مدیر گروه مطالعات اوراسیای مجمع تشخیص با اشاره به همگرایی کشورهای ساحلی خزر در مقابله با تروریسم و جرائم سازمان یافته، گفت: ۵ کشور از گسترش مسابقات تسلیحاتی در آینده نگران هستند و می‌خواهند مانع از نظامی شدن این دریا شوند.
محمود شوری مدیر گروه مطالعات اوراسیای مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس، در خصوص برگزاری نشست وزرای خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر در مسکو، با بیان اینکه بیش از دو دهه است که گفت‌وگوهایی بین کشورهای ساحلی برای حل اختلافات آنان صورت گرفته و چندین اجلاس هم در سطح سران کشورهای ساحلی حاشیه دریای خزر در عشق‌آباد، تهران و باکو برگزار و در این زمینه تبادل نظر شده است، گفت: اجلاس‌های متعدد تنها به امضای برخی توافقات در زمینه محیط زیست و غیرنظامی کردن دریای خزر منجر شده، ولی همچنان اختلافات اصلی نظیر تقسیم‌بندی دریای خزر بین اعضا وجود دارد.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز خاطرنشان کرد: در مورد بحث رژیم حقوقی دریای خزر و نحوه سهم‌بندی و استفاده کشورهای حاشیه‌ای دریای خزر، متاسفانه هیچ توافق نظری تاکنون بین اعضا حاصل نشده و آن هم دلایل متعددی دارد از جمله اینکه منافع و مسائل کشورهای حاشیه دریای خزر در این حوزه یکسان نبوده و عملاً کشورهای حاشیه دریای خزر در این زمینه دچار اختلاف نظرهای جدی هستند.
شوری با اشاره به اینکه روسیه و قزاقستان با توجه به اینکه در شمال دریای خزر در کنار یکدیگر قرار دارند خودشان به صورت دوجانبه مشکلات حوزه خزر را مطرح و حل و فصل کرده‌اند، گفت: ترکمنستان و قزاقستان نیز با مذاکرات دوجانبه مشکلات فیمابین را حل کرده‌اند و عمده مسائل اختلافی این دریا بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان است که آن هم باید با مذاکره جدی خاتمه یابد.
این کارشناس افزود: بحث‌های کلانی بین کشورهای حاشیه خزر در خصوص رژیم حقوقی این دریا وجود دارد که بخشی از این نظرها و ابهامات عبارت است از اینکه دریای خزر باید بین اعضای آن تقسیم شود و یا اینکه به صورت مشاع بین همه کشورها مورد استفاده قرار گیرد. ولی کارشناسانی که از نزدیک با مسائل دریای خزر آشنایی دارند اعلام می‌کنند که بعید می‌دانند به زودی توافق نظری در خصوص رفع مشکلات و اختلافات بین اعضای این دریا حاصل شود.
مدیر گروه مطالعات اوراسیای مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: باید در اجلاس‌های متعدد در سطوح مختلف سیاسی و کارشناسی در مورد نحوه تقسیم دریای خزر و موضوعات و ابعاد راه‌های رفع مشکلات بین این کشورها برنامه‌ریزی شود و استمرار این جلسات می‌تواند ما را امیدوار به رفع نگرانی‌ها کند.
این پژوهشگر مسائل روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز گفت: کارشناسان حوزه خزر در مورد نحوه تقسیم این دریا عنوان می‌کنند که این اختلافات بعید است به زودی حل شود.
شوری در مورد نظامی کردن دریای خزر اظهار داشت: با توجه به اینکه خوشبختانه تنها موضوعی که کشورهای ساحلی دریای خزر توانسته‌اند درباره آن اتفاق نظر پیدا کنند خودداری از حضور و مشارکت کشورهای غیر ساحلی در مسائل خزر است که عملاً با این توافق صورت گرفته امکان حضور قدرت‌های خارج از دریای خزر غیر ممکن است.
وی ادامه داد: اینکه خود کشورهای ساحلی بخواهند به سمت نظامی کردن دریای خزر پیش بروند و ناوگان‌های خود را در این دریا گسترش دهند اتفاقی است که کم و بیش در حال رخ دادن است و همگان هم می‌دانند که روسیه بزرگترین ناوگان دریای خزر را در اختیار دارد و عملاً قدرت برتر نظامی در این دریا است، اما در سال‌های اخیر قزاقستان و آذربایجان علاقمندی خود را به گسترش ناوگان‌هایشان در دریای خزر اعلام کرده‌اند و در آینده نه چندان دور حضور نظامی کشورهای حاشیه خزر افزایش خواهد یافت.
شوری با اشاره به اینکه تلاش‌های برخی اعضای حاشیه‌ای دریای خزر را نباید چندان نگران کننده بدانیم، چون دریای خزر دریای بسته‌ای است که عملاً امکان انتقال کشتی‌های بزرگ نظامی به این دریا به جز مسیر روسیه وجود ندارد، گفت: در مورد مسائلی مانند مقابله با تروریسم و جرائم سازمان یافته در دریای خزر یک نوع همفکری و همگرایی بین کشورهای ساحلی وجود دارد و حضور ناوگان‌های نظامی کشورهای دریای خزر می‌تواند جلوی تلاش‌های غیرقانونی در این زمینه را بگیرد.
وی در پایان گفت: همه کشورهای حاشیه‌ای این دریا از گسترش مسابقات تسلیحاتی در آینده نگران هستند و می‌خواهند با توافقاتی جامع مانع از نظامی شدن این دریا شوند.
