در مصاحبه با قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشریح گردید پتانسیل همکاری با جمهوری آذربایجان

گفتگوی اختصاصی خبرگزاری ترند آذربایجان با محمدتقی حسینی قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

س ـ همکاری های آذربایجان و ایران در زمینه کار و امور رفاه اجتماعی در چه سطحی است و قرار است در سفر هفته جاری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران به باکو چه مذاکراتی میان دو کشور صورت گیرد؟ آیا سندی هم قرار است امضاء بشود؟

ج – همکاری ایران و جمهوری آذربایجان یک همکاری برادرانه ، صمیمی و دیرینه است و دو کشور در زمینه های مختلفی مشترکات زیادی دارند و این مشترکات در همه زمینه ها ادامه دارد از جمله در زمینه رفاه اجتماعی. این همکاری ها قبلا محدود به فعالیت کمیته امداد امام خمینی (ره) و یا هلال احمر در جمهوری آذربایجان بوده است. بدنبال سفری که علی حسن اف معاون نخست وزیر به جمهوری اسلامی ( در سال 2014) داشت، پنجره جدیدی در مناسبات دو کشور باز شد و زمینه همکاری در حوزه های تخصصی و فنی وجود دارد. یعنی از نظر من الان زمینه های خوبی وجود دارد که بتوانیم ما در بسیاری از حوزه های تخصصی رفاه اجتماعی که یک بحث بسیار گسترده و تخصصی می باشد و حوزه های مختلفی را دربر می گیرد، همکاری کنیم. حوزه های بهزیستی، حوزهای بهبود معیشت، حوزه های اجتماعی، مهارت های فنی، در همه این زمینه ها ما آمادگی داریم همکاری کنیم. و این همکاری ها می تواند در سفری که دکتر علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی انشاء الله در پایان این هفته به جمهوری آذربایجان خواهند داشت زمینه های بسیار خوبی برای گسترش این همکاری ها فراهم بشود و امیدوارم که دو کشور بتوانند از ظرفیت هایی که وجود دارد به بهترین وجه استفاده بکنند و همکاری ها را گسترش بدهند.

س ـ ایران و آذربایجان در زمینه کار و امور رفاه اجتماعی چه همکاری هایی می توانند داشته باشند؟

ج – وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی یک وزارتخانه گسترده ای است. قبلا این وزارتخانه سه تا وزارتخانه بوده است. یعنی وزارت تعاون، وزارت کار و وزارت رفاه اجتماعی، الان هم بعد از ادغامی که در سال 1390 در این زمینه رخ داد، این سه وزارتخانه یکی شد.

