محسن پاک آئین: «گروه های تروریستی همچون داعش و القاعده توسط کشورهای غربی سازمان یافته و امروز نیز از طرف آنها مورد حمایت قرار می گیرند»
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز،روزنامه «ینی مساوات»، مورخ 09/05/1394: پس از یک فاصله طولانی دوباره با محسن پاک آئین سفیر جمهوری اسلامی ایران دیدار نموده و با ایشان در خصوص مسائل مختلف و به ویژه امکانات جدید اقتصادی ایران به گفتگو پرداختیم.
جناب سفیر در ابتدای دیدار گفت: «من قبل از هر چیزی به آقای رئوف عارف اوغلو سردبیر روزنامه «ینی مساوات» به مناسبت گرفتن درجه افتخاری (روزنامه نگار پیشکسوت) تبریک می گویم. من وی را هم به عنوان یک روزنامه نگار خوب و هم یک آدم با تجربه و متدین می شناسم. هم به خود وی و هم به ارگان مطبوعاتی تحت رهبری وی احترام زیادی قائل هستم.»
س – ایران پس از مذاکرات طولانی با کشورهای 5+1 به توافق رسید. پس از این توافق در ایران چه تغییری بوجود آمد؟
ج – اجرائی شدن این توافق چند ماه طول می کشد. قبل از هر چیزی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی امنیت کشور و سایر نهادهای عالی باید این توافق را مورد تأیید قرار بدهند. شورای امنیت سازمان ملل متحد این توافق را مورد بررسی قرار داده و به تأیید رساند. پس از طی این مراحل و لغو تحریم ها ایران می تواند وارد بازار جهانی شده و با فروش نفت و گاز خود، در آمد حاصله از این تجارت را بدست خواهد آورد.همچنین با آزاد سازی پول های بلوکه شده در بانک های خارجی می توانیم آنها را پس بگیریم. این هم می تواند پس از 4 الی 5 ماه دیگر تحقق بپذیرد. پس از بازگشت این پول ها می توانیم شاهد دگرگونی و توسعه اقتصاد ایران باشیم. با لغو تحریم ها هم قدرت اقتصاد داخلی ایران افزایش می یابد، هم روابط بین المللی و هم مناسبات تجاری ایران با کشورهای دیگر توسعه خواهد یافت.
س – پس از این توافق شاهد برخی اظهارات ضد و نقیض در سخنان تعدادی از مسؤولان ایرانی بودیم. گفته شد که ایران دارای «خطوط قرمز» بوده و اجازه تجاوز از این خط قرمز به وسیله توافق هسته ای داده نخواهد شد. موضوع سخن بازرسی از پایگاه های موشکی ایران بود. آیا موارد سؤال برانگیز در رابطه با این توافق باقی مانده است؟ سوء تفاهم های مربوط به همان «خطوط قرمز» چگونه مورد حل و فصل قرار خواهد گرفت؟
ج – مفاد این توافق کاملا شفاف و روشن است و «خطوط قرمز» ایران به صورت مشخص در آن ملحوظ شده است. این توافق فقط در خصوص مسأله هسته ای می باشد. بر اساس توافق صورت گرفته، آژانس بین المللی انرژی اتمی فقط از تاسیسات هسته ای ایران بازرسی خواهد نمود. در هیچ جای این توافق نیامده است که در خارج از نیروگاه های هسته ای ایران مثل اماکن نظامی بازرسی صورت خواهد گرفت. مراکز نظامی ما ربطی به نیروگاه های هسته ای ندارد. در تحلیل ها باید متن توافق مد نظر قرار گرفته و شود و نباید در این خصوص در رسانه ها ، ملاحظات شخصی افراد را معیار قضاوت قرار گیرد. ممکن است که افراد مختلفی حرفی را گفته و مطلبی را ارائه داده باشند ولی معیار اصلی مفاد توافق نامه می باشد. در این توافق خواست هر دو طرف در نظر گرفته شده و هر دو طرف برنده شده اند. ما هرگز به فکر تولید سلاح هسته ای نبوده و بعد از این هم نخواهیم بود. با همین اتهام شاهد تحریم ها بودیم. هم اکنون با این توافق غرب ها نیز متقاعد شدند که ایران در اظهارات خود صادق بود و تصمیم گرفتند که تحریم های غیر قانونی را لغو نمایند. می توان گفت که با این توافق نهائی هر دو طرف به هدف خود نائل آمده اند.
