احیای فرودگاه رامون؛ پروژه ای برای منافع ترکیه و رژیم صهیونیستی با هزینه فلسطینیان/ گزارش
در خلال بازدید ماه می مولود چاووش اوغلو از سرزمین های اشغالی، ترکیه و رژیم صهیونیستی بر سر ارائه طرحی مشترک به منظور احیای فرودگاه رامون به عنوان گذرگاه فلسطینیان با جهان به توافق رسیده اند.
پایگاه خبری حقایق قفقاز/ در روزهای اخیر اخبار گوناگونی درباره امکان تسهیل سفر فلسطینیان از طریق فرودگاه رامون، یکی از پروژه های عمرانی شکست خورده رژیم صهیونیستی به گوش می رسد. گفته می شود جو بایدن در آستانه سفر اخیر به سرزمین های اشغالی پیشنهاد داده بود تا در ازای موافقت تشکیلات خودگردان فلسطین با بسته شدن پرونده جنایات اسرائیل در دادگاه کیفری بین المللی، فرودگاه رامون برای سفر فلسطینیان به خارج اختصاص داده شود.
داستان فرودگاه رامون
فرودگاه عساف رامون در فاصله 11 کیلومتری شمال ایلات در سال 2019 میلادی به بهره برداری رسید. این فرودگاه پس از فرودگاه بن گوریون تل آویو دومین فرودگاه بزرگ در سرزمین های اشغالی به شمار می رود. احداث فرودگاه رامون پس از نبرد سال 2014 میان حماس و رژیم اشغالگر آغاز شد. در آن زمان کمیته امنیتی رژیم صهیونیستی با اتکا به گزارش خود مدعی شد فرودگاه بن گوریون به دلیل آسیب پذیری های امنیتی در مواجهه با موشک های گروه های مقاومت فلسطینی امکان فعالیت را در زمان های بحرانی ندارد و از همین رو طرح توسعه فرودگاه رامون کلید خورد.
در حالی که مقامات رژیم صهیونیستی امیدوار بودند تا با تاسیس فرودگاه تازه ساخت رامون علاوه بر افزایش ضریب امنیت پرواز در مواقع اضطراری، صنعت جهانگردی شهر ایلات، یکی از کانون های جذب توریسم در سرزمین های اشغالی را نیز توسعه بخشند این روند خیلی زود به شکست انجامید. آمارها بیانگر آن است که در حالی که در سال 2019 بیش از 348 هزار مسافر از فرودگاه رامون استفاده کردند این روند به سرعت تحت تاثیر بحران کرونا دچار کاهش شد؛ به طوری که تعداد مسافرین این فرودگاه در سال های 2020 و 2021 با سیر نزولی به ترتیب به 126 هزار و 4800 نفر رسید. در حالی صهیونیست ها امیدوار بودند تا با پایان پاندمی کرونا روند رو به افت بهره برداری از این فرودگاه متوقف شود اما آمارهای رسمی مقامات این رژیم بیانگر این است که این عدد با افولی چشمگیر به تنها 9 پرواز و 20 مسافر در فصل بهار سال 2022 رسیده تا مشخص شود مخارج 600 میلیون دلاری احداث این فرودگاه بی نتیجه بوده است.
| سال | تعداد مسافر |
| 2019 | 348.000 |
| 2020 | 126.000 |
| 2021 | 4.800 |
| بهار 2022 | 20 |
با اعلان شکست پروژه بهره برداری از فرودگاه رامون، مقامات تل آویو بلافاصله راهکار جدیدی را با هدف احیای این فرودگاه و بازگشت سرمایه هزینه شده ارایه دادند. بر همین اساس رسانه های رژیم صهیونیستی از مذاکره بنی گانتس وزیر جنگ اسرائیل و محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان به منظور تسهیل سفر فلسطینیان و پرواز به خارج از سرزمین های اشغالی از طریق فرودگاه رامون به جای سفر به اردن خبر دادند. این رسانه ها پیشنهاد اخیر اسرائیل را به مثابه اقدامی که ادعا می شود نشانگر حسن نیت آنها در قبال فلسطینیان است به تصویر می کشند اما همگان بر این باورند که طرح این پیشنهاد پس از دیدار اخیر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از منطقه تنها مانوری سیاسی و با هدف تامین منافع اقتصادی این رژیم عرضه شده است.