بنابراین حیطه خیلی گسترده ای را دربرمی گیرد. یعنی تعاونی ها یک بحث بسیار گسترده است، موضوعات مربوط به کار یک بخش گسترده دیگری است. موضوع مربوط به رفاه اجتماعی در ایران فوق العاده گسترده است به خاطر سازمان ها و نهادهایی که مرتبط با این موضوع هستند. علاوه بر وزارت، سازمان ها و نهادهای معتبر دیگری در زمینه تأمین اجتماعی فعالیت می کنند، که سرمایه گذاری بزرگی هم دارند. سازمان تأمین اجتماعی، سازمان بهزیستی، سازمان بازنشستگی و اینها شرکت سرمایه گذاری بسیار بزرگی هم دارند. مثلا صندوق سرمایه گذاری زیر مجموعه تأمین اجتماعی که بزرگ ترین شرکت سرمایه گذاری در ایران می باشد، به عبارتی می شود گفت که بیش از چهل درصد دارایی متعلق به این صندوق ها هست. اینها متشکل از شرکت ها و کمپانی های گسترده ای هستند که در زمینه های مختلف از نفت و گاز گرفته، تا ساخت و ساز، مواد غذایی و مسائل دارویی را در برمی گیرند. بنابراین زمینه های خیلی گسترده ای برای همکاری هست و در سفری که آقای حسن اف به تهران داشتند این بحث ها بین جمهوری اسلامی و آذربایجان صورت گرفت. علاقمند هستیم که بیشتر بتوانیم این زمینه های همکاری را عملیاتی بکنیم. الان ترکیبی که آقای دکتر ربیعی برای سفر به باکو در نظر دارند هم از حوزه رفاه هست، هم از حوزه تعاون و هم از حوزه مهارت های مربوط به کار در این سفر ایشان را همراهی می کنند. بنابراین با ترکیب هیأتی که سفر می کند به آذربایجان من امیدوارم که بیشتر بتوانند در سفر به باکو این همکاری ها را گسترش بدهند. ظرفیت های بسیار زیادی برای گسترش همکاری ها بین ایران و آذربایجان وجود دارد و ما می توانیم این زمینه ها را عملیاتی بکنیم. ایران در بسیاری از زمینه ها تجربه های موفقی دارد. بسیاری از شرکت های معتبر سرمایه گذاری از زیر مجموعه های این وزارتخانه و سازمان های مرتبط با این وزارت خانه می باشند. بنابراین گفتم شرکت هایی در زمینه های غذایی، تولید سیمان، دارو و ساخت و ساز تجربه های بسیار گران قیمتی هم دارند. الان در کشورهای آسیای میانه شرکت های ما طرح های بزرگی را عملیاتی می کنند. همچنین در زمینه های نفت و گاز و پتروشیمی و حمل و نقل تجربه های خوبی داریم و می توانیم در تمام این موارد باهمدیگر کار بکنیم. شاید برای شما قابل توجه باشد که ما بیش از 95 درصد داروی کشور را داریم تولید می کنیم. خوشبختانه کیفیت داروی ایران بسیار بالا است به دلیل این که ما در این زمینه سرمایه گذاری کردیم. بسیاری از شرکت های ما الان شناخته شده هستند در سطح جهان و می توانند فعالیت های خیلی خوبی داشته باشند. موضوع تأمین اجتماعی یک بحث فوق العاده مهم است در کشورها . ایران در این زمینه تجربه های خوبی دارد و شاید به خاطر داشته باشید ما امسال موفق شدیم بحث پوشش بیمه همگانی را برای تمام آحاد کشور فراهم بکنیم. در سال جاری هشت میلیون نفر را ثبت کردیم که اینها عمدتا تحت پوشش هیچ بیمه ای نبوده اند. با تدابیری که شد اینها الان تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند. این موفقیت خیلی بزرگی است. می توانم بگویم که این تجربه در بسیاری از کشورها با این موفقیت پیش نرفته است. ما می توانیم در این زمینه هم تجربیات مان را با هم دیگر به اشتراک بگذاریم. در زمینه توانمند سازی معلولان که یک زمینه فوق العاده مهمی است، ایران تجربه های خوبی دارد و می تواند در این زمینه با جمهوری آذربایجان همکاری خوبی داشته باشد. در مسائل بهزیستی، امور سالمندان، موضوع جمعیت می تواند مورد توجه قرار بگیرد. در مورد مهارت آموزی و کار آموزی ما در این زمینه ها کار موفقی را انجام دادیم و راه درستی می رویم. گاهی فکر می کنیم که آموزش فقط آموزش عالی است اما بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاه فاقد مهارت هستند و یکی از دلایل بیکار ماندن جوانان تحصیل کرده دانشگاه همین است که مهارت های لازم را فرا نمی گیرند. ما در زمینه بحث مهارتی فعالیت های بسیارارزشمندی انجام دادیم فکر می کنیم در این زمینه ما می توانیم با هم کار کنیم. در مورد بحث مربوط به کمک به زنان سرپرست خانوار تجربه هایی داریم می توانیم در این زمینه باهم همکاری بکنیم و موارد دیگری که به نظر می رسد انشاء الله مورد توجه مقامات دو کشور قرار بگیرد و بتوانند همکاری بکنند.

