در سالهای حاکمیت کمونیستها، دینداران غیرتمند و با تعصب آذربایجان، پنهانی و در خلوت خود با خدایشان به انجام فریضه روزه اهتمام میکردند، و اگرچه مساجد تعطیل بود و بهجای آوردن آداب و آیینهای دینی ممنوعیت داشت، اجازه نمیدادند ماه رمضان به فریضهای تعطیل شده مبدل شود و تمام آیینهای اسلامی نظیر عقد شرعی، ختنه و از جمله رمضان را سینه به سینه حفظ کردند.
غبار روبی مساجد، پخت انواع شیرینی و حلواجات و اطعام و سحری دسته جمعی از جمله ویژگیهای مهم ایام روزه داری در این جمهوری میباشد. اداره مسلمانان قفقاز چند روز مانده به شروع ماه مبارک زمان دقیق رویت ماه! را به اطلاع عموم مردم میرساند و رسما از این تاریخ شروع ماه رمضان اعلام میشود.
البته نباید خیال کنیم چون در مورد دومین کشور شیعهی دنیا صحبت میکنیم پس حتما توان حکومت نیز در راستای اجرای احکام الهی در این کشور میباشد. اگر در ایام ماه مبارک رمضان در خیابانهای باکو یا دیگر شهرهای آذربایجان قدم بزنین خبری از روزه و روزه داری نخواهد بود و شاید اصلا حال و هوای ماه رمضان نیز درک نشود. اما مردم دیندار و متدین جمهوری آذربایجان که در سالهای اختناق کمونیسم توانستهاند دین داریشان را استمرار ببخشند، امروز نیز همچنان سحرهای ماه مبارک را با طعم دعا نیایش درک میکنند و صد البته هنوز هم طنین الله اکبر از ماذنههای این جمهوری شوروی سابق به گوش میرسد.
شبهای قدر در برخی اماکن نظیر بی بی هیبت با شکوه و پرسوز برگزار میشود و در نهایت نیز نماز پرفیض عید فطر را در مساجد برگزار میکنند. البته در رسانههای این کشور اوضاع به گونهای دیگر رقم میخورد.
شروع ایام ماه مبارک نه تنها به معنی میل بیش از پیش برنامهها به سمت معنویت نخواهد بود بلکه به عنوان مثال حتی یک سریال نظیر”یوسف پیامبر” را هم نماد دینی تلقی کرده و پخش آن را متوقف میکنند اما از سویی دیگر تبلیغات انواع شراب با زرق و برق و حجمی بیش از قبل به کار خود ادامه میدهند یا هر روز از عکسهای غیرعادی یک بازیگر یا نوازنده و خوانندهی زن رونمایی و با آب و تاب فراوان سعی میکنند تا مردم را مطلع نمایند که مثلا فلان بازیگر عمل زیبایی انجام داده یا حامله است و یا از رفیقهی خود جدا شده و یا …در هر حال غیر از مضامین سخیفی که این برنامهها و گزارشات و عکسها دنبال میکنند همگی با هم یک مفهوم را رهنمون میشوند و آن اینکه یک تلاش کلی و سازمان یافته برای دور کردن جوانان از مفهوم دین در کشور جمهوری آذربایجان وجود دارد که البته همیشه آمارها نشان داده که این تلاشها موفق نبودهاند و وقتی جوانان آذری قرار باشد بین دین و الحاد یکی را انتخاب کنند بدون تردید به سراغ دین خواهند رفت.