روزنامه « ینی مساوات » چاپ باکو با انتشار مقاله ای خواهان تشکیل « کنفدراسیون ترکیه و جمهوری آذربایجان » برای حفظ موجودیت جمهوری آذربایجان شد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز،ینی مساوات در این مقاله به قلم « خالد کاظم لو» یکی از مقاله نویسان این روزنامه نوشت : « واقعیت جدید این است؛ طی هزاران سال دولت های مختلفی تشکیل می شوند، برخی گسترش می یابند و برخی نیز کوچک می شوند. این روند هیچ گاه ثابت نمی ماند. در این خصوص، فقط دولت هایی می توانند خود و اراضی شان را مصون نگه دارند که قوی هستند و در صورت تضعیف کوتاه مدت نیز می توانند ( سریع) خود را احیاء کنند. مثلا، ترکیه که زمانی حاکمیتش را در سه قاره گسترش داده بود، یکصد سال قبل در زمان مواجهه با خطر سقوط ، توانست خود را جمع و جور کند. در غیر این صورت، تکه تکه می شد.»
ینی مساوات افزوده است : « در این زمینه، تنها تواناییِ دولت های کوچک، این است که به موقع برای خود متحد قابل اعتماد بیابند. چنان متحدی که پس از هفتاد سال ، اراضی آنها را تقسیم و به دیگر « متحد وفادار» خود اعطاء ندهد و بیگانه ها را برای آن رهبر و جانشین تعیین نکند. همانطور که می دانیم ، یکصد سال قبل ، تمامی این موارد بر سر ما آمده است و اراضی مان از دستمان گرفته شده و به ارامنه داده شده است. ارمنستان کنونی در اراضی همیشگی ما تاسیس شده است. یکصد سال قبل ، سه نفر از نمایندگان ملت ارمنی که دشمن آذربایجان است، بر آذربایجان حکومت کرده اند؛ استپان شائومیان، لئون میرزویان و روبن روبنوف . در کل طی سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۳ ، نه نفر بیگانه و اشخاص غیرملی بر کشور ما (جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی) حکومت کرده اند. »
ینی مساوات نتیجه گیری کرده است : « به همین علت ، استدلال های طرفداران تشکیل «کنفدراسیون جمهوری آذربایجان و ترکیه » قوی تر است. ما یا با برادران هم دین و هم زبان و هم فرهنگ مان اتحاد ابدی تشکیل خواهیم داد، یا سرانجام، کسی با استفاده از فرصتی تاریخی ، رنگ نقشه مان را تغییر خواهد داد ( کشورمان را تصرف خواهد کرد). »
ینی مساوات همچنین با ذکر تعریف « کنفدراسیون » از دانشنامه «ویکی پدیا» ، افزوده است : « کنفدراسیون به معنای از دست دادن استقلال نیست. این را نیز بگوییم که روزنامه «ینی مساوات» نخستین پیشنهاد دهنده طرح تشکیل « کنفدراسیون آذربایجان – ترکیه » در رسانه ها بوده است. بعدها، واقف حاجی بیگلو ، رییس حزب «احرار» تقریبا ۲۰ سال قبل ، این پیشنهاد را از نظر حقوقی و سیاسی توجیه و راهبرد مربوطه را ارایه کرد. در مباحث تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری امسال نیز «سردار جلال اوغلو»، یکی از نامزدهای انتخابات درباره این موضوع سخن گفته است. این موضوع، نیازمند بحث مفصل و رسیدن به نقطه مشترک است. برای (شروع) این بحث نیز فقط چند ثانیه وقت داریم. ( فرصتمان اندک است).»
در همین حال، به گزارش « خبرگزاری آپا » ، قدرت حسنقلی اف، یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ( ۱۱ آوریل ۲۰۱۸ ) جمهوری آذربایجان و رییس حزب موسوم به « جبهه خلق آذربایجان یکپارچه» با رد اتهام سردار جلال اوغلو، رییس « حزب دموکرات » و یکی از نامزدهای این انتخابات مبنی بر متمایل بودن قدرت حسنقلی اف به روسیه گفت : « من به ترک بودنم افتخار می کنم. فقط بیماران روانی می توانند مرا به مخالفت با ترکیه و « روسیه پرستی» متهم کنند. این اتهام را فقط کسانی مطرح می کنند که می خواهند گذشته خود را به فراموشی بسپارند. من نه با «دیلان»، رهبر « پ ک ک » دیدار کرده ام و نه به هنگام خروج شبانه از سفارت ایران در باکو ، دستگیر و افشاء شده ام.»
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری آذربایجان افزود : « بر روی میز من به همراه پرچم جمهوری آذربایجان، پرچم ترکیه قرار دارد. زمانی که پرچم های ترکیه از خیابان شهدا برچیده شده بود ( در اعتراض به امضای مخفیانه پروتکل های عادی سازی روابط ترکیه با ارمنستان در سال ۲۰۰۹ ) ، برخی ها از ترس سکوت کرده بودند، اما من با آویختن « سینه آویز پرچم جمهوری آذربایجان و ترکیه » به مجلس رفتم و خبرنگاران نیز آن را منعکس کردند. من بارها در مجلس خواهان لغو روادید با ترکیه شده ام و به ۳۶ درصد تعرفه وردات از ترکیه در حالی که تعرفه واردات از روسیه ۱۸ درصد است، اعتراض کرده ام. من ضرورت نصب مجسمه « نوری پاشا» ( فرمانده نیروهای عثمانی در اشغال باکو و مناطقی از قفقاز در زمان جنگ جهانی اول ) را که نقش بی نظیری در آزادسازی باکو داشت، مطرح کرده ام. حتی به همراه «فاضل مصطفی» ( نماینده پان ترکیست در مجلس جمهوری آذربایجان » با ارسال نامه ای به نخست وزیر خواهان اختصاص مکان برای نصب این مجسمه شده ایم.»