س – توافق هسته ای موجب برخی شبهات شد. از جمله این که برخی کارشناسان گفتند که پس از این توافق در خط مشی ایران تغییراتی صورت خواهد گرفت. شما به عنوان شخصی که در سیاست خارجی ایران حضور دارید، این مسأله را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا در سیاست خارجی تهران تغییری صورت می گیرد؟ مثلا در مناسبات ایران و غرب و مسائل دیگر…
ج – همان طوری که می دانید، مناسبات ما با کشورهای غربی به خاطر تحریم های طولانی مدت و ظالمانه خوب نبود. توافق هسته ای می تواند زمینه ای برای بهبود روابط ایران و کشورهای غربی باشد. ما همواره آماده بوده ایم با همه کشورهای جهان به استثناء اسرائیل، روابط دوستانه بر اساس احترام و منافع متقابل داشته باشیم. فکر می کنم که غربی ها نیز به این نتیجه رسیده اند که باید با ایران روابط دوستانه برقرار نمایند و نمی توانند ایران را در مسائل بین المللی کنار بگذارند. مطلع هستید که هفته گذشته معاون صدر اعظم آلمان با یک هیأت بلند پایه اقتصادی به ایران آمد. چند روز پیش فدریکو موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران آمد. دیروز (هفتم مرداد 94) هم فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه در تهران بود. اینها نشانگر ایجاد زمینه بهبود روابط میان ایران و کشورهای غربی است. اگر ببینیم که کشورهای غربی به آزادی و استقلال ما احترام می گذارند، توسعه روابط در چارچوب احترام متقابل با آنها امکان پذیر خواهد بود. کشورهای غربی قبلا با ایران با زبان تهدید و زور سخن می گفتند. یکی از نتایج توافق هسته ای این بود که اکنون نسبت به ایران ابراز احترام می کنند.
س – آیا در خصوص سیاست خارجی ایران در منطقه خاور میانه احتمال تغییر وجود دارد؟ ما شاهد بودیم که پس از توافق نهائی، آیت الله خامنه ای رهبر دینی ایران اعلام نمود که ایران در کنار ملت های مظلوم خاور میانه خواهد بود. اما بر اساس برخی ملاحظات موجود، تغییر سیاست ایران در خصوص سوریه و یا حداقل در زمینه همکاری با غرب در حل و فصل مناقشات منطقه ای قابل انتظار است.
ج – امروز بزرگ ترین مشکل موجود در خاور میانه مسأله تروریسم می باشد و خود را در قالب داعش و القاعده نشان می دهد. گروه های تروریستی همچون داعش و القاعده توسط کشورهای غربی سازمان یافته و امروز نیز از طرف برخی از آنها مورد حمایت قرار می گیرند. درست است که کشورهای غربی اعلام می کنند که با این گروه های تروریستی مبارزه می کنند. اما آنها در عمل آن چنان جدی نیستند. ایران با هر کشوری که در زمینه مبارزه با تروریسم جدی باشد، آماده همکاری خواهد بود.سیاست ما در خاور میانه تغییر نیافته است. ما هنوز هم از دولت قانونی سوریه حمایت می کنیم. معتقدیم که مشکل سوریه نه با ترور و خشونت، بلکه باید با گفتگو حل و فصل شود.ما از دولت و ملت عراق حمایت نموده و در زمینه مبارزه با تروریسم در کنار آنها هستیم. ما در کنار ملت مظلوم یمن هستیم و معتقدیم که امروز حوادث اتفاق افتاده در یمن جنایات جنگی به شمار می آید. همچنین فکر می کنیم که راه حل مناقشه یمن جنگ نبوده، بلکه گفتگو می باشد.ما حق دفاع حزب الله از ملت لبنان در برابر اشغال اسرائیل را به رسمیت می شناسیم. معتقدیم که مردم غزه نباید در محاصره بمانند. خصوص مسأله فلسطین معتقدیم که باید با شرکت همه اهالی فلسطین یک همه پرسی عمومی برگزار شده و سرنوشت این کشور مشخص شود. ما استفاده از تروریسم و خشونت در حل و فصل مناقشات را رفتار منطقی به شمار نمی آوریم. سیاست خاور میانه ما تغییر نیافته است و ما در راه مبارزه با تروریسم کاملا جدی هستیم.
س ـ از هفته گذشته جنگ علیه تروریسم در ترکیه آغاز شد. آنکارا علیه داعش و «پ. ک. ک.» می جنگد. موضع ایران چگونه است و از ترکیه حمایت می کند؟
ج ـ ما از هر کشوری که به طور جدی با تروریسم مبارزه کند حمایت می کنیم. به نظر ما، ترکیه تصمیم درستی در باره مبارزه با تروریسم اتخاذ کرده است. اعلام داعش به عنوان یک تشکل تروریستی از سوی ترکیه اقدام مثبتی است. ایران و ترکیه هم عقیده اند که مناقشات منطقه باید از طریق مذاکرات حل و فصل شود. افزایش تروریسم منجر به افزایش بی ثباتی در منطقه می شود و به نفع هیچ کشوری نیست. کشورهایی که امروز از تشکل های تروریستی همچون «القاعده» در جنگ علیه یمن حمایت می کنند نیز دیر یا زود پشیمان خواهند شد. ممکن است که این کشورها در آینده به هدف این تشکل های تروریستی تبدیل شوند.دستیابی ایران و گروه «1+5» به توافق از طریق مذاکرات ثابت کرد که سخت ترین مشکلات نیز از طریق گفت و گو قابل حل است. معتقدیم که گزینه نظامی در رابطه با حل مشکلات باید از دستور کار همه کشورها خارج گردد.
