ترکیب مسیحی گروه میانجی مینسک با وجود مواضع متضاد مثلا روسیه و آمریکا در هر صورت نمود بارز کلوپی مسیحی است که برآیند تصمیمات آن به هر تقدیر نه به نفع جمهوری مسلمان آذربایجان بلکه به نفع جمهوری مسیحی ارمنستان خواهد بود.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، آنجلینو آلفانو، وزیر امور خارجه ایتالیا در سفر خود به روسیه گفته است: گروه مینسک برای حل و فصل این مناقشه مناسب نیست، مناقشه قره باغ کوهستانی باید در چارچوب اصول مادرید و به صورت مسالمت آمیز حل و فصل شود؛ گروه مینسک تنها گروه و یا سازمان موثر در حل و فصل این مناقشه نیست.
کارشناسان معتقدند که با تغییر اساسی در کادر گروه مینسک، ارمنستان شکست خواهد خورد. جمهوری آذربایجان از سال‌ها پیش برای تغییر در کادر گروه مینسک تلاش می‌‌‌کند زیرا در سال‌‌های اخیر مشاهده شده است که تلاش گروه فعلی مینسک در نقش میانجیگری بی فایده بوده و تکراری شده است.
در این رابطه مبارز احمداوغلو در مصاحبه با “آزاد اینفورم” گفته است: “ساختارهایی در ایران به صورت منظم از موضوع حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی استفاده نموده و این مساله را سیاسی کرده‌‌اند و اینگونه مطرح می‌‌کنند که دلیل لاینحل ماندن مناقشه قره باغ کوهستانی به مسیحی بودن هر سه عضو گروه مینسک وابسته است و آذربایجان باید از فعالیت گروه مینسک امتناع نموده و به سوی کشورهای مسلمان، از جمله به سوی ایران روی آورد!”
مبارز احمد اوغلو با بیان اینکه آذربایجان در سال ۱۹۹۲ میلادی ماموریت میانجی ایران را پذیرفت و این موضوع برای آذربایجان خیلی گران تمام شد، گفته است: آذربایجان در این فعل و انفعال شهر شوشا را از دست داد و پس از این واقعه، ایران روابط خود با ارمنستان و حامیان آن را تقویت کرد.
احد محمدلی کارشناس مسائل سیاسی آذربایجان در این خصوص می گوید: “همه می دانند که گروه مینسک قادر به حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی نبوده و نخواهد بود. دولت آذربایجان پس از انتشار اظهارات وزیر امور خارجه ایتالیا باید خواستار تغییر اعضای این گروه و اضافه شدن کشورهای ترکیه و قزاقستان به گروه مینسک شود. قطعا خود ایتالیا نیز خواهان حضور در گروه مینسک است.”
گوشه هایی از اظهارات کارشناسان سیاسی جمهوری آذربایجان در ارتباط با ناکارآمدی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، لزوم تغییر در اعضای گروه مینسک، و موضع گیری منفی در ارتباط با نحوه نگاه جمهوری اسلامی به مناقشه قره باغ در سطور بالا ارائه شده است.
فارغ از نوع عملکرد گروه میانجی مینسک و نیز نوع نگاه ایران به مساله قره باغ و نحوه حل آن در چارچوب تضاد اسلامی-مسیحی و یا حتی مناقشه اتنیکی-ملی ارمنی و ترک، مهمترین مطلب میزان حضور و تاثیر گذاری جمهوری اسلامی ایران در حل این مناقشه از زمان آتش بس در سال ۱۹۹۴ تاکنون هست.
ترکیب مسیحی گروه میانجی مینسک با وجود مواضع متضاد مثلا روسیه و آمریکا و یا دیگر بازیگران این گروه، در هر صورت و تحلیل نهایی نمایش یک کلوپی مسیحی است. و این نقطه اشتراک مسیحیت در میان اعضای گروه مینسک، باب میل برخی کارشناسان سیاسی جمهوری آذربایجان باشد یا نباشد چندان در اراده این گروه، نتیجه تصمیمات و نیز نقش منفی آن ها علیه یک کشور مسلمان به عنوان طرف دعوا نخواهد داشت. به عبارتی دیگر برآیند تصمیمات این کلوپ مسیحی به هر تقدیر نه به نفع جمهوری مسلمان آذربایجان بلکه به نفع جمهوری مسیحی ارمنستان خواهد بود.
ناگفته پیداست که در حل مناقشات بین المللی شرط اول و اساسی برای حل عادلانه و مسالمت آمیز یک مناقشه در وحله اول تعیین ترکیب عادلانه اعضای گروه میانجی بر سر میز مذاکره است. امری که به هیچ عنوان در تعیین ترکیب گروه مینسک پس از اعلام آتش بس شکننده در سال ۱۹۹۴ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان رعایت نشده است.
اظهارات وزیر امور خارجه ایتالیا نیز در این زمینه فارغ از اهداف سیاسی مشخص خود، گویای بخشی از واقعیت موجود و مستتر در ترکیب مسیحی گروه مینسک است. حال اگر قرار بر بازنگری در اعضای گروه مینسک و افزودن اعضای جدید به این گروه و یا تعیین ترکیب جدید باشد بالطبع دو کشور ایران و ترکیه به عنوان دو کشور مسلمان و دو قدرت منطقه ای و نیز دو همسایه نزدیک به مناقشه اولی تر از قدرت های فراسوی قفقاز و خاورمیانه خواهند بود.
با حرکت از این وادی به نظر می رسد که دو کشور همسایه جمهوری آذربایجان و ارمنستان خود نیز باید به منظور افزایش نقش خود در حل مناقشه و نیز تاثیرگذاری در منطقه قفقاز وارد گود شوند. زمینه ورود به این وادی به صورت جدی حتما دیپلماسی فعالی در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی، و دیپلماسی عمومی می طلبد که به جرات می توان گفت در مقایسه ساده میان عملکرد ترکیه و جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان در عرصه های مختلف می توان گفت کفه ترازو به شکل واضحی به نفع ترکیه سنگینی می کند و ترکیه تقریبا در تمامی زمینه ها نسبت به ایران دست بالا را دارد.
نمونه بارز این ادعا را به راحتی می توان از فعالیت های تبلیغی رسانه های جمهوری آذربایجان برای جا انداختن ترکیه به عنوان یکی از اعضای گروه مینسک همچون سایت “یئنی مساوات” و غیره به وضوح مشاهده کرد. متاسفانه به دلیل کم کاری دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران کماکان شاهد حضور و نقش کمرنگ ایران در عرصه های مختلف و حتی در مناقشه قره باغ و به طور کلی در جمهوری آذربایجان هستیم.