س ـ هم اکنون چند نیروی کار ایرانی به خارج ارسال شده است و چه میزان ارزآوری برای کشور دارد؟

ج – اجازه بدهید این را به یک شکل دیگری خدمت تان عرض کنم. ما نیروی کاری که در کشورهای خارجی داریم دو دسته هستند. یک دسته آنهایی که در قالب صدور خدمات فنی ومهندسی اعزام می شوند و آنها در قالب شرکتها هستند. مثلا شرکت هایی در برخی از کشورهای آسیایی در عراق، در افغانستان ، در کشورهای خلیج فارس و جاهای دیگر فعالیت می کنند. اینها یک بخشی از نیروهایی هستند که اعزام می شوند . بخشی دیگر از نیروهای کار در قالب شرکت های خدمات فنی – مهندسی نیستند، مستقل اعزام می شوند. مثلا به طور سنتی مراوده هایی که بین استان های جنوبی ما با کشورهای حاشیه خلیج فارس رفت و آمد می کنند. بعضی از اینها آنجا اقوامی دارند و برای کار کردن می روند و بخشی دیگر نیروهای متخصصی هستند که در جاهای دیگر دنیا مشغول هستند. الان در برخی از شرکت های معتبر دانش بنیان در اروپا و امریکا در زمینه های پزشکی و تحقیقاتی نیروهای کار ایرانی هستند که اینها به طور کلی سازمان یافته نیست. میزان ارزآوری آنها را من الان ندارم اما رقم قابل توجهی است. به خاطر این که ما روی بسیاری از بحث ها دانش بنیان کار کردیم، شرکت های ما توانایی بسیاری دارند و الان در جاهای مختلف حضور دارند و به طور کلی هم برای توسعه کشورهایی که حضور دارند و هم برای کشور ارزآوری دارند. چون نیروهای کار ایران در واقع نیروی توانمندی هستند و خیلی کمک می کند به پیشرفت جامعه ای که حضور دارند و برای کشور ما هم مفید بوده است. چون آنها نوعی به بازار کار کشور کمک می کنند.

س ـ در طول سال های 2008 تا 2013 گزارش های زیادی از بسته شدن بنگاه ها و صنایع در ایران منتشر شد. چه میزان نیروی کاری در این سال ها از کار اخراج شدند؟

ج – در واقع بسته شدن یا باز شدن دوباره بنگاه ها در فعالیت اقتصادی تا حدودی یک امر طبیعی است. اقتصاد اگر از یک روال ثابت برخوردار باشد برخی از شرکت ها متولد می شوند، بعضی ها ماندگار می شوند و بعضی دیگر تغییر وضعیت می دهند یا این که ممکن است از بین بروند. این واقعیتی است در اقتصاد که هست. لزوما شرکت ها یا این که بعضا به تعبیری که شما کردید بنگاه ها به معنای این نیست که اینها بسته شدند یا از بین رفتند. بسیاری از اینها تغییر ماهیت داده اند. در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی ما بسیاری از شرکت ها داشتیم که بعد از مدتی تبدیل شدند یا این که تدابیر دیگری برای آنها گرفته شده است. ما حداقل حتی در سال هایی که یک مقدار وضعیت بازار اقتصادی گاهی اوقات دچار نوسان شدید شده بود، اخراج نیروی کار خیلی کم داشتیم. یعنی واقعا دولت تمام تلاشش بر حفظ نیروی کار بوده است. الان که وضعیت خیلی بهتر شده به خاطر این که یک رونق اقتصادی ایجاد شده، توجه خیلی گسترده ای که سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در ایران دارند و همین طور بسیاری از ایرانیانی که در خارج از کشور هستند، الان فراوان می بینم که دارند برمی گردند و در جاهای مختلف سرمایه گذاری دارند.

اکنون وضعیت خیلی بهتر شده است. تورم کاهش پیدا کرده و رشد اقتصادی در سال گذشته وضعیت بهتری داشت و نسبت به سال های قبلش خیلی رشد کرده است. ما الان وضعیت اقتصادی مان برای جذب نیروی کار بهتر شده است. تلاش دولت در مرحله اول حفظ نیروی کار موجود بوده و در مرحله دوم افزایش شغل. به خاطر این که ما با توجه به نیروی جوانی که داریم و با توجه به وضعیت اقتصادی خاصی که داریم هم باید مشاغل موجود را حفظ بکنیم، هم بایستی تلاش بکنیم که مقدار زیادی شغل در سال ایجاد بکنیم. در بعضی از سال ها این کم و زیاد بوده یعنی گاهی اوقات فضای بین المللی، یا فضای داخلی یا وضعیت اقتصادی که بالاخره به ویژه در سال های اخیر که در همه جای جهان یک بحران اقتصادی در همه دنیا وجود داشت که در خود اروپا خیلی مشکل ساز شد و این که سازمان بین المللی کار مجبور شد که میثاق اشتغال را در سال 2008 – 2009 تدوین کند برای جلوگیری از افزایش بیکاری در کشورهای صنعتی، اما در ایران تمام تلاش دولت این بوده است که از مشاغل موجود صیانت کند و مشاغل را افزایش دهد. خوشبختانه جهش خوبی هم داشتیم و در سال 1392 نگاه می کردم. میزان افزایش شغل های پایدار نسبت به سال های قبل افزایش چشمگیری داشته است.

