İran İslam inqilabının banisi: Əziz Azərbaycanın şücaətli və dindar əhalisinə salam olsun! Əgər təqvimə gözucu nəzər salsaq, görərik ki, İran İslam inqilabının qələbəsinin 42-ci ildönümü artıq yaxınlaşıb. Bu elə bir inqilab idi ki, 80-ci illərin ikiqütblü dünyasında İlahi dəyərlər əsasında və Şərq və ya Qərbin dəstəyi olmadan meydana gəldi. Onun qələbə çalmasına və davam etməsinə çox az adam inanırdı. Hər il fevral ayında 1979-cu ildə İran İslam İnqilabının qələbə çaldığı günlərdə İran xalqının coşğusu təkrarlanır və bu il də İran xalqı İslam İnqilabının ildönümünü koronavirus pandemiyası şəraitində qeyd edir. ABŞ-ın demokratlar partiyasından olan prezidenti Carter İslam İnqilabının qələbəsindən bir il əvvəl Tehrana səfəri zamanı Məhəmməd Rza Şah Pəhləvinin hakimiyyəti altındakı İranı, dünyanın ən təlatümlü yerlərindən birində “sabitlik adası” adlandırdı, lakin qısa müddətdə İran xalqı, xüsusilə Təbrizilər tərəfindən bu ” sabitlik adası” Qərb üçün qorxulu bir yuxu oldu. Bu inqilab dünya münasibətlərinin nizamına meydan oxudu və onun təsirləri bu günə qədər davam edir. İndi yenə demokrat Co Bayden bir daha ABŞ-ın İrana qarşı uğursuz xarici siyasətini təkrarlamaq və ya düzəltmək üçün bir yol ayrıcındadır. İslam inqilabının qələbəsini və davam etməsinin səbəblərini təhlil edərkən İmam Xomeyni və sonra Ayətullah Xameneinin bənzərsiz rəhbərliyi, Pəhləvi rejiminin böyük güclərə güvənməkdə səhv hesablaması, İran şahının və ətrafdakılarının fəsadı, insanların iqtisadi problemləri və sairə kimi amillərə işarə etmək olar. Ancaq İslam İnqilabının qələbəsinin əsas səbəbi, İran xalqının İslami dəyərləri və din alimlərini müdafiə etmək üçün inqilab səhnəsində maksimum iştirakı, Pəhləvi rejiminin Persepolisdə 2500 illik festivalın keçirməsi, əxlaqsızlığın təbliği, ülamaya hörmətsizlik, o cümlədən İmam Xomeyninin həbsi və uzun illər sürgün edilməsi və … qayıdır. Əlbətdə ki, bu arada Tehran, Qum və Təbriz kimi bəzi şəhərlərin əhalisinin təsir səviyyəsi İranın digər bölgələrinin rolu ilə müqayisə oluna bilməz və ümumiyyətlə İslam İnqilabı haqqında araşdırma aparan araşdırmaçılar Qum əhalisinin 1978-cu il 9 yanvar və Təbriz əhalisinin 1978-ci il 18 fevral qiyamını İslam inqilabının İmam Xomeyninin rəhbərliyi altında 1979-cu ilin fevral ayında qələbə çalmasının əsas zəminəsi hesab edirlər. “Ettelaat” qəzetinin İmam Xomeyniyə (r) qarşı təhqiramiz məqaləsinə etiraz olaraq Qum əhalisinin 9 yanvar 1978-ci il qanlı və taleyüklü qiyamı Pəhləvi rejiminin bədəninə çox ölümcül zərbə oldu. Ancaq bədnam Pəhləvi rejimi həmin çürük zalım quruluşun sütunlarını unutduraraq İranın bədənində möhkəmlənməyə çalışırdı ki, başqa bir fırtına yarandı və bu fırtına istibdadın bütün yalançı xəyallarını kabusa çevirdi. Şahın plan quranları və ətrafı Qum əhalisinin repressiyası ilə İranın artıq Pəhləvi rejiminə tabe olacağını proqnozlaşdırdıqları halda, o qanlı hadisədən yalnız 40 gün keçdikdən sonra inqilabın və hərəkatın qanı Azərbaycan torpağının damarlarında, mübarizlərin və alimlərin doğulduğu yerdə, yəni Təbrizdə axdı. Təbriz ilk şiə paytaxtıdır, “Sahib əl-Əmr” məscidinin minarələri şiə azanının ilk dəfə Şah İsmayıl Səfəvinin əmri ilə oxunduğu və sikkələrin Əli ibn Əbi Talibin (ə) adına zərb edildiyi günü yaxşı xatırlayır. Sanki Səttarxanın (Sərdar Melli) səsi hələ də bu şəhərin qapısında və divarında eşidilir, o, dedi: “Mən 72 iqlimin Əmirəl-möminin Əli (ə) və Həzrət Abbasın bayrağı altında olmasını istəyirəm, siz mənim Rusiya və İngiltərə bayrağının altına düşməyimi istəyirsiniz.” Və … bəli, Təbriz, 1979-cu ilin fevralında bütün böyük İran xalqına azadlıq, müstəqillik və İslam Respublikasını təqdim etmək üçün 1978-ci ilin fevralında həmişə olduğu kimi parladı. 