روزنامه صهیونیستی “معاریو” ، روستای “قیرمیزی قصبه” در جمهوری آذربایجان را دومین مکان محل سکونت متراکم یهودیان در جهان معرفی کرد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز به نقل از خبرگزاری آذرتاج جمهوری آذربایجان ، “معاریو” در مطلبی مفصل درباره یهودیان جمهوری آذربایجان به قلم ” ایریس گورلت” نوشت : « دولت لائیک (جمهوری) آذربایجان با اکثریت مسلمان در ساحل دریای خزر، مروارید قفقاز جنوبی به حساب می آید. »
در این مقاله “معاریو” افزوده است : « در سایه چندفرهنگ گرایی و تساهل ویژه آذربایجانی ها ، در این جا جامعه یهودی، سنن هزاران ساله خود را حفظ کرده است. دولت (جمهوری) آذربایجان مستقل به جامعه ۲۵ هزار نفری یهودی این کشور هرگونه کمک معنوی و مالی لازم را ارایه می کند. »
معاریو افزوده است : « شنوور سگال ، خاخام جامعه یهودیان اشکنازی باکو و رییس جنبش دینی “خاباد” در جمهوری آذربایجان ، به هر فرد متمایل به رعایت آداب و سنن ملت اسراییل کمک می کند. خاخام شنوور می گوید : یهودیان کوهستانی در باکو اکثریت یهودیان را تشکیل می دهند. اما، جامعه کم جمعیت یهودیان اروپایی و یهودیان گرجی نیز در اینجا حضور دارند. ما به تمامی یهودیان منابع اطلاعات درباره سنت های ملت یهود را تقدیم می کنیم. »
دکتر خن برام، استاد موسسه “ترومن” دانشگاه یهودی اورشلیم نیز گفت : « یهودیان قفقاز به این دلیل جالب توجه هستند که در زمان شوروی نیز برغم سیاست ضددینی و ضدصهیونیستی شوروی، توانستند هویت ملی خود را حفظ کنند. بسیاری از یهودیان اتحاد شوروی ، بطور مستمر در معرض فرایندهای ازخودبیگانگی قرار گرفته اند و از برگزاری اعیاد و مراسم های خود منع شده اند. اما، یهودیان (جمهوری) آذربایجان هیچ گاه با یهودستیزی و پیگرد بخاطر تعلقات قومی مواجه نشده اند. مناسبات برادرانه با یهودیان ، نمونه درخشان تساهل آذربایجانی است. یهودستیزی هیچ گاه در (جمهوری) آذربایجان وجود نداشته و یهودیان هیچ گاه خود را در اینجا غربیه احساس نکرده اند. »
ایریس گورلت، نویسنده این مقاله افزوده است : « در دوره فروپاشی اتحاد شوروی ، اکثر یهودیان اروپایی به اسراییل مهاجرت کردند. امروز، اکثریت جامعه یهودی در باکو ، پایتخت جمهوری آذربایجان زندگی می کند و بزرگترین جامعه یهودی در این کشور، جامعه یهودیان کوهستانی است. یهودیان اروپایی نیز در قرن نوزدهم به (جمهوری) آذربایجان آمده اند و در دوره جنگ جهانی دوم نیز یهودیان اروپایی برای نجات از جنایات فاشسیت ها در (جمهوری) آذربایجان پناه گرفته اند و سپس اینجا را خانه مادری خود یافته اند. جامعه کوچکی از یهودیان گرجی نیز در اینجا وجود دارد. باکو در اوایل قرن بیستم به خانه مادری آنها تبدیل شده است. امروز در باکو جنبش جوانان نظیر «ناتیو» و « بنی – آکیوا » نیز فعالیت دارند که همکاری نزدیکی با سازمان “سوخنوت” و “خاباد” و سفارت اسراییل در باکو دارند. بزرگترین جامعه یهودی در خارج از پایتخت ، جامعه یهودیان کوهستانی ساکن ” قیرمیزی قصبه” در ناحیه قوبا در شمال جمهوری آذربایجان است. در این روستا ۴۵۰۰ یهودی کوهستانی بطور متراکم زندگی می کنند. “قیرمیزی قصبه” که مایه افتخار واقعی ( جمهوری ) آذربایجان است ، پس از اسراییل دومین مکان در دنیاست که یهودیان در آنجا بطور متراکم زندگی می کنند. به علت اینکه اهالی “قیرمیزی قصبه” فقط از یهودیان تشکیل شده است، تصادفی نیست که این شهر را ” آخرین شهر یهودی” منطقه قفقاز جنوبی می نامند. اینجا نمونه درخشان احترام برادرانه ملت آذربایجان به جامعه یهودیان است. امروز در قیرمیزی قصبه دو کنیسه فعالیت دارد و در آینده نزدیک ، نخستین موزه یهودی قفقاز جنوبی در این قصبه گشایش خواهد یافت. هر فردی که از اسراییل به اینجا سفر می کند، در حقیقت خود را در وطنشان احساس می کند. »
معاریو افزوده است : « دیگر منطقه محل سکونت یهودیان در ( جمهوری ) آذربایجان ، ناحیه کوهستانی ” اوغوز” است. رییس جامعه یهودیان در “اوغوز” می گوید این جامعه به سنن کهن یهودی امروز نیز احترام می گذارند. در روزهای عید یهودیان زیادی از روسیه به “اوغوز” سفر می کنند. امروزه در اوغوز بیش از ۴۵ نفر یهودی زندگی می کنند. احساس می شود که در اینجا یهودیان در امنیت کامل زندگی می کنند و مورد احترام آذربایجانی ها هستند. »
