قرار است فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه روز دوشنبه در پاریس در نشست های جداگانه با روسای جمهور ارمنستان و جمهوری آذربایجان شرکت کند و آنها را به حل و فصل اختلافات دو کشور بر سر منطقه مورد مناقشه قره باغ ترغیب کند اما کارشناسان سیاسی معتقدند امید چندانی برای پایان دادن به این مناقشه پنهان که از چند ماه پیش با افزایش خشونت ها همراه بوده است، وجود ندارد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، یک دیپلمات فرانسوی که خواست نامش فاش نشود، اعلام کرد: به اعتقاد من گرد هم آوردن روسای جمهور ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر یک میز و ترغیب آنها به همکاری و کاهش تنش های موجود به منظور حل و فصل مناقشه قره باغ از طریق ایجاد اعتماد دو جانبه از اهمیت زیادی برخوردار است.
روابط میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که دو کشور کوچک منطقه قفقاز و از جمهوری های سابق شوروی هستند، از بیش از بیست سال پیش به علت اختلافات و مناقشات سرزمینی بر سر منطقه قره باغ تیره و تار است. این منطقه مورد مناقشه در دهه نود گذشته در پی جنگی خونین تحت کنترل جدایی طلبان ارمنی که از حمایت ایروان برخوردار هستند درآمد اما جمهوری آذربایجان تلاش می کند کنترل آن را دوباره به دست آورد.
در سال هزار و نهصد و نود و چهار در این منطقه آتش بس برقرار شد اما به رغم سالها مذاکره طولانی و دشوار تحت نظارت سازمان ملل متحد، هنوز دو کشور توافق نامه صلح قطعی درباره این منطقه امضا نکرده اند. اکثر ساکنان منطقه قره باغ ارمنی هستند اما بسیاری از اعضای جامعه جهانی این منطقه را همچنان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان می دانند. اختلافات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر این منطقه همچنان به قوت خود باقی است و در ماههای اخیر حتی با افزایش نگران کننده خشونت نیز همراه شده و همین مسئله خطر وقوع یک مناقشه مسلحانه جدید را تشدید کرده است.
منطقه قره باغ علیا و بخش هایی از هفت استان دیگر جمهوری آذربایجان که در مجاورت این منطقه قرار دارند، از بیست سال پیش که جنگ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به پایان رسید، در اشغال ارمنستان است و قطعنامه هایی که سازمان ملل متحد، پارلمان اروپا، شورای اروپا و دیگر نهادهای بین المللی برای حل و فصل اختلافات دو کشور درباره مناقشه قره باغ تصویب کرده و عقب نشینی نیروهای ارمنستان را از این مناطق خواستار شده اند، هیچ تاثیری بر حل این بحران نداشته است. مناقشه منطقه قره باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بیش از سی هزار قربانی گرفته و بیش از یک میلیون نفر را آواره کرده است.
جمهوری آذربایجان که یک کشور نفت خیز محسوب می شود و هزینه های نظامی اش از کل بودجه ارمنستان نیز بیشتر است تهدید کرده است اگر مذاکرات کنونی با ارمنستان بر سر قره باغ به نتایج ملموسی منجر نشود، با توسل به زور کنترل این منطقه مورد اختلاف را پس خواهد گرفت.
ارمنستان نیز از جمله کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق است که در سال هزار و نهصد و نود و یک به استقلال دست یافت.
ارمنستان که از حمایت تسلیحاتی روسیه برخوردار می باشد، ابراز اطمینان کرده است توانایی آن را دارد که هر گونه حمله احتمالی به خاک خود را دفع کند.
به نظر می رسد کلید حل و فصل بحران در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان در دست روسیه است. اوت گذشته خشونت ها در منطقه قره باغ و در مرز میان دو کشور به سطح نگران کننده ای که در سال های اخیر سابقه نداشته است، رسید. در این خشونت ها و درگیریها بیش از بیست نظامی از دو کشور جان خود را از دست دادند. این درگیری ها خشن ترین و مرگبار ترین درگیریهایی بود که از زمان برقراری آتش بس در این منطقه اتفاق افتاده است.
