نورچی ها (Nurcular) در ترکیه به رغم دسته جات مختلفی که دارند در پاسخ به فراخوان برگزاری دهمین سمپوزیوم بین المللی سعید نورسی که اخیرا (22 تا 24 سپتامبر / 30 شهریور تا 2 مهر) برگزار شد، در استادیوم بزرگی در استانبول گرد هم آمده و مراسم باشکوهی را به نمایش گذاشتند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ، دهمین همایش بین المللی سعید نورسی امسال تحت عنوان “سعید نورسی؛ جایگاه و نقش نبوت” و با مشارکت 400 اندیشمند از کشورهای مختلف برگزار شد.
در مراسم افتتاحییه این برنامه که بیش از بیست هزار نفر در آن شرکت داشتند پیام شخصیت هایی چون رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه قرائت شد؛ و مقامات سیاسی و فرهنگی این کشور مانند چند تن از معاونان نخست وزیر، رییس سازمان دیانت، استاندار استانبول و مسئولان حزب عدالت و توسعه سخنرانی کردند. در ادامه این مراسم، سمپوزیوم کار علمی خود را با ارائه مقالات دعوت شدگان در دو روز ادامه داد.
سعید نورسی (1960 – 1878) که در ترکیه و کشورهای دیگر با لقب بدیع الزمان شناخته می شود صاحب اثری به نام “رساله نور” است. رساله نور تفسیری کلامی عرفانی از قرآن است و شباهتی به تفاسیر منتشر شده پیش از خود ندارد. با این حال چون نورسی در تفسیر آیات، موضوعات زمانه را در نظر می گرفت شاید بتوان آن را نوعی “تفسیر موضوعی” خواند. بدیع الزمان با وجود تحمل حبس ها و تبعیدهای فراوان، نگارش رساله نور را از سال 1925 یعنی بحبوحه اختناق آتاترکی شروع کرد و در مدت 24 سال آن را به اتمام رساند. هدف بدیع الزمان سعید نورسی از نگارش مجموعه کتاب های رساله نور اصلاح فکر دینی و نجات ایمان مسلمانان بوده است. او در کتاب “تاریخچه حیات” که حکم شرح حال زندگانی اش را دارد از کسانی چون سید جمال الدین اسدآبادی و مولانا جلال الدین به عنوان اساتید خود یاد می کند. طرفداران اندیشه نورچی در ترکیه تا یکی دو دهه پیش، مخصوصا در زمان حاکمیت کودتاگرانی که در سال 1980 زمام امور را بدست گرفتند کارهای خود را که عمدتا مطالعه رساله نور بود و هست مخفیانه انجام می دادند اما اینک بعد از روی کار آمدن دولتی برآمده از حزب اسلامی عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در تمام فعالیت های تبلیغی و انتشاراتی خود آزادند. امروز به راحتی می توان پیروان آموزه های رساله نور در ترکیه را یک جریان نامید؛ جریانی فراگیر و دربرگیرنده طیف های گوناگون. چهره شاخص در جریان نورجی ها فتح الله گولن است که در آمریکا بسر می برد. البته گروه هایی از نورچیان نظرات او را نمی پسندند و مخصوصا به دلیل دخالت هایی که در سیاست می کند مورد انتقاد و اعتراض قرار می دهند. سعید نورسی خود زندگی اش را به دو بخش قدیم و جدید یا متقدم و متاخر تقسیم می کند. می گوید سعید قدیم برای پیشبرد اهدافش در خدمت ایمانی، وارد فعالیت های سیاسی هم می شد اما سعید جدید به این نتیجه رسید که تمام هم و غم خود را باید وقف ایمان و قرآن کرد و از دخالت در مسایل گذرای سیاسی پرهیز نمود. جمله معروف او بین شاگردان و علاقمندانش مدام تکرار می شود: “اعوذ بالله من الشیطان و السیاسه”
نورچی ها را از آن جهت که مناسبات کاملا برادرانه ای در بین شان حکمفرماست می توان به جمعیت ایرانی “اخوان الصفا و خلان الوفا” در سده چهار هجری تشبیه کرد. هدف آنان ترویج برادری و صفا بین مردم و رفع اختلاف فکری و مذهبی از شیوه گسترش حکومت عقل و تلفیق بین فلسفه و مذهب و ایجاد یک گونه آرمان‌شهر بوده‌است. البته سعید نورسی بنیانگزار حرکت نورچی ها میانه ای با فلسفه نداشته و مطالب قابل توجهی علیه فیلسوفان غرب نوشته است. نورچی ها را از نظر تشکیل مستمر جلسات خانگی و بحث و مشاوره و آموختن سیستماتیک مطالب رساله نور نیز می توان به “انجمن حجتیه” در ایران تشبیه نمود. انجمنی که با جلسات محدود چند نفری در خانه ها فعالیت خود را آغاز کرد و رفته رفته طیف وسیعی از دینداران و حتی انقلابیون را در سطح کشور حول اندیشه های خود جمع نمود. در هر حال این حقیقت غیر قابل انکاری است که نورچی ها و رساله نور، امروز در ترکیه تبدیل به جریانی وسیع و تاثیر گذار در عرصه های فرهنگ، اقتصاد و حتی سیاست شده اند. کارشناسان دینی، و کسانی که در کشورمان با تفسیر قرآن سر و کار دارند می بایست از شناخت دقیق این جریان فکری – قرآنی غفلت نکنند.
