ابزار اصلی دولت متهم کردن روزنامه نگاران به حمایت از سازمان تروریستی فتح الله گولن (FETO) است. دولت همچنین روزنامه نگارانی که حوادث مناطق کردنشین جنوب شرقی کشور را پوشش می دهند به شدت سرکوب می کند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، در حالی که تنها دو هفته از سال 2016 باقی مانده بود، عایشه نور اصلان خبرنگار با سابقه تلویزیون در برنامه زنده تلویزیونی استعفا کرد. وی روز 16 دسامبر در مصاحبه با برنامه میدیا ماحالسی (یا رسانه محلی) تلویزیون هالک تی وی دلیل تعطیلی برنامه خبری سیاسی روزانه را تشریح کرد:
وی در سخنانی که توسط وبسایت انگلیسی زبان دقیقه ترکیه منتشر شد گفت: “گاهی اوقات سکوت بزرگترین فریاد است. ما به پایان میدیا ماحالسی رسیده ایم. نمی توانم وانمود کنم که همه چیز در ترکیه طبیعی است؛ در حالی که 146 روزنامه نگاران در زندان به سر می برند. من با سکوت فریاد می زنم! “
بدون شک سال 2016 سالی فاجعه بار برای روزنامه نگاری ترکیه بود. مدت کوتاهی پس از استعفای اصلان، احمد شیک روزنامه نگار برجسته آن کشور به جرم “تبلیغ برای یک سازمان تروریستی” و “بدنام کردن جمهوری ترکیه و نهادهای آن” در توییت ها، مقالات و اظهار نظرهای عمومی اش دستگیر شد. درست چند روز پس از آن، شش روزنامه نگار دیگر بازداشت شدند.
جانشین مدیر #ETHA Derya Okatan (کمیته حمایت از روزنامه نگاران) و پنج روزنامه نگار دیگر به مدت چهار روز بازداشت شدند.
از زمان اتفاقات 15 جولای، که دولت آن را کودتا اعلام کرد و حداقل 270 نفر در آن روز کشته شدند، حمله به رسانه ها به طور گسترده ای افزایش یافته است. اما رسانه های مستقل قبل از آن نیز با مشکل مواجه بودند.
سازمان گزارشگران بدون مرز که مقر آن در پاریس واقع شده است در گزارش وضعیت رسانه ها در سال 2016 (بر اساس داده های سال 2015) نوشت:
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه حمله به رسانه های آن کشور را آغاز کرده است. روزنامه نگاران مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، بسیاری از آنها به “توهین به رئیس جمهور” متهم شده و اینترنت به طور سیستماتیک سانسور می شود.
وضعیت منطقه ای – جنگ سوریه و حمله ترکیه علیه پ ک ک – فشار بر رسانه ها را تشدید کرده است. رسانه ها نیز به “تروریسم”متهم شده اند. با این حال، رسانه ها و جامعه مدنی در برابر استبداد روز افزون اردوغان مقاومت می کنند.
مقاومت تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد؟
ابزار اصلی دولت متهم کردن روزنامه نگاران به حمایت از سازمان تروریستی فتح الله گولن (FETO) است؛ آنکارا از این نام برای پیروان جنبش گولن (که فتح الله گولن روحانی ساکن ایالات متحده بنیانگذار آن است) استفاده می کند. آنکارا می گوید سازمان گولن کودتای 15 جولای را سازماندهی کرده بود.
دولت همچنین روزنامه نگارانی که حوادث مناطق کردنشین جنوب شرقی کشور را پوشش می دهند به شدت سرکوب می کند. نیروهای دولتی به نقض سیستماتیک حقوق بشر در این منطقه متهم شده اند.
به عنوان مثال، پس از آنکه پلیس صلاح الدین دمیرتاش و فیگن یوکسکداغ روسای مشترک حزب طرفدار کردها HDP و نُه نماینده دیگر این حزب را بازداشت کرد، حملاتی به دفاتر روزنامه ها صورت گرفت و دولت دستور تعطیلی فن آوری‌های مبتنی بر وب را داد. رسانه های که تحت تاثیر این دستور قرار گرفتند رسانه هایی بودند که این موضوع حساس سیاسی را تحت پوشش قرار دادند.