تنش های موجود در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان که از حمایت تسلیحاتی و دیپلماتیک مسکو برخوردار است، به تشدید تنش ها میان روسیه و غرب که بر سر بحران اوکراین رو در روی یکدیگر قرار گرفته اند، منجر شده است. در اوکراین از شش ماه پیش گروههای جدایی طلب مسلح طرفدار روسیه برای دستیابی به استقلال در مناطق شرقی کشورشان با ارتش مبارزه می کنند.
یک منبع نزدیک به ریاست جمهوری فرانسه روز یکشنبه تاکید کرد آنچه که در اوکراین اتفاق افتاد، به طور مستقیم بر مناقشه منطقه قره باغ تاثیر گذار بود. به گفته این دیپلمات فرانسوی، الحاق مجدد شبه جزیره کریمه در جنوب اوکراین به روسیه در مارس گذشته، بحران منطقه قره باغ و رویارویی ارمنستان و جمهوری آذربایجان را در این منطقه تشدید کرد.
شاهین عباسوف، کارشناس و تحلیلگر مستقل امور جمهوری آذربایجان، می گوید کلید حل و فصل مناقشه قره باغ در دست روسیه است اما دولت روسیه از توسل به اهرم های فشار و نفوذ که در عرصه بین المللی در اختیار دارد، خودداری می ورزد چرا که ترجیح می دهد وضعیت کنونی در منطقه حفظ شود تا بتواند همچنان نفوذ خود را بر جمهوری آذربایجان و به ویژه بر ارمنستان حفظ کند.
این کارشناس افزود فرانسوا اولاند با فراهم کردن مقدمات گفتگوی سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در پاریس، تلاش می کند ولادیمیر پوتین همتای روس خود را از نقش داوری انحصاری که در بحران قره باغ به دست گرفته است، محروم سازد.
با این وجود یک دیپلمات دیگر فرانسوی در این باره می گوید اگر این مذاکرات به نتایج واقعی و ملموس منجر شود، مایه تعجب خواهد بود هر چند رئیس جمهور فرانسه برای پیشبرد گفتگوها میان دو کشور و پایان دادن به اختلافات آنها بر سر قره باغ اراده لازم را دارد.
قرار است رئیس جمهور فرانسه به طور جداگانه در پاریس با الهام علی اف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان و سرژ سرکیسیان رئیس جمهور ارمنستان دیدار کند اما دیدار سران دو کشور درگیر در این بحران نیز منتفی نیست.
همچنین گفته می شود رئیس جمهور فرانسه در دیدار با همتای آذربایجانی خود درباره مسئله اختلاف برانگیز حقوق بشر در این جمهوری سابق شوروی نیز گفتگو و تبادل نظر خواهد کرد. سازمان های غیردولتی و انجمن های دفاع از حقوق بشر از موارد مکرر نقض حقوق بشر در جمهوری آذربایجان به شدت انتقاد و دولت این کشور را به سرکوب مخالفان متهم می کنند. حامیان حقوق بشر در جمهوری آذربایجان می گویند از سال گذشته که الهام علی اف برای سومین بار به ریاست جمهوری دست یافت، مقامات باکو به سرکوب گسترده مخالفان روی آورده اند و در حال حاضر دهها تن از مخالفان سیاسی دولت آذربایجان در زندان های این کشور به سر می برند.
همین اواخر لیلا یونس که از فعالان حقوق بشر در جمهوری آذربایجان است به همراه همسرش به ظن جاسوسی برای ارمنستان بازداشت شده اند اما دیده بان حقوق بشر اتهام جاسوسی را که مقامات باکو به این دو فعال حقوق بشر وارد کرده اند، بی اساس می دانند.
دستگاه قضایی جمهوری آذربایجان جمعه گذشته بدون توجه به انتقادها و اعتراض های شدید آمریکا و فرانسه، بازداشت پیشگیرانه لیلا یونس پنجاه و هفت ساله را چهار ماه دیگر تمدید کرد.
دینارا یونوسوفا، دختر این زوج، فرانسوا اولاند را تشویق کرده است آزادی والدینش را از رئیس جمهور آذربایجان درخواست کند.
انتهای پیام/د
