ارمنستان روابط رسمی با ترکیه ندارد، ولی روابط اقتصادی دو کشور در مقایسه با روابط اقتصادی ایران و ارمنستان در سطح بسیار بالایی است
روزنامه «525» مصاحبه ای با دکتر بهرام امیراحمدیان استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر ارشد مسایل قفقاز انجام داد که متن آن به شرح ذیل است:
شما در نشست گفتگوی بین تمدن ها در باکو شرکت کرده اید. اهمیت این نشست و نقش کشورمان در گفتگوی تمدن ها را چگونه ارزیابی می کنید؟
اکنون دومین بار است که در نشست گفتگوی بین تمدن ها در باکو شرکت می کنم. از حکومت آذربایجان به خاطر دعوت برای شرکت در این نشست تشکر می کنم. می توانم بگویم که این نشست در سطح بسیار عالی ترتیب داده شده است. در جریان صحبت با مهمانان خارجی، آنها نیز بر اهمیت این نشست و پیشرفت جمهوری آذربایجان در همه زمینه ها تاکید کردند.
جمهوری آذربایجان در مسیر ابریشم بزرگ بین شرق و غرب واقع شده است. من تا کنون پنج کتاب و بسیاری از مقالاتی در رابطه با آذربایجان منتشر کرده ام. آذربایجان به لحاظ چندقومیتی خود نمونه ای برای سایر کشورهای جهان است. اقلیت های قومی مختلف در این کشور در شرایط مسالمت آمیز در کنار هم دیگر زندگی می کنند. همه آنها به طور آزادانه از زبان و فرهنگ خود برخوردارند و آداب و رسوم خود را اجرا می کنند. این یک امر مثبت و ارزش بزرگی است. احترام زیادی برای زبان و فرهنگ اقوام مختلف در ایران نشان داده می شود و به همین دلیل، هیچ گونه مناقشه و نارضایتی بین اقلیت های قومی در ایران و آذربایجان وجود ندارد که این امر باعث پیشرفت بیش از پیش کشور می شود. شرکت کنندگان این نشست اعلام کردند که این موضوع را در کشورشان تبلیغ خواهند کرد. مهمان نوازی آذربایجان نیز بسیار عالی ارزیابی می شود. گمان می کنم که این کنفرانس به هدف خود دست یافت.
جمهوری آذربایجان را به عنوان نمونه تحمل پذیری معرفی کردید. ولی، امروز متفاوت از دنیای اسلامی، افزایش موارد عدم تحمل پذیری در اروپا مشاهده می شود. نظر شما در این باره چیست؟
اروپا دارای فرهنگ مسیحیت است و ارزش های آن نیز متفاوت است. ولی، تحمل پذیری در زمان های قدیمی در مشرق زمین وجود داشته است. دین ما ارزش زیادی برای انسان ها قایل است. من در باره روستای “خینالیق” آذربایجان بسیار شنیده ام، می خواهم به آنجا سفر نمایم. تعداد زیادی از آذربایجانی ها، تات، تالش و کرد در ایران از آداب و رسوم خود برخوردارند. از این رو، آذربایجانی ها و ایرانی ها باید افتخار کنند که در چنین کشورهایی زندگی می کنند.
شما مقالاتی در رابطه با نسل کشی خوجالی نوشته اید. این فاجعه را چگونه به توجه خوانندگان رسانده اید؟
خوجالی یک حادثه بسیار سنگینی است. همین روز مردم غیر نظامی، کودکان، پیران و زنان بی گناه کشته شده اند. بر اساس مفاد حقوق بین المللی، این اقدام نسل کشی محسوب می شود. من در همه مقالات خود این اقدام را محکوم کرده ام. هیچ کسی در دنیا وقوع فاجعه خوجالی را انکار نمی کند. متاسفانه در اواخر قرن بیستم چنین حادثه ای رخ داد. در ماه فوریه سال جاری در رابطه با سالگرد نسل کشی خوجالی سخنرانی کردم و مقالاتی در این باره نوشتم. البته، محال بود به گونه دیگری هم رفتار کنیم. زیرا، ما دو کشور همسایه و دوست هستیم. اگر زمانی هر گونه مشکلاتی در مناسبات مان وجود داشته است بدین معنی نیست که مناسبات مان خوب نیست. برخی دوایر سعی در برهم زدن روابطمان را داشته است، ولی، مناسبات مان همواره بسیار خوب بوده است. ما هیچ گاه اختلافی با جمهوری آذربایجان نداشته ایم. سفرهای در سطح بسیار عالی بین دو کشور انجام شده است. ایران به طور رسمی در همه سازمان های بین المللی از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده و اعلام نموده است که قره باغ اشغال شده است. اگر کسی بگوید که ایران موضع دیگری نشان داده است دروغ گفته است. ایران اعلام کرده است که قره باغ بخش لاینفک جمهوری آذربایجان است. در حال حاضر آذربایجان ترجیح می دهد که این مناقشه از طریق دیپلماتیک حل شود. ما از این موضع حمایت می کنیم. زیرا، صلح بد بهتر از جنگ خوب است. ما نمی خواهیم که انسان ها کشته شوند. از راه نظامی همه متضرر خواهند شد. امنیت ما در منطقه به همدیگر بستگی دارد. در صورت بروز وضعیت ناامنی در منطقه امنیت ایران نیز به مخاطره خواهد افتاد. امیدواریم که همه چیز خوب شود.
