در حالی که آوارگان ارمنی جنگ دوم قره باغ به سرعت در حال بازگشت به خانه های خود در خان کندی و سایر اراضی قره باغ هستند، آوارگان آذری جنگ سی سال قبل قره باغ همچنان با موانع بزرگی در مقابل بازگشت به زادگاه خود مواجهند.
به گزارش پایگاه خبری حقایق قفقاز به نقل از آذرتاج، الهام علی اف، رییس جمهور آذربایجان در پاسخ به سوالی در این خصوص گفت: « من هم هر روز همین سوال را از خودم می پرسم. زیرا، من هم می خواهم که در کوتاه ترین زمان به این هدف نایل شویم. اما، برای این کار مجموعه ای از تدابیر لازم است. پس از اتمام پاکسازی اراضی از مین ها و به موازات، ما این کارها را شروع می کنیم. این اواخر اجرای طرح «روستای هوشمند» شروع شده است. در سه روستای زنگیلان، طرح روستا های نخست و دوم و سوم هوشمند را اجرا خواهیم کرد. من دستور داده بودم که تا پایان امسال، این طرح تمام شود. یعنی تقریبا 1000 نفر در آنجا مستقر خواهند شد! تمامی زیر ساخت ها ایجاد خواهد شد و اراضی مزروعی احیاء خواهند شد و مردم بازخواهند گشت. چنین طرح های آزمایشی زیاد می تواند باشد. ما الان بر روی این کار می کنیم!»
رئیس جمهور آذربایجان درباره بازگشت به شهرها نیز گفت: « البته، درباره بازگشت به شههای بزرگ، باید طرح جامع شهر ها تدوین شود. برای مثال، در شهر آغدام قبل از جنگ، تقریبا نزدیک به 40 هزار نفر زندگی می کردند. اکنون شمار اهالی افزایش یافته و بیش از 50 هزار نفر شده است. ما باید شهری 50 هزار نفری و شاید هم 70 هزار نفری را برنامه ریزی کنیم. پس از آن، باید ساختمان ها ساخته شوند. باز هم می گویم، طرف رقیب اصلی ما، زمان است. زیرا، پول هم موجود است. تمامی نیرو ها را هم بسیج کرده ایم. اما، البته که زمان حرف خود را دیکته می کند. من نمی خواهم تاریخی را معین کنم! حال آن که در ذهنم تاریخ هایی وجود دارد. اما، نمی خواهم پیش از موعد انسان ها را خوشحال یا هیجان زده بکنم. اما، باور کنید که در کوتاه ترین زمان، به شیوه های مرحله ای، مردم مان را به آن مناطق بازخواهیم گرداند. »
در عین حال برخی منابع ابراز نگرانی کرده اند که طرح هایی برای تغییر بافت جمعیتی و مذهبی شهرها و روستا هایی که تقریبا به مدت 30 سال بحران قره باغ خالی از سکنه باقی مانده اند، تدارک دیده شده است.
