کتاب ‘باکو و انقلاب مشروطه ایرانی’ به قلم رسول پور زمانی از محققان و پژوهشگران جوان تبریزی با رویکرد کشف و شناسایی زوایای جدیدی از نهضت مشروطه منتشر شد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، چاپ نخست کتاب ‘باکو و انقلاب مشروطه ایرانی’ در شمارگان ۵۵۰ نسخه توسط انتشارات ‘سفیر اردهال’ با همکاری ‘موسسه تاریخ و فرهنگ دیار کهن’ در سال ۱۳۹۶ به زیور طبع آراسته شده است.
‘ارتباط باکو با ایران بعد از استیلای روسیه تزاری’، ‘تاثیرات فکری باکو بر انقلاب مشروطه ایران’، ‘مجاهدین قفقازی و مشروطه ایران’، تشکل ها و اشخاص آزادی خواه باکو و تحولات مشروطه ایران’ و ‘مطبوعات چاپ باکو و تحولات مشروطه ایران’، عناوین فصل های پنجگانه کتاب ‘باکو و انقلاب مشروطه ایرانی’ را تشکیل می دهند.
کتاب در صفحات پایانی خود مشتمل بر تصاویری جذاب و جدید از موضوعات مطروحه و کتابنامه ای جامع از مناع و ماخذ مورد استفاده مولف است.
رحیم نیکبخت میرکوهی، عضو هیات علمی دانشگاه تبریز و دبیر مجموعه در یادداشتی بر کتاب نوشته است: ‘در پژوهش های مربوط به تاریخ مشروطیت ایران سخن از تاثیر باکو به میان آمده است. با این حال علی رغم گذشت بیش از یکصد و ده سال از انقلاب مشروطه ایران و انتشار صدها کتاب و مقاله، ابعاد و میزان تاثیر باکو بر انقلاب مشروطه به درستی موشکافی و دقت قرار نگرفته و برخی مطالعات موردی هم به مباحث تاریخی جریان چپ و سوسیال دموکرات ها بازپرداخته اند.
بررسی تاثیرات قفقازیه و جریان فکری بادکوبه در انقلاب مشروطه لزوما به معنی تایید درستی و راستی آن نمی تواند باشد، چه عملکرد و افکار تند و خشن مشروطه خواهی در همه موارد بازتاب و نتیجه مثبتی نداشت و چه بسا در بحرانی تر شدن فضای سیاسی هم موثر بوده است.
با این حال انجام تحقیقات علمی برای تبیین این نقش و تاثیرات مثبت و منفی آن امری ضروری است. تا پیش از جنگ های روسیه تزاری علیه ایران، قفقازیه جنوبی بخشی از قلمرو ایران بود که در پی جنگهای نابرابر از مام میهن جدا گردید. علی رغم جدایی غمبار تا سال های بعد فرهنگ و هویت شیعی و ایرانی در قفقازیه جنوبی به حیات خود ادامه می داد لیکن با سیاست های ضدایرانی و ضداسلامی رفته رفته فرهنگ ایرانی در هفده شهر قفقاز کمرنگ گردید و با سیاست های خشن دوره کمونیستی با وقفه مواجه شد…
اثر فرارو با عنوان ‘باکو و انقلاب مشروطه ایرانی’ از جمله تحقیقات ارزنده و نسبتا جامعی است که تلاش دارد زوایا و ابعاد، نقش و تاثیر حوزه فعال سیاسی قفقاز و بادکوبه را در انقلاب مشروطه ایران با تاکید بر منابع کمتر دیده شده، به ویژه مطبوعات، مورد بررسی قرار دهد.
رسول پورزمانی، از محققان و پژوهشگران جوان تبریزی، متولد سال ۱۳۶۲ شمسی و فارغ التحصیل رشته تاریخ با گرایش مطالعات قفقاز در مقطع کارشناسی ارشد است.
پورزمانی علاوه بر تاریخ نگاری و پژوهش در حوزه تاریخ معاصر، روزنامه نگاری نیز می کند و سردبیر نشریه ‘نسیم قره داغ’ است.
منبع: ایرنا
