به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ، یک اندیشکده آمریکایی نوشت: در بیانیه پایانی کنفرانس «سنی کیست» در چچن، افراط‌گرایی و «تکفیر» سنت‌هایی خارج از دین اسلام معرفی گردید و در بخش دیگری از آن پا فراتر رفته و «سلفی» از حیطه شاخه‌های اهل تسنن خارج تشخیص داده شد.
اندیشکده«موسسه کشورهای خلیج‌فارس در واشنگتن» در گزارشی به بررسی ابعاد کنفرانس«ضدوهابیت و سلفی‌گری» که در تاریخ25 الی27اوت در پایتخت چچن بعنوان یکی از جمهوری‌های روسیه برگزار گردید، پرداخت.
در این گزارش که به قلم«کریستین اسمیت دایان» نگاشته شده، آمده است: در حالی که تنش لفظی و سیاسی میان ایران و عربستان طی یک هفته گذشته تشدید شده، رقابت ژئوپلتیک در درون سنی‌ها نیز چندان خاموش و آرام نبود. در پایتخت چچن کنفرانسی با حضور واعظان و مقامات اسلامی برگزار شد که خشم بسیاری از فعالان و مقامات سنی سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس را برانگیخت. هیچ یک از مقامات ارشد سعودی یا واعظان سلفی در این کنفرانس حضور نداشته و در بیانیه پایانی آن تعریف جدیدی از اسلام سنی آورده شده است.
حذف فرقه سلفی از این تعریف زنگ هشداری را برای اسلامگرایان محافظه‌کار به صدا درآورد؛ به خصوص باتوجه به فضای سیاسی فعال حال حاضر در خاورمیانه برای واکنش به داعش و القاعده و افزایش کنترل سعودی‌ها بر نظام‌های مذهبی بزرگ. واکنش‌های شدیدی به این کنفرانس نشان داده شد، از عربستان سعودی گرفته تا امارات و مصر.
* نقش تبلیغاتی امارات برای الازهر
کنفرانس 25 تا 27 اوت در چچن، واعظان و دانشمندان مذهبی را از سراسر جهان اسلام گردهم آورد تا پاسخ این سوال تحریک‌کننده را دریابد:«چه کسی سنی است؟» نکته قابل‌توجه اینکه نمایندگانی از تمامی فرق دینی در کنفرانس مذکور حاضر شدند بجز سلفی. کنفرانس با تلاش بنیاد طبا(Tabah) که نهادی غیرانتفاعی در ابوظبی و فعال در حوزه ارائه رویکرد جامع اسلامی به مسائل کنونی جهان باتوجه به تفاوت‌های فرهنگی است، برگزار گردید. نماینده«شورای علمای مسلمان» از جمله سخنرانان این کنفرانس تعیین شد؛ شبکه‌ای فراملی از دانشمندان مسلمان که در سال 2014 در قطر تاسیس گردید.
این شورا با هدف به چالش‌کشاندن یکی دیگر از سازمان‌های قطری به رهبری شیخ‌یوسف‌القرضاوی و عضویت محققان برجسته سلفی تشکیل شده است. احمد الطیب یکی از ائمه بزرگ الازهر ریاست این شورا را بر عهده دارد. در بیانیه پایانی کنفرانس افراط‌گرایی و «تکفیر» سنت‌هایی خارج از دین اسلام معرفی گردید. در بخش دیگری از این بیانیه پا فراتر رفته و سلفی از حیطه خانواده شاخه‌های اهل‌تسنن خارج شده است.
این گردهمایی تا حدود زیادی نشان‌دهنده تلاش سه‌جانبه روسیه_امارات_ مصر برای خنثی‌سازی اسلام سیاسی و مبارزه با افراط‌گرایی اهل‌سنت با استفاده از روایات موردقبول این جمعیت می‌باشد. با این حال، جسارت برگزاری این کنفرانس در یکی از جمهوری‌های روسیه و تعریف اسلام سنی بعنوان مسیری جداگانه از سلفی‌گری، بی‌شک تحریک‌کننده واکنش موسسات علوم‌اسلامی سعودی خواهد بود. این واکنش‌ها در آینده‌ای نه چندان دور مشاهده می‌شود.
* واکنش سعودی، عقب‌نشینی الازهر
واکنش به کنفرانس چچن و بیانیه پایانی آن به موضوع اصلی فعالان توئیتری و رسانه‌های جریان اصلی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس تبدیل شده است. منتقدان این کنفرانس بخصوص اعضای مجلس علمای کبار سعودی در پی برگزاری کنفرانسی مشابه و ضدکنفرانس چچن و راه‌اندازی یک شطرنج سیاسی هستند. برگزاری کنفرانس چچن تحت حمایت ظاهری روسیه آنهم در زمانی که مسکو مشغول عملیات نظامی علیه شورشیان سنی در سوریه است، اصلی‌ترین عامل خشم مخالفان این کنفرانس محسوب می‌گردد.
قرضاوی در بیانیه‌ای کنفرانس را موجب تفرقه در جمعیت سنی آنهم در شرایطی حساس دانسته و آن را نسبت به رنج اهل‌تسنن از بمباران‌های روسی در سوریه و همچنین عملکرد جمعیت‌های شیعی در سوریه، یمن و عراق بی‌توجه می‌داند. بررسی مشروعیت سلفی در جوامع اهل سنت یکی دیگر از بخش‌های کنفرانس چچن بود. عدم‌حضور مقامات سعودی در کنفرانس، اتهام تلاش برای تضعیف نقش آل سعود در جهان اسلام را علیه برگزارکنندگان آن مطرح نموده است.
* زمینه اصلاحات در عربستان
کنفرانس چچن در زمانی که عربستان درگیر تحولات اجتماعی قابل‌توجه بوده، برگزار شده است. باتوجه به آزادی‌های فرهنگی و مذهبی بیشتر که اخیرا در عربستان اعمال شده نسل جدیدی از اصلاح‌طلبان اسلامی نظیر عدنان ابراهیم، دانشمند صوفی این مجال را دارند تا با استفاده از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی دردرون جامعه عربستان پیشروی کنند.
پیشروی‌های ناشی از بهار عربی و جنبش‌های مردمی در حال حاضر به عرصه رقابت با بازیگران کلیدی آن تبدیل شده است. در همین حال، سوالی که از سوی دوست و دشمن شنیده می‌شود این است که: آیا دولت سعودی بدون سلفی‌گری وجود خواهد داشت؟ و آیا برخی در درون آل‌سعود بدنبال دست‌یابی به این هدف هستند؟
انتهای پیام/
