عدهای از اسلام گرایان همچون حاج علی اکرام، درصد جمعیت شیعه جمهوری آذربایجان را ۸۵ تا ۹۰ درصد اعلام کرده و معتقدند، افرادی که درصد جمعیت شیعهی آذربایجان را کمتر ذکر میکنند، اغراض سیاسی دارند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز به نقل از آناج؛جمهوری آذربایجان از مدتها پیش به دلیل سیاستهایی که برای دوری از ایران اتخاذ میکرد، پای کشورهایی نظیر ترکیه، قطر و عربستان را به این کشور باز کرد تا بتواند جلوی موج گرایش به ایران را بگیرد.
البته در این سالها به ظاهر دولت آذربایجان با موفقیت در این کار توانست تا حدود زیادی به مهندسی افکار عمومی در کشورش دست یافته و با فضاسازیهای متعددی که داشت، نوعی دشمنی با ایران را در بین مردم رواج دهد. این سیاه نمایی برای ایران شیعی همزمان بود با فضای وسیعی که به جهت تبلیغات دینی در اختیار سنّیها و حتی وهابیت در این کشور قرار میگرفت.
بعد از رهایی جمهوری آذربایجان از چنگال کمونیسم که بیش از 70 سال مردم شیعهی این کشور را تحت تهاجمات غیر دینی قرار داده بودند، عملا تنها دینی که به ایشان ارائه میشد، تفکرات وهابیگری بود.
برخی مدعی هستند که ترکیب جمعیتی جمهوری آذربایجان آن طور که به نظر میآید اکثریت مطلق شیعیان را شامل نمیشود و آذربایجان از ترکیب 60 درصد شیعیان و 40 درصد سنیها تشکیل میشود لکن به نظر میرسد این موضوع بنا بر نظر کارشناسان دسیسهای بیش نیست و این نظرات با یک توطئه چینی مفصل انجام میشود.
تغییر مذهب کشور با یک اشاره؟!
پائول گوبل در مقالهی خود مدعی شده است “به نظر میرسد که مذهب در جمهوری آذربایجان با یک اشاره قابل تغییر است.” اما آیا واقعا مذهب شیعه در جمهوری آذربایجان به یک اشاره بستگی دارد؟
اکثریت جمعیت جمهوری آذربایجان را شیعیان تشکیل میدهند و آذربایجان دومین کشور شیعی جهان به شمار میرود. با این وجود، تفکر شیعی در جمهوری آذربایجان بسیار متفاوت از تشیع در کشورهایی چون ایران و عراق است. تشیع در آذربایجان تحت تاثیر نظام سیاسی سکولار آذربایجان در دهههای گذشته چه قبل و چه بعد از استقلال، چندان به سمت اسلام سیاسی و جنبش های دینی سوق پیدا نکرده است.( کوزه گر کالجی، ۱۳۹۳، ص ۳۸)
در جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۳۰ میلادی بیشتر مساجد تعطیل شدند و یا کاربری آنها تغییر داده شد در جنگ جهانی دوم ، موقتا حکام وقت دست از برنامههای خود برداشتند اما با پایان یافتن جنگ، اعمال محدودیتها دوباره آغاز شد و تا سال ۱۹۶۰ میلادی تمام فعالیتهای مذهبی و انجام واجبات دینی به صورت مخفیانه انجام میشد. در برخورد با تشیع، از جانب کمونیستها در زمان قبل از فروپاشی شوروی دو نوع رفتار مشهود بود: از یک سو مانند سایر مذاهب، تشیع نیز از صحنه اجتماعی بیرون رانده شد و به امری خصوصی در منازل تبدیل گردید و با تعطیلی مساجد، مراسمهای شیعی مانند عزاداری عاشورا نیز ممنوع شد. از دیگر سو، نفوذ مذهب در زندگی خصوصی افراد افزایش یافت، حتی در برخی محلهها به آموزش دینی محدود برای کوکان اقدام میشد.
وجود دین و مذهب در خاطره مردم جمهوری آذربایجان به روشهای گوناگون حفظ شده بود و در حرکات استقلال خواهانه مردم این کشور، شعارهای اسلامی مطرح میگردید.
جمعیت شیعیان یکی از مباحث مورد اختلاف میان اصحاب علم، نهادهای حکومتی، دوایر دینی، اسلامگرایان و حتی مراکز بین المللی آمار میباشد، عدهای از اسلام گرایان همچون حاج علی اکرام علی اف، درصد جمعیت شیعه جمهوری آذربایجان را ۸۵ تا ۹۰ درصد اعلام کرده و معتقد است، افرادی که درصد جمعیت شیعه کشور را پایین ذکر میکنند، اغراض سیاسی دارند. به اعتقاد آنها، اهل سنت، فقط در مناطق شمالی کشور، که پراکندگی جمعیتی پایینی دارد، متمرکز هستند. طلاب علوم دینی جمهوری آذربایجان نیز جمعیت شیعه این کشور را در حدود ۸۳۳ درصد میدانند که همه شیعیان دوازده امامی هستند.
همچنین دایره المعارف بریتانیکا در گزارش آماری خود در سال ۲۰۰۵ جمعیت شیعیان جمهوری آذربایجان را حدود ۸۰ در صد و در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۳ درصد ذکر کرده است. همچنین دانش نامه ویکی پدیا نیز جمعیت شیعیان جمهوری آذربایجان رادر سال ۲۰۱۴ حدود ۸۳ درصد اعلام کرده است.