اهداف اردوغان از سفر به جمهوری آذربایجان/ تحلیل

پایگاه خبری حقایق قفقاز/ رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روز شنبه به منظور حضور در مراسم روز ملی جمهوری آذربایجان و شرکت در نمایشگاه تکنوفست (فستیوال تکنولوژی) در باکو در صدر یک هیات بلندپایه به این کشور سفر کرد.
در این سفر، وزیران امور خارجه، آموزش و پرورش، کشاورزی و جنگلداری، حمل و نقل و زیرساخت و همچنین سخنگوی حزب عدالت و توسعه، رئیس مرکز ارتباطات نهاد ریاست جمهوری و سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه، اردوغان را همراهی می کنند. سفر رئیس جمهوری ترکیه و هیات همراه، به دعوت «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان انجام شده است.

یک روز پیش از سفر هیات ترکیه و انجام مراسم استقبال رسمی از این هیات، الهام علی اف در “شوشا” در سخنانی با اشاره به این که اراضی بازپس گرفته شده از ارمنستان و اطراف منطقه قره باغ وسعت زیادی دارند، این اراضی را با لوکزامبورگ و برابر با وسعت لبنان اعلام کرد و گفت: «ما طرح های بزرگی برای جمهوری آذربایجان تدارک دیده ایم روز 28 می پس از سفر رییس جمهوری ترکیه به باکو، بار دیگر با همراهی وی و هیات همراه ایشان به شوشا سفر خواهیم کرد.»

این اظهارات در حالی است که رئیس جمهور ترکیه پس از سفر به باکو، در نمایشگاه تکنوفست، در سخنانی به طرح اظهارنظرهای دوپهلو درباره وحدت ترکیه و جمهوری آذربایجان پرداخت.

رئیس جمهور ترکیه همانند اظهاراتی که درباره سوریه و عراق بیان می کند، در جمهوری آذربایجان نیز به اظهارنظرهایی مشابه اقدام کرده است. وی اعلام کرد: «ترکیه چشمداشتی به حاکمیت دیگر کشورها به ویژه حمهوری آذربایجان ندارد و صرفا” در پی وحدت دولت ها و ملت های دوکشور است.»

رجب طیب اردوغان که ترکیه را با بحران اقتصادی و مالی بی سابقه ای مواجه ساخته است، روابط آنکارا و باکو را الگویی برای دیگر کشورهای جهان توصیف و در اظهاراتی متناقض، تصریح کرد: «جمهوری آذربایجان مانند آناتولی، سرزمین ترک هاست.»

رئیس جمهور ترکیه پیش از این نیز در گفتگو با خبرنگاران گفته بود، برای بازسازی جمهوری آذربایجان روسیه و ایران و دیگر کشورها می توانند با شخص وی گفتگو کنند. بدیهی است که اظهارات اخیر رئیس جمهوری ترکیه در باکو را نمی توان چندان دوستانه قلمداد کرد. علی الخصوص که اهداف ترکیه در منطقه قفقاز فراتر از دوستی دو دولت و دو ملت به نظر می رسد.

در این شرایط، تن دادن الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به تمایلات و خواسته های همتای ترکش در آینده ممکن است برای وی مشکلاتی ایجاد کند. این در حالی است که با اظهارنظرهای طلب کارانه رئیس جمهور ترکیه درباره جمهوری آذربایجان، تردیدی نیست که در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال آینده میلادی، اردوغان می تواند از همین اظهارات علیه مخالفان خود بهره برداری کند.

در واقع، احزاب مخالف ترکیه با وجود مخالفت های جدی با سیاست های داخلی، منطقه ای و جهانی اردوغان، تنها زمانی که بحث پیشبرد سیاست های نئوعثمانی گرایی و افزودن مناطقی از کشورهای همسایه به اراضی ترکیه همراه شده، با سکوت مخالفان همراهی شده است. به عبارت دیگر، رهبران احزاب مخالف دولت آنکارا تنها زمانی از طرح انتقاد از شخص رجب طیب اردوغان خودداری کرده اند که وی مسائلی نظیر توسعه جغرافیایی را در دستور کار قرار داده است.

به هر حال، اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه می تواند آینده ریاست جمهوری الهام علی اف را که به نظر می رسد در اتحاد به اصطلاح استراتژیک خود با ترکیه زیاده روی کرده است، تباه سازد. تردیدی نیست که رهبران باکو و آنکارا در سیاست های توسعه طلبانه، اهداف مشترکی را دنبال می کنند. اما تردیدی نیست که این اهداف به دلیل تناقض و مغایرت، ممکن است در آینده دوکشور را مقابل یکدیگر قرار دهد.

در یک جمع بندی کلی از سفر هیات بلند پایه ترکیه به باکو به رهبری رجب طیب اردوغان، باید گفت: «نتیجه سفرهای پی در پی هیات های ترکیه به باکو، ممکن است در آینده به زیان حاکمیت و دولت گرایی در جمهوری آذربایجان مواجه شود. این در حالی است که طرف های آذری و ترک، می توانند در آینده به راهی بروند که قدرت های بیگانه از هم اکنون برای دوطرف تدارک دیده و در حال اجرای آن هستند.

نویسنده: محمد علی طالبی