هاکان آکساي، روزنامه نگار ترکيه اي در مقاله اي مفصل نوشت در سال 1999 که ولاديمير پوتين، رييس جمهوري روسيه ، دستور تعطيلي مدارس فتح الله گولن در مناطق مسلمان نشين روسيه را صادر کرد و رسانه هاي روسيه اين مراکز آموزشي را وابسته به سازمان سيا و ترويج کننده تروريسم و پان ترکيسم معرفي کردند، اردوغان از مسکو خواستار آن شده بودکه اين مدارس تعطيل نشوند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ، اين روزنامه نگار ترکيه اي در سايت «تي 24» نوشت :
« پوتين که برآمده از ساختار امنيتي روسيه است، در سال 1999 بخاطر وجود مدارس و سازمان هاي جماعت گولن در روسيه نگران بود و مدارس گولن در جمهوري هاي تاتارستان، باشقيردستان، داغستان، ياکوتيا، قاراچاي – چرکز و همچنين در آستاراخان تعطيل شدند و کارکنان اکثر اين مدارس از روسيه اخراج شدند. مطبوعات روسيه نيز درباره ارتباط اين مدارس با آمريکا، جاسوسي براي سيا، آموزش تروريست ها و ترويج پان ترکيسم و تربيت نيروهاي ديني مطالب زيادي نوشتند. روزنامه «يني آکيت» در روز دهم مه 2015 نوشته بود که ساختارهاي دولت موازي (سازمان فتح الله گولن) در روسيه در سال 2000 افشاء شده بودند. تقريبا هشت سال پيش ، بي بي سي گزارش داده بود که در روسيه و جمهوري هاي ترک زبان ، 236 مدرسه و 500 خوابگاه متعلق به طرفداران گولن وجود دارد. در زماني که روسيه اين مدارس را تعطيل مي کرد، عبدالله گل، رييس جمهوري و اردوغان ، نخست وزير وقت ترکيه از مسکو خواهش کرده بودند که اين مدارس را تعطيل نکند. به خاطر همين درخواست ها ،با آنکه ماموران امنيتي روسيه ناراضي شدند، سازمان هاي گولن در روسيه توانستند به موجوديت و تقويت خود ادامه دهند. »
در اين مقاله افزوده شده است : « راسيم اوزان کوتاهايلي در سيزدهم آگوست 2013 در روزنامه «صباح» ترکيه در مقاله اي تحت عنوان « روسيه، جماعت گولن و اردوغان» نوشت «دو بازيگر اصلي ترکيه نوين اردوغان و گولن هستند. جنبش گولن که با تحمل مشکلات زياد توانسته است در روسيه مدارس خود را بگشايد، از اين عمليات خيلي زيان ديده است. هدف سيستم امنيتي روسيه اين است که روابط حکومت اردوغان و جنبش گولن را سرد کند و از آن بهره برداري نمايد و اردوغان نيز تاييد کند که مدارس گولن ، منبع تهديد هستند. اما، بي ترديد، مدارس ترک مربوط به جنبش گولن، مايه افتخار ترکيه هستند.»
هاکان آکساي با يادآوري اين پيشينه افزوده است : « درپي وقايع هفدهم تا 25 دسامبر سال 2013 ( رسوايي برخورد دادستاني ترکيه با مساله رشوه خواري چهار وزير و پسر اردوغان) ، اوضاع تغيير کرد. اين بار ، آنکار از مسکو خواست مانع از فعاليت طرفداران گولن شوند. اما، دولت روسيه تدابير جدي عليه طرفداران گولن اتخاذ نکرد. اکنون ممکن است که در ديداري که در چند روز آينده در سن پطرزبورگ ميان روساي جمهوري ترکيه و روسيه انجام خواهد شد، اين مساله، يکي از موضوعات باشد. در هر حال، پس از اين ديدار، فعاليت طرفداران گولن در روسيه در آينده خيلي دشوارتر از گذشته خواهد شد. زيرا، هم روسيه و هم ترکيه مانورهاي سياسي بزرگي را شروع کرده اند و سعي دارند به يکديگر نزديک شوند. به همين علت، طرفداران گولن، کردها ، کريمه و بسياري ديگر از مسايل مورد اختلاف ، اولويت خود را از دست خواهند داد.»
