حزب جبهه خلق آذربایجان هم اکنون با اختلاف کمی نسبت به حزب مساوات قوی ترین حزب مخالف دولتی آذربایجان به شمار می آید؛ در گزارش پیش رو از بی کفایتی ائلچی بی پانترک تا برنامه های انتخابات ریاست جمهوری جبهه خلق را از نظر خواهیم گذراند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، حزب جبهه خلق آذربایجان پس از فروپاشی شوروی سابق و اعلام استقلال جمهوری آذربایجان روز های اوج خود را سپری می کرد و پس از استعفای آیاز مطلب اف و پیروزی ابوالفضل ائلچی بی، رهبر سابق حزب جبهه آذربایجان در انتخابات ریاست جمهوری این حزب در رأس قدرت جمهوری آذربایجان قرار گرفت ولی خیال پردازی های ائلچی بی به جای تمرکز بر روی جبهه های جنگ سبب شکست های پی در پی آذربایجان در جنگ با ارمنستان و در پی آن نا رضایتی شدید ملت جمهوری آذربایجان از دولت وی گردید.
بی کفایتی ابوالفضل ائلچی بی در اداره کشور جمهوری آذربایجان را تا آستانه فروپاشی بر اثر جنگ داخلی پیش برد و در نهایت ائلچی بی مجبور شد با دست خود سکان اداره کشور را به حیدر علی اف که سیاست مداری کهنه کار بود بسپارد و سناریوی سقوط خود و همچنین حزب جبهه خلق را کامل کند. از آن دوران تاکنون این حزب هیچگاه نتوانست جایگاه مردمی سابق خود را پیدا کند و همواره از سوی دولت مرکزی تحت فشار قرار گرفته است.
تأسیس
جبهه خلق آذربایجان در سال1989 توسط ابوالفضل ائلچی بی تأسیس شد و پس از استعفای ایاز مطلب اف از ریاست جمهوری ابوالفضل ائلچی بی جبهه خلق را به حزب تغییر ماهیت داد و سپس در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد؛ در انتخابات پارلمانی سال 1995 حزب جبهه خلق توانست چهار کرسی را نسیب خود کند و در انتخابات پارلمانی سال 2000 تعداد 6 کرسی به جبهه خلق رسید. در سال 2000 و پس از مرگ ابوالفضل ائلچی بی جبهه خلق به دو شاخه تقسیم شد؛ شاخه محافظه کار به نام جبهه خلق کلاسیک، و شاخه فعال حزب با همان نام حزب جبهه خلق آذربایجان به فعالیت خود ادامه داد. علی کریملی از سال 2000 و پس از تقسیم حزب به دو شاخه ریاست حزب جبهه خلق آذربایجان را بر عهده دارد. جبهه خلق آذربایجان در انتخابات پارلمانی سال 2005 آذربایجان تنها یک کرسی کسب کرد؛ انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 نیز از سوی این حزب و چند حزب سیاسی مطرح دیگر تحریم شد؛ جبهه خلق در ادامه روند رو به نزول خود در انتخابات پارلمانی سال 2010 نتوانست هیچ نماینده ای را به مجلس ملی این کشور بفرستد.
ابوالفضل ائلچی بی
ابوالفضل ائلچی بی، 24 ژوئن 1938 در روستای کلکی از منطقه اردوباد جمهوری خودمختار نخجوان چشم به جهان گشود. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود در سال 1957 به باکو رفت و در رشته زبان عربی در دانشکده شرق شناسی دانشگاه دولتی باکو مشغول تحصیل گردید پس از اتمام این مقطع در سال 1962 به عنوان مترجم دولتی اتحاد جماهیر شوروی آغاز به کار کرد.
ائلچی بی در سال 1963 به عنوان مترجم به مصر فرستاده شد؛ پس از اتمام مأموریت خارجی از سال 1965-1968 در دانشگاه دولتی باکو در رشته تاریخ مشغول به تحصیل شد و در سال 1969 در حوزه تاریخ آسیا و آفریقا به درجات بالای علمی رسید. ائلچی بی در سال 1975 به جرم اقدام علیه امنیت ملی شوروی و تبلیغات علیه حکومت از سوی کمیته امنیتی آذربایجان شوروی بازداشت شد و حدود دو سال بعد آزاد شد؛ در همین سال ها بود که اولین علائم پانترکیسم در اقدامات عملی وی آشکار شد و وی تلاش های گسترده ای برای ایجاد حرکتی برای مبارزه در راه تأسیس آذربایجان واحد و الحاق آذربایجان ایران به جمهوری آذربایجان انجام داد؛ خیال پردازی هایی که بعدها بلای جان وی شد و او را از ریاست جمهوری آذربایجان به زیر کشید.
بسیاری از طرفداران تند روی جبهه خلق، این جنبش را عامل اصلی استقلال جمهوری آذربایجان در اکتبر 1991 می دانند.
علی کریملی
علی کریملی، 28 آپریل 1965 در روستای آزادکند منطقه ساعتلی متولد شد. سال 1985 پس از پایان خدمت سربازی وارد دانشگاه دولتی باکو شد و تا 1991 در رشته حقوق به تحصیل پرداخت و بلا فاصله پس از اتمام تحصیلات به عنوان معلم حقوق مشغول تدریس شد.