فلسطینیان چگونه به خارج از سرزمین های اشغالی سفر می کنند؟
تا پیش از آغاز جنگ 1967 میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی، فرودگاه بین المللی قدس در شمال این شهر میزبان هواپیماهای مسافربری به مقصد اردن و از آنجا به سایر نقاط جهان بود. با این حال پس از اشغال بیت المقدس توسط اسرائیل این فرودگاه در سال 1981 به صورت رسمی ضمیمه سرزمین های اشغالی شد و برای استفاده در پروازهای داخلی به کار گرفته شد. فرودگاه بین المللی قدس سرانجام در سال 2001 میلادی به فعالیت خود خاتمه داد و به جای آن یک شهرک صهیونیست نشین در زمین های این فرودگاه احداث شد تا تنها فرودگاه فلسطینیان به محل سکنی صدها خانواده صهیونیست تبدیل شود.
از زمان اشغال بیت المقدس توسط رژیم صهیونیستی تا به امروز، پادشاهی اردن یگانه گذرگاه ارتباطی فلسطینیان با جهان خارج به شمار می رود. فلسطینی ها برای سفر به سایر نقاط جهان در گام نخست راهی شهر اریحا می شوند که در کنترل کامل تشکیلات خودگردان فلسطین قرار دارد و از آنجا راهی اردن می شود. هر فلسطینی به منظور صدور مجوز خروج از کشور عوارضی بالغ بر 46 دلار را پرداخت می نماید و سپس با اتوبوس راهی منطقه گذرگاه کرامه (پل آلِنبی) می شود که تحت اشغال رژیم صهیونیستی قرار دارد. در گذرگاه کرامه پس از بازرسی دقیق و بررسی اسناد هویتی، هر فرد به وسیله اتوبوس به سمت دیگر گذرگاه یعنی پل ملک حسین که تحت حاکمیت اردن قرار دارد منتقل می شود. در اینجا اسناد هویتی هر فرد برای سومین بار مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتی که فرد فلسطینی فاقد گذرنامه اردنی باشد می بایست 14 دلار دیگر نیز به عنوان عوارض خروج از کشور به دولت اردن بپردازد. در صورت تمایل فرد فلسطینی برای سفر به خارج از اردن او رهسپار فرودگاه بین المللی ملکه عُلیاء خواهد شد تا پس از چهارمین مرحله بازرسی و بررسی اسناد هویتی اش بتواند این کشور را ترک کند.
با این حال این مسیر به سبب ساعات محدودیت فعالیت گذرگاه ها در طول شبانه روز و همچنین شلوغی بیش از حد در ایام تعطیلات به مسیری بسیار سخت و پر مشقّت برای فلسطینیان تبدیل شده است. همزمان با گمانه زنی ها پیرامون احتمال استفاده فلسطینیان از فرودگاه رامون به جای مسیر اردن برخی مقامات تشکیلات خودگردان با این پیشنهاد مخالفت کردند. از نظر مقامات مزبور اجرایی شدن این طرح موجب افزایش وابستگی فلسطینیان به رژیم صهیونیستی و همزمان کاهش چشمگیر سفر فلسطینیان از اردن خواهد شد و رام الله به دنبال آن نیست که مناسبات خود را با عَمّان تضعیف کند. در همین حال موسی رحال وزیر حمل و نقل تشکیلات خودگردان ضمن رد پیشنهاد مزبور اظهار داشت که از اسرائیل خواسته ایم تا فرودگاه قدس را به ما واگذار کند، فرودگاه غزه بازسازی شود و به تشکیلات خودگردان اجازه داده شود تا سومین فرودگاه خود را با هدف تسهیل سفر فلسطینیان به خارج از کشور در کرانه باختری احداث نمایند و اینها درخواست هایی است که تا این لحظه از سوی طرف اسرائیلی بدون جواب مانده است. با این حال این پایان ماجرا نبوده و نیست.
