به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، “توماس دی وال” کارشناس ارشد بخش اروپایی بنیاد بین المللی صلح “کارنگی” عقیده دارد که دوران طلایی نفتی جمهوری آذربایجان به سر آمده و ما شاهد روند سراشیبی اقتصاد آن کشور می باشیم. صادرات نفت حدود چهل در صد کاهش یافته و درآمد ناخالص داخلی چهار در صد سقوط کرده است. جمهوری آذربایجان در مقایسه با جمهوریهای تازه استقلال یافته اطراف خود، در اثر بهره برداری از منابع نفتی و سرمایه گذاری پس از استقلال توسعه بیشتری پیدا کرده بود. با تکمیل خط لوله باکو- تفلیس-جییهان رشد تولید ناخالص داخلی این کشور افزایش یافت. با وجود این بعد از استقلال، تورم فزاینده ناشی از آثار جنگ قره‌باغ همراه با سیاست‌های آزادسازی قیمت‌ها و خصوصی سازی اقتصاد موجب شد که مردم جمهوری آذربایجان تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گیرند و قدرت خرید آنها به سرعت کاهش یابد. از سال ۱۹۹۶ میلادی، افزایش درآمدهای حاصل از قراردادهای نفتی بین‌المللی، روند رو به رشد سرمایه‌گذاری خارجی، اعتبارات صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و مساعدت کشورهای اروپایی موجب شد تا اقتصاد نابسامان این کشور کمی رو به بهبود گذارد.
انجام اصلاحات اقتصادی در این کشور و آزادسازی تجارت موجب پاگیری طبقه جدیدی از تجار و صاحبان صنایع با سرمایه‌های اندک شد. با این حال نباید فراموش کرد که این کشور در مرحله گذار از اقتصاد متمرکز کمونیستی به اقتصاد بازار است و هنوز بخش‌هایی از اقتصاد کشور به شیوه سابق اداره می‌شود. علیرغم وجود زمینه‌های مساعد کشاورزی، در شرایط کنونی این جمهوری مجبور به واردات ۴۰۰ میلیون دلار مواد غذایی در سال است. از تعداد هفتصد هزار نفر مهاجران و آوارگان در جمهوری آذربایجان باید به عنوان یکی از بزرگ ترین معضلات اقتصادی این کشور نام برد. تأمین مخارج این گروه از افراد بخشی از درآمدهای نفتی جمهوری آذربایجان را صرف خود می‌کند. همچنین صنایع این کشور قدیمی و فرسوده‌است و هزینه بالای استهلاک صنعتی در این کشور مانع از سرعت توسعه اقتصادی آن شده‌است.
صادرات نفت آذربایجان از خط لوله باکو- تفلیس- جییهان از میزان روزانه یک میلیون بشکه پانزده در صد کاهش داشته و بانک مرکزی دو سوم از ذخیره ارزی خود را خرج ثابت نگه داشتن نرخ پول ملی نموده است. ذخیره ارزی آذربایجان طی دو سال اخیر از پانزده میلیارد دلار به چهار میلیارد دلار رسیده است. منابع زیرزمینی نفت و گاز این کشور کم گشته و گرجستان و دیگر مشتریان منابع انرژی، به تأمین کنندگان روسی روی آورده اند. شرکت نفتی بریتانیایی BP و انیستیتوی مطالعاتی منابع انرژی آکسفورد عقیده دارند که ذخایر زیر زمینی انرژی آذربایجان بیست سال دیگر تمام خواهد شد. کارشناسان نفتی، ذخایر زیرزمینی این کشور را هفت میلیارد بشکه تخمین زده اند و این یعنی هفت در صد ذخایر روسیه و یا چهار در صد ذخایر ایران.
