صنعت خودروسازی ایران، پس از صنعت نفت بزرگترین صنعت در ایران است با توسعه این صنعت به تازگی کلنگ احداث کارخانه مشترک خودروسازی ایران و جمهوری آذربایجان به زمین زده شد و بناست در سال ۲۰۱۸ به بهره برداری برسد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، صنعت خودروسازی ایران، پس از صنعت نفت بزرگترین صنعت در ایران است. در سال 2009 ایران با ساخت ۱،۳۹۵،۴۲۱ دستگاه خودرو و ۳۵،۹۰۱ دستگاه خودروی تجاری (در سال ۲۰۰۹) هجدهمین خودروساز بزرگ دنیا و بزرگترین خودروساز خاورمیانه شده است. در سال ۲۰۰۹ ایران از لحاظ سرعت رشد صنعت خودرو مقام پنجم دنیا را پس از چین، تایوان، رومانی و هند کسب کرد.
بنابراین گزارش، در سال ۲۰۰۱، ۱۳ شرکت دولتی و خصوصی در ایران وجود داشت که در میان آنها ایران خودرو و سایپا صاحب ۹۴ درصد از کل تولیدات بومی بودند. شرکت ایران خودرو با در سال ۲۰۰۱ با تولید پیکان (که بعدها در سال ۲۰۰۵، سمند جایگزین آن شد) ۶۱ درصد بازار و سایپا در همان سال ۳۳ درصد بازار خودروی ایران را به خودشان اختصاص دادند.
تولیدات خودروی ایران در چند گونه خودروی مختلف موجود است: خودروهای مسافری، چهار چرخ محرک، ون، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و وانت ها. در ایران حدود ۵۰۰،۰۰۰ نفر (تقریباً ۲٫۳ درصد تمامی نیروی کار) بطور مستقیم در صنعت خودروسازی و بسیاری دیگر در صنایع مرتبط کار با این صنعت کار می‌کنند. تقریباً ۷۵ درصد کل تولیدات خودروی کشور را خودروهای مسافری و ۱۵ درصد آن را خودروهای وانت دربر می‌گیرند.
این گزارش می افزاید: در سال ۲۰۰۸، سازمان نوسازی و گسترش صنایع ایران آگهی داد که ۵۴ درصد تولیدات خودروی ایران متعلق به سایپا و ۴۶ درصد آن متعلق به ایران خودرو است. با اینکه هر دو شرکت در بورس اوراق بهادار تهران فهرست شده‌اند اما هنوز دولت صاحب ۴۰ درصد هر دو شرکت است. در ژولای ۲۰۱۰، دولت ۱۸ درصد سهام ایران خودرو و سایپا را با قیمت ۲ میلیارد دلار فروخت و سهام خود را در هر دو شرکت به ۲۰ درصد رسانید. دیگر خودروسازها مانند خودروسازی مدیران خودرو، آذهایتکس، گروه بهمن، کرمان موتورز، رخش خودرو، کیش خودرو، رانیران، تراکتورسازی، شهاب خودرو و دیگران، روی هم فقط ۶ درصد خودروهای ایران را می‌سازند؛ این شرکت‌ها تنوع گوناگونی از گونه‌های خودرو می‌سازند:موتورسیکلت، خودروهای مسافری، ون‌ها، کامیون‌های کوچک، کامیون‌های اندازه متوسط، کامیون‌های سنگین، مینی‌بوس‌ها، اتوبوس‌های بزرگ و دیگر خودروهای تجاری و عمومی برای تامین نیاز کشور.
بنابراین گزارش، در سالهای متمادی صنعت خودروی ایران رشد و پیشرفت داشته است و امروز شاهد حضور خودروهای تولید داخل در کشور هستیم. در این عرصه توانسته ایم به برخی از کشورهای همسایه؛ صادرات خودرو داشته باشیم و دو شرکت بزرگ خودروسازی کشورمان ایران خودرو و سایپا توانسته اند در کشورهایی نمایندگی خود را دایر کنند. در همین راستا به تازگی کلنگ کارخانه مشترک خودروسازی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در سفر محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت به باکو، در کوی صنعتی نفتچالا واقع در 168 کیلومتری جنوب این شهر به زمین زده شد.
این گزارش می افزاید: ایرنا در این زمینه خبر داده است: “این کارخانه خودروسازی که مراسم کلنگ زنی آن با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در شهر نفتچالا برگزار شد در زمینی به مساحت 10 هکتار احداث خواهد شد و قرار است در این کارخانه 15 میلیون دلار سرمایه گذاری شود. بر اساس توافق حاصله، 25 درصد از کل سرمایه گذاری مورد نظر برای فعالیت این کارخانه از سوی شرکت خودروسازی ایران انجام خواهد گرفت. کارخانه مشترک خودروسازی ایران و جمهوری آذربایجان در کوی صنعتی نفتچالا در سال 2018 میلادی مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
ظرفیت تولید این کارخانه که بر اساس طرح مشترک 15 میلیون دلاری شرکت های ایران خودرو و آذیوروکار احداث می شود، 10 هزار دستگاه خودرو سواری در سال خواهد بود و فرصت ایجاد 300 شغل جدید فراهم خواهد شد. توافق راه اندازی کارخانه مشترک خودروسازی ایران و جمهوری آذربایجان در کوی صنعتی نفتچالا در ماه آوریل سال جاری امضا شد.”
یادآور می شود: روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سالهای اخیر در نتیجه تلاش های سران دو کشور بیش از پیش توسعه یافته است. راه اندازی کارخانه مشترک خودروسازی ایران و آذربایجان یکی از این ظرفیت های همکاری دو کشور است.
