به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در اواسط ماه دسامبر به جمهوری آذربایجان و سپس به قزاقستان سفر کرد و در هر دو کشور استقبال گرمی از وی بهعمل آمد. نتانیاهو در سفر هفتساعته خود به «باکو» که دومین سفر وی به پایتخت آذربایجان در مقام نخستوزیر رژیم صهیونیستی بود (سفر اول در سال ۱۹۹۷ صورت گرفت) با الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان گفتگوهای صمیمانهای داشت و درنهایت توافقات مهمی میان طرفین صورت گرفت که اهداف و دلایل مهم سفر نتانیاهو به این کشور را میتوان در متن این توافقات ملاحظه نمود:
نخست، توافقات نظامی؛ براساس یکی از این توافقات، تلآویو در خاک آذربایجان سامانه دفاع موشکی موسوم به «گنبد آهنین» را مستقر خواهد ساخت. این سامانه که پیشتر در تابستان سال ۲۰۱۴ توسط صهیونیستها درطول پنجاه روز تجاوز به غزه و درگیری با «جنبش حماس» بهکار گرفته شد، توسط شرکت صهیونیستی «سیستمهای پیشرفته موشکی رافائل» تقویت شده و شامل یک سامانه دفاع ضدموشکی است که میتواند موشکهای میانبرد را از میان ببرد و همچنین دارای توپخانههایی است که قادرند از فاصله دستکم هفتاد کیلومتری اهداف موردنظر را قرار دهند. توافق مذکور در چهارچوب همکاری تنگاتنگ و گسترده نظامی و امنیتی میان آذربایجان و رژیم صهیونیستی صورت میگیرد.
پیش از این، تسلیحات مختلفی به ارزش حدود پنج میلیارد دلار طی سالیان قبل، ازسوی این رژیم دراختیار حکومت الهام علیاف قرار داده شده و سامانه رادار دفاعی موسوم به «کاج سبز EL/M-2080» که به ادعای آذربایجان، از این کشور در برابر موشکهای روسی «اسکندر» ارمنستان محافظت میکند، از مهمترین خریدهای نظامی باکو از صهیونیستهاست. همچنین در آستانه سفر نتانیاهو به آذربایجان، «شرکت صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی» اعلام کرد که در پایتخت این جمهوری یک کارخانه تولید پهپاد میسازد. همینطور انواع ضدهوایی، موشک و پهپاد درمجموع به ارزش ۶/۱ میلیارد دلار نیز مدتی قبل توسط حکومت علیاف از تلآویو خریداری شد. باکو بهویژه در جریان درگیری نظامی چهار روزه خود با ارمنستان در آوریل ۲۰۱۶ برای اولینبار تعدادی از این خریدهای تسلیحاتی صهیونیستی را آزمایش نمود و بعضی کارشناسان نظامی آذری مدعیاند که سلاحها و ادوات ساخت سرزمینهای اشغالی باکیفیتتر و مدرنتر از تسلیحات ساخت روسیه هستند که بخش عمده زرادخانه آذربایجان را هنوز تشکیل دادهاند. همکاریهای امنیتی و تجهیز نیروهای نظامی آذربایجان با ادوات و تسلیحات صهیونیستی به قدری برای باکو حائز اهمیت است که بنا بر برخی ادعاها، رسانهها و شبکههای اجتماعی آذربایجان در ماههای اخیر از حجم انتقادات خود نسبت به سیاستهای رژیم صهیونیستی درقبال فلسطینیان و ابراز همدردی با آنان کاسته و در مقابل، بیشتر روی مزایای کمکهای نظامی این رژیم به باکو تمرکز کردهاند.
دوم، همجواری دو کشور مسلمان شیعه (ایران و جمهوری آذربایجان)؛ هرچند بهنظر میرسد «گنبد آهنین» درخواستی باکو در نزدیکی مرزهای آذربایجان با ارمنستان مستقر گردد، اما بههرحال استقرار چنین سامانههایی رهگیری موشکی در همسایگی ایران و روسیه مقامات ایرانی را که موقعیت بسیار راهبردی این کشور در شمال غربی ایران برای آنها حائز اهمیت است، نگران میسازد. البته این تنها مسئلهای نیست که تهران را از گسترش چشمگیر مناسبات آذربایجان و رژیم صهیونیستی دلواپس میکند. آذربایجان کشوری مسلمان (۸۵ درصد شیعه) بهشمار میرود و درست به همین دلیل نیز نتانیاهو پیش از آغاز سفر خود به باکو، عمداً به مسلمان و شیعه بودن جمهوری آذربایجان اشاره کرد. درواقع سفر نخستوزیر رژیم صهیونیستی به دومین کشور دارای اکثریت شیعه در جهان این پیام روشن را برای ایران بههمراه دارد که روند توسعه روابط سیاسی و امنیتی دولتهای مسلمان متحد تلآویو در آسیای مرکزی و قفقاز را بیش از گذشته جدی بگیرد و اینکه همانگونه که نتانیاهو نیز مدعی شد، رژیم صهیونیستی میان کشورهای مسلمان منطقه، منزوی نیست.