س ـ نرخ بیکاری در ایران هم اکنون در چه سطحی است و طی سال گذشته چند فرصت شغلی جدید ایجاد شده است؟و برای سال جدید این میزان چه قدر خواهد بود؟

ج – نرخ بیکاری یک نرخ متغیری است. در حالی که ابتدای سال 1392 گفته می شد که 14 درصد است . خوشبختانه در پایان سال ما نرخی حدود 10 درصد داشتیم. این تغییر، تغییر قابل توجهی است. اگر چه برای ما ایده آل این است که به یک وضعیت استانداردی برسانیم به وضعیتی که خیلی از کشورهایی که اقتصاد رونقی دارند برسانیم. هدف مطلوب ما آن است که به آن رقم برسیم. در این زمینه هم موفقیت داشتیم.

س ـ وقتی از نرخ بیکاری در آمار ایران صحبت می کنیم، فرد شاغل کسی است که در طول هفته حداقل یک ساعت کار کرده باشد. این نوع آمارگیری از دولت احمدی نژاد شروع شد. آیا این معیار به نظر شما استاندارد است یا باید تغییر یابد؟

ج – من این را اصلاح بکنم. هیچ موقع در ایران معیار برای تعیین کار یک ساعت در هفته نبوده است. بحثی در یک دوره در ایران مورد مذاکره قرار گرفت. در آن زمان بعضی از افراد که حالا احیانا در بدنه دولت هم بودند و بعد به عنوان نظر دولت منعکس شد این مسأله و یک ساعت کار در هفته را مطرح کردند. این واقعا نظر دولت هم نبود. این را به جرائت می توانم بگویم. به خاطر این که با واقعیت عینی سازگاری ندارد. شما کدام شغل را می توانید پیدا کنید که با یک ساعت کار در هفته بتواند زندگی خودش را تأمین بکند. بنابراین نمی شود با این معیار بیاییم ارزیابی بکنیم و بگوییم که یک ساعت کار کفایت می کند. این حتی برای جراحان خیلی متخصص هم کفایت نمی کند با یک ساعت کار در هفته بتوانند زندگی خود را تأمین کنند. این مسأله ناشی از یک قطعنامه ای شده بود که سازمان بین المللی کار در دهه هشتاد داشته است. دقیقا گفتمانش درخاطرم هست. زمانی که مطرح شد در محافل رسانه ای، روزنامه ها و جاهای دیگر گاها به عنوان نظر دولت گفته شد، اما واقعیت این است که دولت هیچ موقع این قضیه را قبول نداشته است. ضمن این که ما الان یک تجدید نظر بیشتری در این زمینه کردیم. شاغل به کسی می گوییم که طرف میزان کاری که انجام می دهد زندگیش را تأمین بکند. حالا چند ساعت آن متفاوت است. قانون کار این میزان را تعیین کرده و گفته است که چه مقدار یک کارگر باید کار کند. حالا در بعضی جاها و یا مشاغل رسمی و غیر رسمی ممکن است متفاوت باشد. اگر چه تمام تلاش مان این است که در راستای برنامه ای که برای کار شایسته داریم مشاغل غیر رسمی را کم بکنیم و به سمت مشاغل رسمی حرکت کنیم و در واقع این جزء برنامه های دولت است. بنابراین الان تعریفی که از موضوع کار و کسی که شاغل است داریم هرگز یک ساعت کار در هفته نبوده است. الان که به طریق اولی مورد توجه قرار نمی گیرد.