایند. بنابراین در شرایطی که اذری ها بواسطه تحولات منطقه، از یک سو اعتماد خود را به غرب از دست داده اند و از سوی دیگر با تهدید روزافزون از سوی روسیه مواجه می شوند، بهترین راه برای تامین امنیت و حل و فصل مناقشه قرهر باغ را نزدیکی به ایران می دانند.
در این بین به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران با توجه به ظرفیت های موجود در سیاست خارجی و قدرت منطقه ای خود و همچنین روابط نزدیک با مسکو می تواند نقش موثری در زدودن تهدیدهای باکو ایفا نماید. همچنین ایران می تواند در مناقشه قره‌باغ حساسیت بیشتری نشان دهد و علاوه بر گسترش روابط خود با طرفین درگیر در مناقشه، در مسائل امنیتی منطقه قفقاز نیز به طرز موثرتری به ایفای نقش بپردازد.
انتهای پیام/د