هاکان آکساي افزوده است : « پس از تحولات هفدهم تا 25 دسامبر 2013 ، ترکيه براي تعطيل کردن مدارس سازمان تروريستي گولن، «فتو» در کل دنيا بسيج شده است. گفته مي شود جماعت گولن در 150 يا 170 کشور داراي مدرسه و مراکز آموزشي است . بلافاصله پس از درخواست ترکيه، جمهوري آذربايجان، اردن، سومالي و قبرس شمالي براي تعطيلي مدارس گولن اقدام کردند. اما، اکثريت کشورها سکوت اختيار کردند. برخي ها نيز نمي توانند از دادن پاسخ منفي به آنکار، اجتناب کنند. مثلا، کنيا، نيجريه ، اندونزي و قرقيزستان به آنکارا پاسخ منفي داده اند. بخصوص پاسخ منفي قرقيزستان، ناراحت کننده است. زيرا اين کشور، ترک زبان و کشوري کوچک است که بارها از ترکيه کمک و وام دريافت کرده است. الماس بيک آتامبايوف، رييس جمهوري قرقيزستان نيز در گذشته همواره، اردوغان را «جناب طيب» خطاب مي کرد. پاسخ منفي وزارت آموزش قزاقستان به درخواست ترکيه براي تعطيلي مدارس «فتو» نيز براي رهبران ترکيه خوشايند نبوده است. وزارت آموزش قزاقستان در آوريل 2014 اعلام کرد مدارس ترک-قزاق تعطيل نخواهند شد. زيرا اين مدارس تحت کنترل دولت قزاقستان هستند و در چارچوب تامين مالي ساختارهاي دولتي قزاقستان قرار دارند. »
هاکان آکساي افزوده است : « جماعت گولن در حوزه شوروي سابق اهميت زيادي دارد. در اين منطقه ، علاوه بر مدارس، اتحاديه هاي صنفي و مراکزي پزشکي و جمعيت هاي مدني و مراکز فکري نيز ايجاد شده اند. اکنون برخي از آنها تعطيل شده اند و در مورد برخي نيز مديريت آنها تغيير داده شده است و افراد بومي جايگزين شده اند.
امروز، موضع بي امان ترکيه عليه طرفداران گولن از روسيه گرفته تا تاجيکستان و جمهوري آذربايجان محسوس است. ازبکستان در سال 1999 درپي بروز اختلاف با آنکار بخاطر حضور محمدصالح، مخالف دولت ازبکستان در ترکيه، تمامي 65 مدرسه ترکيه اي را تعطيل و کارکنان آنها را اخراج کرده بود. ترکمنستان نيز در سال 2011 با افزايش نگراني از خطر «نورچي ها»، شاخه گولني «نورچي ها» را بخاطر نگراني از گسترش پان ترکيسم و اسلام در اين کشور هدف گرفت و چهارده مدرسه ترک را که از سال 1992 تاسيس شده بود، تعطيل کرد. اما، ادامه فعاليت مدارس گولن در تاجيکستان تحت پوشش شرکت «شلاله» موجب نارضايتي آنکارا بوده است. جمهوري آذربايجان در سال 2014 به خواست اردوغان، يازده مدرسه ترک را تعطيل کرد. اما بعدا با نام ديگر و با مالکيت شرکت دولتي نفت جمهوري آذربايجان، سوکار، اين مدارس آغاز به فعاليت کردند. اخيرا نيز دانشگاه قفقاز و شبکه آ.ان.اس. جمهوري آذربايجان درپي کودتا در ترکيه تعطيل شدند. فعاليت شرکت «ثبات» در قرقيزستان که 16 مرکز آموزشي و چند مدرسه و دانشگاه «آتاترک-آلاتائو» را تحت پوشش دارد نيز موجب نارضايتي ترکيه است. در قزاقستان نيز مدارس ابتدايي و متوسطه جماعت گولن به بخشي از سيستم آموزشي و اداري اين کشور تبديل شده است و بنياد آموزشي قزاقستان-ترکيه KATEV ، 29 مدرسه و دانشگاه سليمان دميرل را تحت پوشش دارد و 85 درصد از فرزندان طبقات نخبه قزاقستان در اين مدارس تحصيل مي کنند. اکنون اين سوال مطرح مي شود که چرا رهبران ترکيه که در گذشته به اين مدارس افتخار مي کردند، اکنون آنها را منبع تروريسم مي دانند؟»