قدرت حسنقلی اف افزود : « از ترکیه فقط بخاطر این انتقاد کرده بودم که در جنگ اول قره باغ ( ابتدای دهه ۱۹۹۰) نتوانستیم از ترکیه کمک دریافت کنیم و ۲۰ درصد خاکمان اشغال شد. نه تنها من، حتی ائلچی بیگ ( رییس جمهوری پان ترکیست که در سال ۱۹۹۲ در باکو به قدرت رسید) نیز از ترکیه بخاطر اینکه برای خارج کردن ساکنان غیرنظامی منطقه «کلبجر» در زمان جنگ قره باغ ، بالگرد در اختیار جمهوری آذربایجان نگذاشت، انتقاد کرده بود. زمانی هم که ترکیه پروتکل های زوریخ را با ارمنستان امضاء کرد، به آن اعتراض کردم. تجارت ترکیه با ارمنستان سال به سال افزایش می یابد و من به این نیز اعتراض می کنم. زمانی هم که ترکیه هواپیمای روسیه را سرنگون کرد، اشتباه بودن این کار و زیانبار بودنش برای جمهوری آذربایجان را نیز بیان کردم. بارها تاکید کرده ام که ترکیه تا زمانی که به سلاح اتمی دست نیافته است، باید از رویارویی با دولت های بزرگ پرهیز کند. در مباحث انتخاباتی نیز گفتم که برای آزادسازی قره باغ بدون جنگ ، می توانیم به سازمان های منطقه ای که به رهبری روسیه تشکیل شده اند، بپیوندیم و حق حاکمیتمان را نیز از دست ندهیم. همچنانکه در زمان عضویت در جامعه مشترک المنافع نیز می ترسیدیم، استقلالمان را از دست بدهیم. اما، اینطور نشد. همچنین طی سال های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ در سازمان امنیت دستجمعی عضو شدیم و استقلالمان را از دست ندادیم. »
قدرت حسنقلی اف افزود : « آزادسازی قره باغ از طریق جنگ، مخاطره آمیز است و تلفات زیادی را می طلبد. ما نمی توانیم به دقت پیش بینی کنیم که روسیه و ایران و غرب چه واکنشی نشان خواهند داد. اگر کسی که مدعی است بطور حرفه ای در عرصه سیاسی حضور دارد، این را نمی فهمد، وای به حالش. برغم تمامی این ها، من تاکید کردم که اگر مذاکرات با روسیه نتیجه بخش نباشد، باید سیاست غربگرایی در پیش بگیریم و با ایجاد ارتش حرفه ای ، حداکثر در سال ۲۰۲۰ اراضی مان را از اشغال آزاد کنیم.»
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری آذربایجان گفت : « سردار جلال اوغلو بخاطر اختلاف شخصی با من، مرا به دشمنی با ترکیه و روسیه پرستی متهم می کند.»
سردار جلال اوغلو نیز مجددا تاکید کرده است قدرت حسنقلی اف « سخنگوی منافع روسیه» در جمهوری آذربایجان است.
در همین حال، پایگاه اینترنتی « آخار» جمهوری آذربایجان خبر داد که گفته می شود از سال آینده در مدارس جمهوری آذربایجان کتاب درسی « تاریخ مشترک ترک » تدریس خواهد شد.
« آخار » به نقل «کامران اسدوف»، کارشناس امور آموزشی نوشت : « تدریس کتب درسی به زبان ترکی ، برای درک متقابل نسل های جوان و برقراری روابط سالم ، فکر خوبی است. اما ، فکر می کنم که نگارش و تدریس این کتاب درسی می تواند مشکلات جدی ایجاد کند. تاریخ و مناسبات متقابل ملت های ترک همیشه هم هموار نبوده است و فراز و نشیب هایی بروز کرده است. تا قرن بیستم، دولت های ترک جنگ هایی را با همدیگر داشته اند. انعکاس مجدد این واقعیت، می تواند در مناسبات خوب میان دولت های ترک اختلال ایجاد کند.»
این کارشناس امور آموزشی جمهوری آذربایجان افزود : « خوب است که این ملت ها به همدیگر نزدیک تر شوند و بفهمند که بخشی از یک فرهنگ مشترک هستند. اما، در این مورد، یک مشکل دیگر که بروز می کند این است که جهان ترک شامل ۱۲۰ کشور بزرگ و کوچک است. کتاب درسی « تاریخ مشترک» این ها چطور و در چه حجمی می تواند باشد؟»
آخار افزوده است : « پیش تر درباره شروع اجرای طرح آزمایشی تدریس « تاریخ مشترک ترک» در مدارس ترکیه خبر داده شده بود.»