1978-ci ilin 17 fevral axşamı Azərbaycanda, Təbriz bazarında gözə çarpan bir canlılıq var idi və Qum qiyamı şəhidlərinin qırx mərasimi təşkil edilərək İslam İnqilabının artan tendensiyasını davam etdirməyə səy göstərilirdi. Təbriz Universitetinin içərisində də bəzi tələbələr sabahkı proqramı bir-birinin qulağına pıçıldayırdılar. O vaxtkı bir mücahid və mübariz din xadimi Şəhid Qazi Tabatabai, bütün bu hərəkətlərə və hərəkətlərə böyük maarifçi rolunda rəhbərlik etdi. O, Qum xalqının qanlı qiyamının yatırılması nəticəsində ortaya çıxan təkəbbür və süstlüyü aradan qaldırmaq və Pəhləvi hökumətinin uğursuz xəyalını bu asılı rejim üçün qorxunc bir kabusa çevirmək istəyirdi. “Şəhid Qazi” Tağutla mübarizəni yenidən canlandırmaq məqsədi ilə Qum şəhərinin şəhidlərinin qırx mərasimininin hazırlığını gördü və bu mərasim 18 fevralda Təbrizdəki Qızıllı məscidində keçirildi. Qızıllı məscidi o dövrdə Təbrizin etirazçılarınnın və döyüşçülərinin mərkəzinə çevrilmiş mərkəzi və əhəmiyyətli məscidlərindən biri idi. Bir saat keçməmiş, rejim məmurları nümayişçilərin əsas məqsədini öyrəndilər. Buna görə də şəhərin hərbi qubernatoru qüvvələrini Qızıllı məscidinə göndərərək əzadarların məscidə girməsinin qarşısını aldı. Ancaq iş burada bitmədi. Əsgərlərdən birinin bu müqəddəs məkana təhqiri barıt anbarına vurulan qığılcım kimi idi. “Təcəlla” o sadiq və mübariz tələbə sakitçiliyi pozdu və qəzəbli etirazı ilə Təbriz xalqının 18 Fevral qiyamının ilk şəhidi olaraq tarixdə əbədiləşdirildi. Bu tələbənin şəhid olması ilə Təbriz xalqının şah rejiminə qarşı böyük qiyamı və İslam İnqilabına dəstəyi daha da gücləndi və nəhayət şəhidlik, müstəqillik və dindarlığın qırmızı bayrağı yenidən İran boyu dalğalandı. Təbriz 18 fevral 1978-ci ildə həqiqətən də şərəf, din və zülmlə mübarizənin bayraqdarı olduğunu bir daha sübut etdi. İmam Xomeyni (r.ə) Təbriz xalqının qiyamından sonra bir mesajında buyurmuşdur : Cəsur və dindar Azərbaycan xalqına salamlar! Təbrizin rəşadətli kişilərinə və qeyrətli gəncliyinə salam olsun! Bilmirəm hörmətli Təbriz xalqına, müsibət görən ana və atalara necə başsağlığı verim. Bilmirəm bu bir birinin ardınca baş verən qırğınları necə qınayım? Sizə, böyük Azərbaycan xalqına, son qələbə vədini verirəm. Siz məşrutəçiliyin əvvəlində zülmü əzmək və padşahların zülmünə və özbaşınalığına son qoymaq üçün ayağa qalxaraq fədakarlıq edən qeyrətli azərbaycanlılar idiniz … Həzrət Ayətullah Xamenei də hər il 18 fevral 1978-ci il qiyamının ildönümündə Azərbaycan xalqı ilə görüşür və bu qiyamı İslam İnqilabının qələbəsi üçün əsas zəmin kimi təqdim edir. Rəgbər iki il əvvəlki görüşündə Təbriz xalqının qanlı qiyamından danışanda bildirmişdi ki, əgər bu böyük qiyam olmasaydı, 19 dey Qum hadisəsi unudulmuş və ölkə tarixinin gedişi dəyişmiş olardı. Buna görə də Təbrizlilər qiyam, doğru anlama və vaxtında hərəkət etməklə böyük bir hərəkat yarada bildilər ki, bu da 11 fevral 1979-cu il və İslam İnqilabının qələbəsinə səbəb oldu. Aydındır ki, Azərbaycan xalqının və Təbrizin İran İslam İnqilabının qələbəsindəki rolu yalnız 18 fevral 1978-ci il qiyamı ilə məhdudlaşmır. Bu insanlar həmişə İslam İnqilabının ön cəbhələrində olmuş və onu müdafiə etməyə hazır olmuşlar, Səddamın İrana qarşı müharibəsində Bakerilər, Yagçiyanlar, Təcəllayilər və Bağerilər kimi Azərbaycan qəhrəmanlarının fədakarlığı və şəhadəti bunun başqa bir nümunəsidir. Hər halda mövcud vəziyyətdə İran İslam İnqilabı dinamik şəkildə hərəkət etməyə davam edir və regional və qlobal əlaqələrdə mühüm və danılmaz rola malikdir. Bu inqilabı məhv etməyi düşünən düşmənlər tədricən tarixin zibil qutusuna atılıblar, son nümunələrdən biri İran xalqı ilə heç bir düşmənçilikdən çəkinməyən Trampın alçaldıcı taleyi oldu. Hətta o, general Hacı Qasem Süleymaninin terrora məruz qalmasını əmr etdi. Ancaq onun və həmkarlarının gözləntilərinin əksinə olaraq, bu böyük komandirin şəhid olması, İranda xalqla siyasi sistem arasında güc, birlik və əlaqələrin artmasına zəmin yaratdı. İran İslam Respublikası hər bir zülmü, işğalı və təcavüzü inkar edərək terrorizm və işğala qarşı mübarizənin mərkəzində olmağa davam edir. Ali Rəhbərin, İran hökumətinin və xalqının son 44 günlük müharibədə Azərbaycan Respublikasına tam dəstəyi, habelə İranın Birinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycan Respublikasına sənədlər və faktlarla tədricən üzə çıxan misilsiz dəstəyi İran xalqının İslam İnqilabının həqiqət və ədalət tərəfdarı olduğu nümunələrindən hesab olunur.
