به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ، آرایش قوای سیاسی در قفقاز جنوبی در حال تغییر می‌باشد و احتمال تشکیل نیروی نظامی متحد برای محافظت از کمربند نفت-گاز بین جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه شکل وجود دارد. با عقب نشینی آمریکا از قفقاز جنوبی فضا برای رشد دوباره رقبای منطقه‌ای در این جغرافیا فراهم شده است.
اما تنها قدرت منطقه‌ای که از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده را میبرد جمهوری ترکیه است. این درحالی است که ناراحتی روسیه و نگرانی ارمنستان از این پدیده تداوم دارد و ایران هنوز برنامه مشخصی برای این فرصت به دست آمده از خود نشان نمی‌دهد.
تحولات اخیر بین المللی قفقاز جنوبی را به عنوان یکی از عرصه‌های زورآزمایی قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای مطرح نموده است. در کنار روسیه‌ای که از قرن‌ها پیش از ابزارهای ویژه‌ای برای تاثیر گذاشتن بر منطقه بهره برده است جمهوری اسلامی ایران نیز می‌تواند به عنوان رقیب بالقوه این قدرت جهانی قد علم کند.
اما در این میان با توجه به تحولات موجود در این منطقه و نیز سیاست‌های اجرایی دولت‌ها در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، نفوذ تبلیغاتی و غیره اقبال عمومی برای ترکیه بیشتر از دو رقیب دیگر منطقه‌ای است.
چرایی این اقبال عمومی را باید در سیاست خارجی ترکیه که متمرکز بر فاکتور اقتصادی و ارجحیت برقراری روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای منطقه است جستجو کرد. ترکیه از آغاز دهه ۹۰ میلادی همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بی‌هیاهو و به شکلی خزنده اقدام به برقراری روابط گسترده تجاری با کشورهای آسیای میانه و دو کشور مهم قفقاز جنوبی یعنی جمهوری آذربایجان و گرجستان کرده است.
جلسه‌ای که در تاریخ ۲۴ می در باتومی گرجستان بین وزیران دفاع سه کشور جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه برگزار شد هدف غایی خود را افزایش هرچه بیشتر ثبات و امنیت منطقه‌ای و تعمیق صلح در قفقاز جنوبی عنوان کرد.
در نشست خبری بعد از این جلسه وزیر دفاع گرجستان از ایجاد قرارگاه مشترک سه کشور در آینده نزدیک خبر داد. توافق برای اولین جلسه روسای ستاد کل ارتش در پاییز سال جاری صورت گرفته است و آموزش مشترک نظامیان سه کشور در ژوئن سال جاری در ترکیه انجام خواهد شد.
با توجه به شواهد و قرائن ارائه شده قفقاز جنوبی به سمت اتحاد نظامی جدیدی در حال حرکت است. این اتحاد نظامی هرچند در مفاد توافقنامه خود را در تقابل با هیچ کشوری تعریف نکرده است اما باید خاطرنشان کرد که این اتحاد نظامی وافزایش نقش ترکیه در قفقاز هم در ایروان و هم در مسکو پشت درهای بسته مورد بررسی و مذاکره است.
با استناد به نشریات روسی می‌توان گفت ارمنستان از این اتحاد شکل گرفته بسیار ناخرسند است. ارمنستانی که شاید به عنوان بازنده این اتحاد در قفقاز می‌توانست در صورت انتخاب سیاست های مناسب شریک پروژه‌های اقتصادی و حتی بخشی از این اتحاد نظامی شکل یافته در آینده باشد.
ترکیه پس از سردی روابط پیش آمده با اتحادیه اروپا و نیز فاصله گرفتن آمریکا از قفقاز جنوبی به نوعی سعی دارد با پایه ریزی سیاست خارجه‌ای متعادل اما اندکی با محوریت شرقی که در آن روسیه جایگاه ویژه‌ای دارد، نفوذ خود را در قفقاز گسترش دهد.
پروژه‌های مشترک کمربند انرژی از جمله تاناپ، بهره برداری از راه آهن باکو-تفلیس- قارص در آینده نه چندان دور می‌تواند بستر همکاری‌های مشترک در زمینه‌های مختلف بین سه کشور را فراهم نماید. اتحاد نظامی برای محافظت از کمربند انرژی مشترک بین سه کشور نمونه این همکاری‌ها در آینده خواهد بود.
اما آنچه در این میان هم موجب تاسف و هم موجب تعجب مخاطب ایرانی است نبود نقش پررنگ جمهوری اسلامی ایران در این پروژه‌های منطقه‌ای و اتحادهای شکل یافته است. هر چند روابط اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان و نیز بین ایران و ترکیه به صورت دوجانبه در حال افزایش بوده اما حضور ایران چه در جمهوری آذربایجان و چه در گرجستان و حتی آسیای میانه آنچنان که باید و شاید مشهود نبوده است.