ترکیه و فرودگاه رامون؛ آیا احیای روابط اقتصادی آنکارا و تل آویو از مسیر فلسطینیان محقق خواهد شد؟
در حالی که همگان فکر می کردند نقشه صهیونیست ها برای وابستگی بیشتر فلسطینیان به اشغالگران با شکست مواجه شده است، احیای مجدد روابط دیپلماتیک آنکار-تل آویو امیدها را برای بازتجدید این پروژه صهیونیستی زنده کرد. روز 24 می 2022 مولود چاووش اوغلو وزیرخارجه ترکیه پس از سفر به سرزمین های اشغالی و رایزنی با یائیر لاپید نخست وزیر اسرائیل و بازدید از موزه هولوکاست در بیت المقدس، رهسپار رام الله شد و در ملاقات با محمود عباس ریاست تشکیلات خودگردان از توافقی جدید میان آنکارا و تل آویو پرده برداشت. اما داستان از چه قرار است؟
در طول 15 سال گذشته رژیم صهیونیستی شرکت های هواپیمایی اسرائیلی را به دلیل نگرانی های امنیتی از پرواز به مقصد شهرهای مختلف ترکیه بازداشته بود. بسیاری از شرکت های هواپیمایی اسرائیلی همچون العال، آرکیا و اسرا-ایر نمی توانستند به مقصد ترکیه پرواز کنند و دلیل این امر هم اختلاف نظر میان مقامات ترک و اسرائیلی بر سر ترتیبات امنیتی پرواز، زیرساخت های حفاظتی و نظارتی و بازرسی از مسافران بود که اسرائیلی ها بر فرودگاه دیگر کشورهای جهان تحمیل کرده بودند و مقامات ترکیه از پذیرش این شروط یکجانبه طرف اسرائیلی خودداری می کردند. با این حال تنها پس از سفر چاووش اوغلو به سرزمین های اشغالی بود که سرانجام مقامات ترکیه پذیرفتند تا برای نخستین بار از سال 1951 بدین سو با شروط امنیتی مدنظر اسرائیل به منظور پرواز شرکت های رژیم اشغالگر قدس به مقصد ترکیه موافقت کنند. بلافاصله پس از این اتفاق بود که شرکت های هواپیمایی اسرائیلی شروع به استخدام مجدد صدها خلبان جدید نمودند و تنها در یک مورد شرکت العال 50 خلبان خود را برای فعالیت مجدد فراخواند.
البته داستان به همین جا ختم نمی شود؛ چرا که براساس توافق جدید آنکارا و تل آویو، یکی از گزینه های سودآور برای شرکت های هواپیمایی ترکیه امکان سفر فلسطینیان ساکن در کرانه باختری به ترکیه از طریق فرودگاه رامون و با استفاده از پروازهای شرکت های ترکیه ای است. تسهیل سفر جهانگردان فلسطینی به ترکیه و تبدیل استانبول به گذرگاه اصلی تعامل فلسطینیان با جهان خارج در عین حال می تواند کمک حال اقتصاد بحران زده این کشور در روزهای دشوار کنونی باشد. حالا انتظار می رود که شرکت های هواپیمایی ترکیه که روزانه 10 پرواز به مقصد سرزمین های اشغالی دارند در مسیر بازگشت خود صندلی های خالی مسافران اسرائیلی خود را با مسافرین فلسطینی فرودگاه رامون پر کنند. گفته می شود قرار است در هر هفته 3 پرواز شرکت هواپیمایی پگاسوس از مبدا فرودگاه رامون رهسپار ترکیه شوند.
