پایگاه اینترنتی خبری – تحلیلی “استراتگ” جمهوری آذربایجان در بررسی واکنش های روزنامه های ایران به امضای کنوانسیون رژیم حقوقی خزر، مقاله خود را با این عنوان منتشر کرد : « کنوانسیون آکتائو ، قرارداد ترکمانچای دوم است – به نظر برخی از نمایندگان مجلس ایران ، سند رژیم حقوقی خزر تکرار تاریخ است.»
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز” استراتگ” نوشت : « خبر امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در اجلاس سران پنج کشور ساحلی خزر در شهر آکتائو قزاقستان ، در صفحه نخست رسانه های اصلی ایران منعکس شد. عکس های روسای جمهوری از زوایای مختلف و تیترهای صفحه اول روزنامه ها ، نشان دهنده میزان اهمیت این موضوع در ایران است. »
به گزارش استراتگ ، روزنامه “آرمان” در خبری تحت عنوان ” خزر؛ خلیج فارس آینده” نوشت کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر عامل مهمی در نزدیکی کشورهای ساحلی است.
استراتگ پیش بینی های خوشبیانه روزنامه آرمان از تحولات پس از امضای این کنوانسیون را نیز با نقل قول مستقیم از این روزنامه منعکس کرده است.
استراتگ همچنین جملاتی از مقاله روزنامه “ابتکار” را ترجمه و منتشر کرده است که در آن تاریخچه ای از رژیم حقوقی خزر و قراردادهای گلستان ۱۸۱۳ ، ترکمانچای ۱۸۲۸ ، و نیز قراردادهای ۱۹۲۱ و ۱۹۴۹ میان ایران و شوروی ذکر و اضافه شده است که برخی ناظران می گویند حق ۵۰ درصدی ایران از خزر درپی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، قابل مذاکره نیست.
استراتگ همچنین به نقل از روزنامه ابتکار ، سوال توییتری محمود صادقی، نماینده مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه آیا ایران با قرارداد ترکمانچای دیگری روبروست؟، منتشر کرده و افزوده است که حشمت اله فلاحت پیشه نماینده مجلس ایران گفته است هرگونه قراردادی که منجر به تغییر مرزهای ایران شود، باید به تصویب مجلس ایران برسد.
به نوشته استراتگ، روزنامه “اعتماد” نیز در مقاله ای با عنوان ” کنوانسیونی که ترکمانچای نیست” به نقل از حسن روحانی، رییس جمهوری ایران نوشته است : ” این کنوانسیون مبتنی بر اصول عدالت است.”
روزنامه “اطلاعات” نیز در مقاله ای تحت عنوان ” راه بیگانگان به خزر بسته شد” ، خلاصه ای از روند گفتگوها و سخنرانی های جواد ظریف و حسن روحانی در اجلاس آکتائو و متن بیانیه مشترک این اجلاس و کنوانسیون رژیم حقوقی خزر را منتشر کرده است.
روزنامه ” جهان صنعت ” نیز در مقاله خود به ممنوعیت حضور عوامل خارجی در خزر پرداخته است.
روزنامه ایران در مطلبی با عنوان ” قرارداد خزر” ، توجه خوانندگان را به اسناد امضاء شده در آکتائو معطوف کرده است. روزنامه ” جمهوری اسلامی” و ” شهروند ” در صفحه اول خود به این موضوع پرداخته اند.
روزنامه ” قانون” در گزارشی تحت عنوان ” سایه یک قرارداد” ، دیدگاه های محمود صادقی و ابوالفضل حسین بیگی ، اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران را منعکس کرده است. حسن بیگی گفته است : ” مهمترین موضوع مربوط به دریای مازندان ( استراتگ نام “خزر” را در درون پرانتز قید کرده است) ، تقسیم مساوی دریا بین پنج کشور ساحلی و توافق درباره بهره برداری از اراضی عمیق این دریا برای تمامی کشورهای ساحلی و توافق های متقابل در زمینه اکتشاف و تولید نفت از دریای خزر مهم است.”
استراتگ در واکنش به گزارش روزنامه قانون نوشته است : ” جبار کوچک نژاد، نماینده رشتی به هنگام سخن گفتن درباره کنوانسیون رژیم حقوقی خزر، جمهوری آذربایجان را هدف گرفته و گفته است : ” در دوره اقتصاد مقاومتی و اختلافات با آمریکا ، حل مساله رژیم حقوقی خزر اقدامی درست نیست. زیرا، در شرایط موجود ، آمریکایی ها جمهوری آذربایجان را در مقابل جمهوری اسلامی تحریک و ایران را می کنند.به همین علت نیز جمهوری اسلامی باید این مساله را به دوره دیگری محول کند. بزرگترین اختلاف کشورها در تعیین رژیم حقوقی خزر میان ایران و جمهوری آذربایجان است. جمهوری اسلامی با دیگر کشورهای ساحلی اختلافی ندارد. اما، حل اختلاف درباره تعیین خط مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در سطح آب ، دشوار است. عزت اله یوسفیان ملا ، نماینده مجلس ایران نیز با استناد به قراردادهای کهنه میان ایران و شوروی که اعتبار حقوقی خود را از دست داده اند، مدعی شده است که ۵۰ درصد از سطح آب خزر که متعلق به شوروی بوده است، باید میان چهار کشور دیگر تقسیم شود. سخنان این نماینده در زیر سوتیتر ” تکرار ترکمانچای” درج شده که گفته است : ” قرارداد ترکمانچای و حوادث ۱۹۱۹ هنوز هم فراموش نشده اند.” در سطر پایانی این مقاله نیز تز همیشگی روزنامه ” قانون” تکرار شده است که ” روسیه کشوری قابل اعتماد نیست.”
استراتگ افزوده است : ” روزنامه پرنفوذ کیهان نیز برخلاف این تلقی ( نظر روزنامه قانون مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن روسیه ) ، در مطلب خود در باره اجلاس آکتائو، به نقل از رییس جمهوری حسن روحانی نوشته است : “
میان ایران و روسیه باید در تمامی بخش ها همکاری وجود داشته باشد.”