س ـ در کنفرانس مطبوعاتی که پس از حصول توافق بین ایران و گروه «1+5» در باکو برگزار کردید، به ظرفیت های همکاری با جمهوری آذربایجان اشاره نمودید، به ویژه نظر پیوستن ایران به طرح هایی چون «تاناپ» و «تاپ» را مطرح کردید. به طور کلی، در پی توافق هسته ای، ایران پیشنهادات جدیدی برای انتقال ذخایر انرژی خود به بازار جهانی را دارد؟ زیرا مسلم است که پس از لغو تحریم ها، ایران محصولات زیادی به بازار جهانی صادر خواهد کرد.
ج ـ جمهوری آذربایجان کشور دوست و همسایه ماست. این کشور اراده ای برای شرکت در تحریم ها علیه ایران نداشته و از حق ایران برای برخورداری از انرژی صلح آمیز هسته ای حمایت کرده است. به همین دلیل، همکاری اقتصادی بین ایران و جمهوری آذربایجان حتی در دوره تحریم ها نیز وجود داشت. در آینده نیز جمهوری آذربایجان می تواند یکی از شرکای اقتصادی ایران باشد. مذاکرات برای گسترش همکاری در زمینه های مختلف اقتصاد بین دو کشور از جمله ترانزیت انرژی، تجارت، صنایع، گردشگری و نیز نفت و گاز جریان دارد. هفته آینده شاهین مصطفی یف وزیر اقتصاد و صنایع آذربایجان در رأس یک هیأت اقتصادی بزرگ به ایران سفر خواهد کرد. همکاری اقتصادی بین دو کشور برای مردم دو کشور مفید است.
لغو تحریم ها علیه ایران به لحاظ اقتصادی به نفع همه کشورهای منطقه خواهد شد. ایران دارای یک اقتصاد قوی است. ایران دومین کشور بزرگ دارنده ذخایر گاز و چهارمین کشور صادر کننده نفت جهان است و بازار 75 میلیونی دارد. ایران ظرفیت های بزرگی در زمینه ترانزیت، گردشگری و معدن در اختیار دارد. طبیعتاً پس از لغو تحریم ها این ظرفیت ها به گسترش همکاری با کشورهای جهان در وهله اول کشورهای همسایه معطوف خواهد شد. یکی از اهداف ما نیز برقراری همکاری اقتصادی بین آذربایجان، ایران و ترکیه است.
س ـ با چنین اطلاعاتی مواجه شدم که طرح انتقال گاز ایران به دریای سیاه ضمن گذر از ارمنستان و گرجستان و سپس از آنجا به اروپا دارد. به طور کلی، چنین طرح های انرژی جایگزین جدیدی وجود دارد؟
ج ـ در حال حاضر مسیرهای مختلفی برای انتقال گاز ایران به اروپا وجود دارد. در مورد طرحی که شما به آن اشاره کردید اطلاعی ندارم. فکر نمی کنم که این از طرح های دارای اولویت باشد.
س ـ در حال حاضر خطر ترور در منطقه تقویت شده است. برخی کارشناسان از آذربایجان نیز به عنوان یکی کشورهای تحت تهدید نام می برند. در عین حال تشنج در خط مقدم جبهه ارمنستان و آذربایجان و خطر جنگ نیز افزایش داشته است. به عبارتی، منطقه با یک خطر بالقوه جنگ مواجه است.
ج ـ حل و فصل مناقشه قره باغ برای ایران بسیار مهم است. ما حل نظامی این مناقشه را مفید نمی دانیم. معتقدیم که این مناقشه از طریق گفت و گو و مذاکره قابل حل است. توافق ایران با گروه «1+5» می تواند الگویی برای حل دیگر مناقشات باشد. ما آرزو داریم که جنگی بین ارمنستان و آذربایجان رخ ندهد. امیدواریم که نهادهایی که مسئولیت میانجیگری را برعهده دارند یعنی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا برای حل این مناقشه در چارچوب قوانین بین الملل و قطعنامه های صادره تلاش نمایند. تشکل های تروریستی همچون «داعش» و «القاعده» در دوران جنگ رشد کرده و توسعه می یابند. در دوران صلح زمینه ای برای تقویت چنین گروه هایی فراهم نمی شود. من پیشتر نیز گفته ام که گروهک های تروریستی همچون «داعش» سعی در بزرگ نمایی قدرت خود از طریق رسانه ها را دارند. معتقدم که جلوگیری از تشکل های تروریستی با اراده محکم کشورهای منطقه ای امکان پذیر است