رژیم صهیونیستی اعلام کرده که مقدمات لازم برای پرواز نخستین سفر شرکت هواپیمایی پگاسوس ترکیه از فرودگاه رامون در اوایل ماه آگوست یعنی مرداد ماه 1401 فراهم خواهد شد. در این بین به نظر می رسد این طرف اسرائیلی است که براساس توافق با شریک ترکیه ای خود می تواند تعیین کند که پروازهای شرکت های هواپیمایی ترکیش ایرلانز و پگاسوس در کدام یک از فرودگاه های بین المللی اسرائیل فرود بیاید. در این بین در صورت اجرایی شدن پروژه استفاده فلسطینیان از فرودگاه رامون بازنده بزرگ پس از فلسطینیان، اردن خواهد بود که کشورش دیگر میزبان مسافران فلسطینی برای پرواز به اقصی نقاط جهان نخواهد بود.
توافقات پشت پرده آنکارا و تل آویو بر سر وجه المصالحه قرار دادن فلسطینیان به همین جا محدود نشده چرا که خبرها بیانگر آن است که ترکیه به دنبال عملیاتی سازی دیگر پروژه ویژه خود یعنی منطقه آزاد تجاری جنین در کرانه باختری است.
ترکیه و پروژه منطقه آزاد تجاری جنین
در سال 2006 یکی از اندیشکده های ترکیه ای به نام TEPAV با گرد هم آوردن اعضای اتاق تجارت و صنایع و کشاورزی فلسطین و اتحادیه تولیدکنندگان اسرائیل پیشنهاد توسعه روابط اقتصادی میان فلسطینیان و اسرائیلی ها از طریق ایجاد یک منطقه آزاد تجاری ارائه داد، منطقه ای که در ابتدا TOBB-BIS نام داشت اما پس از کنار کشیدن فلسطینی ها از این طرح، شرکت طراح ترک در سال 2010 تصمیم گرفت تا با همکاری سرمایه داران اسرائیلی و برخی چهره های پرنفوذ نزدیک به مقامات عالی رتبه فلسطینی این منطقه تجاری را تحت عنوان منطقه صنعتی جنین احداث نمایند. این منطقه 3.6 کیلومتری که در شمال جنین و در نزدیکی خط سبز در اراضی موسوم به «ج» جای گرفته در فاصله 45 کیلومتری از بندر حیفا و 20 کیلومتری از مرزهای اردن قرار دارد و برای 98 سال تحت اجاره ترکیه خواهد بود.
با آغاز گام های عملی احیای مناسبات سیاسی میان اسرائیل و ترکیه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در فوریه 2021 با آغاز مرحله عملیاتی منطقه صنعتی جنین موافقت کرد. گفته می شود که در مرحله اول 1200 کارگر فلسطینی در این منطقه مشغول به کار خواهند شد و در مراحل آتی این رقم به 6000 نفر خواهد رسید. همچنین 130 کارخانه پیشرفته در این منطقه آغاز به کار خواهند کرد.
در این بین فرودگاه رامون که پیش از این به سمبل یک پروژه پرهزینه اما شکست خورده برای رژیم صهیونیستی مبدل شده بود با کمک دولت ترکیه به گام مشترک آنکارا و تل آویو برای گسترش همکاری های دوجانبه تبدیل خواهد شد. در این میان به نظر می رسد فلسطینیان بیش از پیش به زیرساخت های حیاتی رژیم صهیونیستی وابسته خواند شد و همزمان اردن نیز به عنوان یک کشور عربی- اسلامی از پذیرش مسافران فلسطین به مقصد اقصی نقاط جهان محروم خواهد شد.
12 سال پس از حمله اسرائیل به کشتی ماوی مرمره حالا آنکارا و تل آویو در مسیر عادی سازی و احیای مجدد روابط سیاسی با یکدیگر گام بر می دارند و در این بین فرودگاه رامون در شمال ایلات به یکی از پروژه های تجاری سودآور برای دو طرف تبدیل شده، امری که با هزینه وابستگی بیشتر ملت فلسطین به اشغالگران در حال رقم خوردن است.
