همایش یک روزه «قفقاز جنوبی در عرصه بین المللی: همکاری و رقابت در منطقه» در روز جمعه ۲۶ خرداد در هتل حیاط ریجنسی باکو به مناسبت پنجمین سالگرد نشر مجله مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری آذربایجان به نام «قفقاز بین المللی» برگزار شد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، این مجله و مرکز که یکی از پایه گذاران سیاست های ضد ایرانی و ضد اسلامی در این کشور تازه استقلال یافته است، تاکنون ۱۵ شماره و ۱۷۷ مقاله را به چاپ رسانده که نویسندگان آن به غیر از کشور جمهوری آذربایجان، ۲۳ مقاله از آمریکا، ۱۲ مقاله از انگلستان، ۵ مقاله از کانادا، ۴ مقاله از رژیم صهونیستی، ۳ مقاله از آلمان، ۳ مقاله از ایتالیا، ۲۱ مقاله از ترکیه، ۱۳ مقاله از گرجستان، ۱۳ مقاله از روسیه، ۵ مقاله از اکراین، ۳ مقاله از قزاقستان و تنها ۲ مقاله از ایران بوده است. رسیدن به راه های برون رفت از مشکلات و مناقشات امروز منطقه قفقاز و شناسایی راه های صلح از جمله اهداف برگزاری این همایش بود. موضوعات همایش بیشتر در مورد تحولات قفقاز بعد از فروپاشی شوروی متمرکز و به تحولات امنیتی در قفقاز می پرداخت.
در بخش اول همایش با موضوع قفقاز جنوبی و بازیگران جهانی، فرهاد ممدوف مدیر مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری آذربایجان، دنیس دانیلیدیس مسئول سیاسی و خبری دفتر اتحادیه اروپا در باکو، آندری سوشنتسوف باشگاه گفتگوی والدی از روسیه، متیو بریزا سفیر سابق آمریکا در باکو و خو جیان از موسسه روابط بین الملل چین به سخنرانی و گفتگو پرداختند. از جمله نکات این پانل تکرار اتهامهای بی اساس متیو بریزا از ایالات متحده بود که جمهوری اسلامی ایران را عامل ناامنی و تهدید در منطقه قفقاز جنوبی معرفی کرد و متاسفانه هیچ گونه پاسخ مناسبی به وی در این جلسه داده نشد. وی که پیشتر نیز به داشتن دیدگاه های ضد ایرانی و ایران هراسی در قفقاز جنوبی معروف بوده، سالها رئیس آمریکایی گروه مینسک بود که با جانبداری های خود از جمهوری آذربایجان در نهایت به سفارت آمریکا در باکو فرستاده شد. نقش همسر ترکیه ای تبار وی «زینو باران» در جانبداری از جمهوری آذربایجان در موضوع قره باغ و افکار ضد ایرانی وی بی تاثیر نبوده است. وی تنها یک سال به عنوان سفیر آمریکا فعالیت کرد (سال ۲۰۱۱) ولی به علت روابط بسیار نزدیک با خاندان علیف و دستگاه حاکمه باکو بعد از یکسال از طریق کنگره آمریکا برکنار شد و از وزارت خارجه آمریکا نیز اخراج گردید. بر اساس اسناد ویکی لیکس، وی و همسرش دریافت کننده کمک های مالی از شرکت سوکار و مقامات عالیرتبه جمهوری آذربایجان برای اتخاذ ترتیبات سیاسی انتقال انرژی خزر به اروپا از طریق گرجستان و دور زدن جغرافیایی ایران و همچنین آوردن برخی از شرکتهای نفتی آمریکایی به جمهوری آذربایجان، به صورت نقدی یا با عنوان کمک بلاعوض به مرکز سیاست اوراسیایی (در واشینگتن با مدیریت زینو باران) بوده اند و در این دوره به عنوان لابی جمهوری آذربایجان در ایالات متحده و اروپا برای کاهش فشارهای حقوق بشری، آزادی بیان و دموکراسی فعالیت کرده و پرونده قره باغ را به صورت غیرواقعی از مسیر صلح پایدار در گروه مینسک به خصوص بعد از اجلاس مادرید، خارج کرده است.
در بخش دوم کنفرانس، پانلی با موضوع قفقاز جنوبی و همسایگان با سخنرانی عالو کلیچ از مرکز مطالعات اوراسیایی ترکیه، هانس هینتزه رئیس موسسه قانون بین المللی صلح و مناقشه نظامی آلمان، گلشن پاشایوا معاون مرکز مطالعات استراتژیک آذربایجان، حمیدرضا عزیزی از دانشگاه شهید بهشتی ایران و تیمور کوزیف از قزاقستان برگزار شد. بیشتر این بخش متمرکز بود به روابط دو جانبه کشورهای منطقه از جمله روسیه، ایران و ترکیه با کشورهای قفقاز جنوبی و به خصوص با جمهوری آذربایجان. متاسفانه در این پانل نیز نقش مثبت ایران در خصوص حل مناقشات منطقه ای و روابط مثبت با کشورهای قفقاز جنوبی نادیده گرفته شد و تنها به گزارش مختصری به روابط دو جانبه پرداخته شد. برخی افراد در این نشست با تکرار برخی اتهامات از جمله جانبداری ایران از ارمنستان، گروه های اسلامگرا در قفقاز و همچنین عدم کمک ایران به حل مناقشه قره باغ در صدد نشان دادن نقش منفی ایران در منطقه بودند. عدم حضور دیپلماتها و پژوهشگران ایرانی در این نوع نشستها باعث شده که برخی از سیاست ورزان آذربایجانی و خارجی هر اتهام بی اساسی را به جمهوری اسلامی ایران وارد کنند و هیچکس هم از آنها سئوال یا دفاعی انجام ندهد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران با کمک های متعدد خود به جمهوری آذربایجان از فرو ریختن کامل این کشور نو پا در جنگ قره باغ در دهه ۹۰ میلادی جلوگیری کرد و بعد از آن هم تلاش کرد که با روابط گرم سیاسی و اقتصادی، مردم دو کشور را به هم نزدیکتر نماید. لغو ویزا برای شهروندان آذربایجانی برای ورود آزاد به ایران و دیدارهای متعدد روسای جمهور ایران در دولت ۹، ۱۰ و ۱۱ از نشانه های نگاه مثبت دستگاه سیاسی کشورمان است که متاسفانه با فضاسازی های منفی فرهنگی، دینی و تاریخی در رسانه های دولتی جمهوری آذربایجان درصدد تیره کردن روابط بوده اند. شایان ذکر است که پیشتر در برنامه اولیه این همایش نام حامد کاظم زاده (مدیر گروه قفقازشناسی دانشگاه ورشو) به چشم می خورد که گویی به علت کارشکنی دستگاه امنیتی جمهوری آذربایجان و ریاست جمهوری این کشور، با توجه به دیدگاه های ایرانگرایانه و اسلامگرایانه وی در قفقاز، از ورود به جمهوری آذربایجان و شرکت در این همایش منع گردید.