ایران چند بار برای حل مناقشه قره باغ پیشنهاد میانجیگری کرده است. به نظر شما میانجی گری ایران در حل مناقشه قره باغ که قدرت های بزرگ تاکنون موفق به حل آن مناقشه نشده اند چه تحولی را می تواند ایجاد کند؟
گروه مینسک بیش از 20 سال است که موفق به حل این مناقشه نشده است. آمریکا فاصله زیادی از این منطقه دارد و فرانسه به دنبال منافع خود است. ولی ایران، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و روسیه به عنوان کشورهای منطقه می توانند این مساله را حل کنند. به دلیل این که هیچ خطری متوجه آمریکا در این منطقه نیست به دنبال منافع خود است. ایران دوست آذربایجان است و می خواهد که این کشور را به عنوان میانجیگر قبول کنند.
گاهی، سال های دهه 90 میلادی را نمونه می آورند. ولی، آن موقع متفاوت بود، اکنون بسیاری از چیزها تغییر کرده است. قدرت نظامی جمهوری آذربایجان به این حد رسیده است که می تواند با توسل به جنگ در اسرع وقت قره باغ را پس بگیرد. رشد اقتصاد کشور نیز بر اقتصاد ارمنستان برتری دارد. هیچ گاه دل آمریکا برای ما نسوخته است. به نظرم، این باید مورد آزمایش قرار بگیرد.
ولی، نگرانی هایی در رابطه با حمایت ایران از ارمنستان در جمهوری آذربایجان وجود دارد. حتی چنین نظراتی وجود دارد که در صورت نبود حمایت اقتصادی ایران، ارمنستان در شرایط محاصره مجبور می شد در قبال مساله قره باغ تن به مصالحه بدهد…
ارمنستان روابط رسمی با ترکیه ندارد. ولی، روابط اقتصادی دو کشور یادشده در مقایسه با روابط اقتصادی ایران و ارمنستان در سطح بسیار بالایی است. سندی را نشان بدهند که در جنگ با ارمنستان هر گونه کمک و اسلحه ای به این کشور ارایه شده باشد.
در اینجا بیشتر موضوع بر سر حمایت اقتصادی و طرح هایی است…
ایران همسایه ارمنستان است و در زمان های قدیمی ارامنه در ایران زندگی کرده اند. روابط بین دو کشور نباید بستگی به روابط با سایر کشورها باشد. جمهوری آذربایجان دارای روابط نزدیکی با اسراییل و آمریکاست. روابط و همکاری اقتصادی معینی بین ایران و ارمنستان وجود دارد. ولی ایران اعلام می دارد که قره باغ اشغال شده است و بخشی از سرزمین جمهوری آذربایجان محسوب می شود. اقتصاد و سیاست با یکدیگر متفاوت است.
ما دو کشور مسلمان هستیم و روابط ما با سایر کشورها با روابط ما با جمهوری آذربایجان غیر قابل مقایسه است. ما از فرهنگ مشترک برخورداریم و از هرگونه موفقیت آذربایجان بسیار خوشحال می شویم. موضع آذربایجان در مورد مساله هسته ای ایران و اجازه ندادن به کشور ثالث برای استفاده از اراضی این کشور علیه ایران را بسیار عالی ارزیابی می کنیم.
پایان پیام.
