پایگاه اینترنتی روزنامه ینی مساوات جمهوری آذربایجان در تحلیلی نوشت کارشناسان بر این باورند که تحولات قطر و حوادث ایران بر جمهوری آذربایجان نیز تاثیر خواهد گذاشت و باکو باید با حفظ هشیاری خود ، با چابکی به این روندها واکنش نشان دهد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز،ینی مساوات در مطلبی تحت عنوان «باکو، رویارو با انتخاب؛ خط مقدم جبهه به مرزهایمان نزدیک می شود»، نوشت:« روندهای خطرناک و پیچیده در همسایه جنوبی مان ، ایران و قطر ادامه دارد. این تحولات ایجاب می کند همانند کشور برادر، ترکیه، (جمهوری) آذربایجان نیز هشیار باشد. بویژه حساسیت مضاعف باکو به تحولات داخل ایران اجتناب ناپذیر است. به دو دلیل: اول اینکه، به خاطر عامل جنوب ( نام جعلی رایج در جمهوری آذربایجان برای معرفی مناطق آذری نشین ایران) و سکونت ۲۵ میلیون نفر هم نژادانمان در ایران در آذربایجان جنوبی ، باید این روندها را پیگیری کنیم. زیرا ، بعید نیست که قدرتهای بزرگ و بخصوص آمریکا برای تضعیف رژیم ایران از درون و برای تجزیه ایران ، برای بهره گیری از این عامل تلاش کنند. در هر حال، حتی با در نظر گرفتن احتمالات نظری نیز باید برای سناریوهای مربوط به ایران و جنوب، آمادگی داشته باشیم. همچنین این وضعیت نیز ممکن است که شمار زیادی آواره به کشورمان بیایند. علت دوم نیز این است که ایران ، همسایه بزرگ ماست و در این اواخر همکاری با این کشور در زمینه های اقتصادی ، از جمله در طرح دهلیز حمل و نقل شمال – جنوب در حال توسعه بوده است. بحران و تضادهای داخل ایران می تواند توسعه و پیشرفت این روابط را مختل کند. در این صورت، (جمهوری) آذربایجان نیز با زیان های اقتصادی مواجه خواهد شد. مطرح شدن عامل جنوب نیز حساسیت دوبرابری و سه برابری باکو را ایجاب می کند. زیرا ، این عامل از قدرت تاثیرگذاری مستقیم بر مناسبات تهران – باکو برخوردار است. تحلیلگران سیاسی نیز ارزیابی می کنند که حوادث دراماتیک ایران و قطر بر (جمهوری) آذربایجان نیز بی تاثیر نخواهد بود. از این رو، کارشناسان بر این باورند که باکو باید هشیار باشد و به تحولات با چابکی واکنش نشان دهد.»
گریگوری تروفیمچوک، کارشناس سیاسی روسی تاکید کرده است : « در سال ۲۰۰۹ برای ایجاد شکاف از درون در منطقه تلاش شده بود. امروز نیز خیلی از امور در دنیا رو به سوی بدتر شدن دارد. علاوه بر آن، جنگ سوریه جریان دارد. مساله اصلی این است که موضع دولت جدید آمریکا در قبال ایران، از بد به بدتر تبدیل شده است. به همین علت نیز به تمامی عملیات هایی که ایران را تحت محاصره شدیدتری قرار دهند، اجازه داده شده است. محاصره قطر که نظر متفاوت خود را درباره ایران بیان کرده بود نیز در همین ارتباط است. برای همه روشن است که تغییر اوضاع به ضرر ایران، درپی نشست ریاض آغاز شد. عربستان سعودی نمی توانست خودسرانه به موضوع ایران بپردازد. اما هنوز سناریوی تجزیه ایران فعال نشده است. یکی از ابزارهای تجزیه ایران ، عامل اقوام است. هم اکنون در داخل این کشور ترکیب قومی موجود است که چندان هم ساده نیست. هنوز این عامل به کار انداخته نشده است. معلوم است که شرایط این کار مهیا نشده است. این گزینه از صدها عملیات تروریستی، قوی تر به نظر می رسد. اگر ما درباره «آذربایجان جنوبی» سخن بگوییم ، در آن صورت برای (جمهوری) آذربایجان مستقل که نقش «پایگاه» را دارد ، سناریویی ناخوشایند خواهد بود. تجزیه ایران بدون دردسر برای منطقه قفقاز جنوبی تحقق نخواهد یافت. زیرا، جنگ در ایران، همه را در منطقه قفقاز جنوبی تجزیه خواهد کرد.»