شدت یافتن جنگ آنکارا علیه رسانه ها ماه ها قبل از کودتای نافرجام قابل پیش بینی بود. نشانه این وضعیت در سخنرانی ماه مارس سال 2016 اردوغان مشخص بود؛ وی در سخنانی خواستار گسترش تعریف تروریسم شد طوری که این تعریف علاوه بر تروریست ها “حامیان آنها” را نیز شامل شود. از آن زمان تاکنون تفاسیر فراوانی از این اصطلاح صورت گرفته است.
این سخنرانی در همان ماهی ایراد شد که گروهی از دانشگاهیان به اتهام تبلیغ تروریسم و درخواست پایان دادن به عملیات امنیتی دولت در جنوب شرق زندانی شدند.
در اوایل ماه مارس، دولت روزنامه زمان – که بزرگترین روزنامه ترکیه بود و به وابستگی به گولن شناخته می شد- را توقیف کرد. گولن متحد سابق حزب حاکم عدالت و توسعه بود اما کنترل پنهان و گسترده ی وی بر قضات عالی رتبه، دادستان ها و نیروهای پلیس وی را در تقابل با اردوغان، قدرتمندترین سیاستمدار چند دهه گذشته ترکیه، قرار داد.
حتی قبل از خشونت ماه جولای، دستور سرکوب رسانه ها به اقدام ثابت دولت تبدیل شده بود؛ و اخیرا و پس از حمله شب سال نو به یک کلوپ شبانه در استانبول – که گفته می شود باعث کشته شدن 39 نفر شد- و همچنین ترور سفیر روسیه در ترکیه در 19دسامبر، شدت یافت.
سرکوب آزادی رسانه ها و محدود کردن اینترنت همراه با هم صورت گرفته اند.
بر اساس اسناد وب سایت Engelli، وب سایتی مستقل که وضعیت وب سایت های مسدود شده در ترکیه را پیگیری می کند، بیش از 115.000 وب سایت در ترکیه مسدود شده اند. تعداد سایت های مسدود شده در ترکیه در سال گذشته 105958 وب سایت بود.
یکی از موارد مسدود کردن شبکه های اجتماعی اخیرا و پس از آن اتفاق افتاد که گروه شبه نظامی داعش، که مسئولیت قتل عام وحشتناک کلوپ شبانه استانبول را برعهده گرفته بود، ویدیویی را منتشر کرد و مردانی که به ادعای این ویدیو سربازان ترکیه بودند را جلو دوربین به قتل رساند.
ترکیه پس از انتشار ویدئوی داعش دسترسی به وب سایت های رسانه های اجتماعی را به مدت چند ساعت محدود کرد.
مقامات ترکیه همچنین به طور فزاینده ای استفاده از نرم افزارهای آنلاین بی نام ساز را محدود می کنند. این نرم افزارها برای فرار از بلوکه شدن وب سایت ها توسط دولت مورد استفاده قرار می گیرند.
جای تعجب نیست که گروه خانه آزادی مستقر در واشنگتن در گزارش سال 2016 “آزادی در اینترنت” خود، ترکیه را به عنوان کشوری “غیر آزاد” معرفی کرد. این گروه در سال 2014 و 2015 وضعیت اینترنت ترکیه را در رده “تا حدودی آزاد” قرار داده بود.
اما اردوغان به انتقادات بین المللی بی توجه بوده، و به تازگی اعلام کرده است که هیچ توجهی به “خط قرمز” اروپا بر آزادی مطبوعات ندارد. این سخنان نشان می دهند احتمالا دستگیری ها و حتی سرکوب های بیشتری را در سال جاری شاهد خواهیم بود.
منبع: گلوبال وویسز