رژیم اشغالگر قدس درحالحاضر در باکو سفارتخانه دارد و برخی منابع اخیراً از احتمال گشایش سفارت آذربایجان در آینده نهچندان دور در سرزمینهای اشغالی خبر دادهاند. این درحالی است که تاکنون مقامات آذری با وجود تمایل به این اقدام دلیل نگرانی از واکنش تند جهان اسلام از گشایش سفارت در تلآویو خودداری نمودهاند و در ماههای اخیر همین مسئله به تنش میان رژیم صهیونیستی و آذربایجان تبدیل شده است؛ چراکه طرف صهیونیستی نبودِ سفارت آذربایجان در سرزمینهای اشغالی را مانع توسعه مناسبات طرفین بهخصوص در عرصههای اقتصادی و تجاری عنوان کرده است. اکنون باید دید یکی از پیامدهای سفر نخستوزیر رژیم صهیونیستی به باکو، گشایش سفارت آذربایجان در تلآویو خواهد بود یا خیر؛ امری که بهطور حتم بر مناسبات پرفرازونشیب باکو ـ تهران تأثیرات منفی خواهد گذاشت.
سوم، مبادلات انرژی و همکاریهای علمی؛ گفته میشود که آذربایجان هماکنون چهل درصد از نفت موردنیاز سرزمینهای اشغالی را تأمین میکند و نخستوزیر رژیم صهیونیستی نیز ضمن تأکید بر اهمیت واردات انرژی از آذربایجان، از تمایل تلآویو برای مذاکره بیشتر با باکو در زمینه ارسال گاز خود از مسیر این جمهوری به ترکیه در جریان دیدارش با رئیسجمهور آذربایجان سخن گفت. درصورت تحقق این پروژه، سرزمینهای اشغالی ازطریق خط لوله موسوم به «ترانس آدریاتیک» و با کمک خاک آذربایجان و ترکیه به بازارهای اروپایی انتقال خواهد یافت. این مسئله نهتنها اقتصاد رژیم صهیونیستی را تحت تأثیر قرار خواهد داد، بلکه بیش از پیش مناسبات تجاری و سیاسی صهیونیستها با حکومت الهام علیاف را گسترش میدهد. همچنین براساس اعلام «دان اِستاو»، سفیر رژیم صهیونیستی در باکو، این رژیم تمایل دارد تا در حوزههایی مانند کشاورزی و داروسازی با آذربایجان همکاری داشته باشد و یکی از توافقنامههای منعقدشده میان نتانیاهو و علیاف نیز در زمینه همکاری در حوزه کشاورزی بوده است.
چهارم، کمک به نزدیکی بیشتر آذربایجان و آمریکا؛ یکی از راههایی که باکو در سالهای گذشته از آن برای تأمین منافع خود در مناسبات دوجانبهاش با آمریکا استفاده کرده، لابی کردن با مقامات آمریکایی ازطریق «آیپک» یا همان لابی قدرتمند صهیونیستهای ایالات متحده بوده است. نفوذ ایپک در دولت «باراک اوباما» در واشینگتن به مراتب کمتر از دوران جورج دبلیو بوش بود و حکومت علیاف که از میزان نفوذ این نهاد صهیونیستی در دولت دونالد ترامپ مطمئن نیست، سعی دارد با واسطه قرار دادن نخستوزیر رژیم صهیونیستی، قدرت لابی و نفوذ جمهوری آذربایجان را در دولت جدید آمریکا تقویت نماید. درعینحال، این موضوع کاملاً به مناسبات ترامپ و نتانیاهو در آینده بستگی دارد و آذریها دستکم تا آغاز بهکار رئیسجمهور جدید در کاخ سفید باید صبر کنند.
اما سفر دو روزه نخستوزیر رژیم صهیونیستی به آستانه (پایتخت قزاقستان) و توافقات وی با نور سلطان نظربایف، رئیسجمهور قزاقستان نیز در نوع خود حائز اهمیت بود. به گفته نتانیاهو، قزاقستان یکی از کشورهای بزرگ مسلمان سنّی مذهب منطقه است که برای اولینبار، یک نخستوزیر صهیونیست به آن کشور سفر میکرد. بدینلحاظ دیدار نتانیاهو و نظربایف یک رویداد تاریخی برای تلآویو و آستانه بهشمار میآید. ازسویدیگر، با توجه به اینکه قزاقستان از ابتدای سال آینده میلادی به مدت دو سال به عضویت غیردائم شورای امنیت سازمان ملل درخواهد آمد، نتانیاهو با درک اهمیت سیاسی این عضویت، سعی کرد نظر مساعد رئیسجمهور قزاقستان را برای دادن رأی منفی به طرح تشکیل دولت مستقل فلسطینی در شورای امنیت جلب کند. بهعلاوه، قزاقها همانند آذربایجان از اعضای «سازمان همکاریهای اسلامی» هستند و تلآویو برای پیشبرد سیاستهای مخرّب خود در جهان اسلام به لابی با اعضای آن سازمان نیازمند است.
نتانیاهو برای متقاعد کردن قزاقستان به همکاری در زمینههای فوق و همچنین تحکیم نفوذ صهیونیستها در این جمهوری آسیای مرکزی که بهلحاظ همجواری با روسیه از موقعیت راهبردی خاصی برخوردارست، امتیازات مختلفی در قالب چند موافقتنامه به نظربایف داد؛ ازجمله برقراری پرواز مستقیم میان آستانه و تلآویو بدون نیاز به أخذ ویزا، گسترش همکاری در زمینههای ارتباطات هوایی، ارتقاء کشاورزی قزاقها توسط متخصصان صهیونیست، مبارزه با فساد و از همه مهمتر ارائه آموزشها و فناوریهای نظامی به قزاقستان. پیشازاین، قزاقستان در اوت ۲۰۱۶ اعلام کرد که موافقتنامهای را بهمنظور تولید پهپاد در خاک این کشور با مشارکت رژیم صهیونیستی با این رژیم به امضا رسانده است.