اولگ کوزنتسف ، مورخ و کارشناس سیاسی روسی نیز می گوید : « عملیات تروریستی در ایران و بحران قطر ، با فراخوان شیخ این کشور برای عادی سازی مناسبات کشورهای عرب و سنی با ایران شیعه ارتباط دارد. این، حلقه دیگری از زنجیره فشار بر ایران است که نزدیک ترین همکار روسیه در مبارزه با تروریسم در خاورمیانه (غرب آسیا) است. در اصل، این تحولات ، ابزار اصلی کشورهای عربی در حمایت از تروریسم جهانی و داعش و در مبارزه با تشیع و جهان ترک است. در حاشیه سخنان شیخ قطر، جهان عرب و سامی ، نمایش اتحاد و همکاری داد تا نه تنها بر دولت قانونی سوریه، بلکه بر هر ملت و دولتی که هویت دیگری دارد و در وهله نخست بر ایران و ترکیه و گروه های تحت حمایت آنها در خاورمیانه از جمله حزب الله و ارتش آزاد سوریه که متمایل به ترکیه است، شرایط خود را دیکته کنند.»
این کارشناس توصیه می کند : «نباید فراموش کرد که هم اکنون حدود پنج درصد از تولید نفت دنیا تحت کنترل داعش است و به همراه عربستان سعودی و امارات عربی متحده می تواند بر وضعیت بازار انرژی تاثیر بگذارد. ایران و ترکیه ، خواه ناخواه در مبارزه با تروریسم جهانی در خط مقدم خواهند بود. (جمهوری) آذربایجان نیز به نزدیک ترین منطقه پشت جبهه تبدیل خواهد شد. »
احمد الخلف، رییس شرکتتوسعه طرح های بین المللی قطر در این زمینه می گوید : « پس از حوادث هفته گذشته ، ما تولید را دو برابر کرده و صادرات را نیز متوقف کرده ایم. اکنون تمامی محصولات ما به بازار داخلی فرستاده می شود. واردات مواد خام از (جمهوری) آذربایجان، ازبکستان، اوکراین ، رومانی و بلغارستان را آغاز کرده ایم. در هفته آینده نیز برای توافق با سایر کشورها ، به این کشورها سفر خواهم کرد.»
ینی مساوات افزوده است : « یادآوری کنیم که ایران با هواپیما ، مواد غذایی به قطر فرستاده است. تهران اعلام کرده است که احتیاج این امیرنشین را به مواد غذایی به هر میزان که باشد تامین خواهد کرد. ترکیه نیز به قطر کمک غذایی می کند. به نظر می رسد که (جمهوری) آذربایجان نیز از این روندها خارج نیست. موضوع فقط کسب امتیازات اقتصادی نیست، بلکه نتایج سیاسی حوادث قطر نیز مطرح است. برای اینکه این نتایج منفی نباشند، نیاز است که باکو و آنکارا همگام با یکدیگر حرکت کنند و سیاستی فعال داشته باشند. دستکم بخاطر اینکه عربستان سعودی که رهبری اقدامات علیه قطر را به عهده دارد، همکار استراتژیک ترکیه و (جمهوری) آذربایجان است. حتی بخاطر مساله قره باغ، ریاض ارمنستان را به رسمیت نشناخته است. در هر حال، این دو کشور برادر، ترکیه و (جمهوری) آذربایجان با چالش ها و امتحان های جدیدی مواجه هستند و تنها با برد مشترک می توانند از این امتحان ها خارج شوند.»