کریملی به دلیل فعالیت های سیاسی اش در دانشگاه باکو و هم سو بودن مواضع اش با حزب جبهه خلق پس از پیروزی ابوالفضل ائلچی بی، در انتخابات ریاست جمهوری به شکلی عجیب به معاونت حزب، مدیریت شعبه شهرستان های دفتر ریاست جمهوری منصوب شد. کریملی پس از هرج و مرج های دولت ائلچی بی مجبور به استعفا شد و سپس به همراه رئیس جمهور مستعفی به روستای کله کی در منطقه اوردوباد رفت؛ کریملی سپس در سفر های کاری خارج از کشور خود را آغاز کرد و به کشور های مختلف اروپایی و آمریکا سفر کرد. کریملی پس از بازگشت به باکو در سال 1994 به عنوان معاون سیاسی رهبر حزب جبهه خلق آذربایجان و سپس معاون اول رهبر حزب انتخاب شد. علی کریملی پس از مرگ ابوالفضل ائلچی بی در آگوست سال 2000 در جلسه مجمع عمومی حزب جبهه خلق آذربایجان به عنوان رهبر این حزب انتخاب شد و تا کنون در این پست باقی مانده است.
وی همچنین در انتخابات های پارلمانی سال 1995 و 2000 توانست نظر مردم را به خود جلب کند و ده سال به عنوان وکیل(نماینده) به مجلس ملی جمهوری آذربایجان در پارلمان این کشور حضور یابد. کریملی در انتخابات پارلمانی سال 2005 نیز رأی آورد ولی در اعتراض به تقلب در انتخابات به مجلس نرفت. در نتیجه اعتراضات و فعالیت های ضد دولتی کریملی پاسپورت خارجی وی لغو شده است و او دیگر امکان سفر به سایر کشور های جهان را ندارد.
انتخبات های پیشین
انتخابات سال 1992 و پیروزی ابوالفضل ائلچی بی در این انتخابات، آن هم با رأی 61درصدی انتخاباتی بود که حزب جبهه خلق را به روز های اوج خود رساند؛ ولی فجایع اتفاق افتاده در دوران وی سبب شد مردم جمهوری آذربایجان به سرعت از انتخاب وی پشیمان شوند و در پی آشوب های سراسری در آذربایجان ائلچی بی توسط رقیب دیرینه اش از قدرت به زیر کشیده شد به طوری جبهه خلق دو دوره بعد نامزدی را به انتخابات نفرستاد. حزب جبهه خلق آذربایجان در انتخابات سال 2003 قدرت حسن قلی اف را به رقابت های انتخاباتی فرستاد که تنها 13624 رأی آورد و در میان هشت نفر هفتم شد. انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 از سوی جبهه خلق، حزب مساوات و چند حزب دیگر در اعتراض به تقلب در انتخابات پیشین، انتخابات را تحریم شد.
حزب جبهه خلق در انتخابات پیش رو
حزب جبهه خلق آذربایجان در انتخابات پیش رو از ابتدا به فکر ایجاد ائتلافی قوی در میان احزاب مخالف دولتی با محوریت حزب جبهه خلق و حزب مساوات و سایر خرده احزاب متحد و همسو با این دو حزب نسبتا بزرگ جمهوری آذربایجان بود.
شورای ملی نمود بارز این ائتلاف بود؛ ولی اختلافات تاریخی این دو جریان سیاسی جمهوری آذربایجان سبب شد تا نه تنها رهبران احزاب جبهه خلق و مساوات از همان ابتدا از میان نامزد های احتمالی احزاب مخالف خط بخورند بلکه سران و اعضای فعال این دو حزب نیز شانسی برای انتخاب به عنوان نامزد واحد نداشتند. با وجود این که حزب جبهه خلق از ابتدا به عنوان یکی از اصلی ترین اعضای شورای ملی که به ابتکار رستم ابراهیم بی اف ایجاد شده است به شمار می آمد ولی همواره سعی کرده با تحت فشار قرار دادن شورای ملی بیشترین سهم ممکن را نسیب خود کند به طوری که با فشار بر هیئت مرکزی شورا توانست مسئولیت تجمعات شورای ملی را در اختیار خود بگیرد.
همچنین علی کریملی به شکلی غیر مستقیم و توسط سایر سران حزب جبهه خلق آذربایجان سعی می کرد خود را به عنوان نامزد دوم شورای ملی در صورت پذیرفته نشدن صلاحیت رستم ابراهیم بی اف مطرح کند که با مخالفت های و موضع گیری های تند حزب مساوات و حرکت ائل مجبور به عقب نشینی شد.
جبهه خلق تقریبا تمام فعالیت های انتخاباتی خود را در چهارچوب شورای ملی تعریف کرده است؛ هر چند اخباری در مورد نا امیدی سران این حزب از پیروزی نامزد واحد جدید شورای ملی -جمیل حسنلی- در انتخابات خبر می دهند.
منبع: آناج
