اصغر فردی، دیپلمات سابق جمهوری اسلامی و از قفقاز شناسان برجسته کشور با انتشار خاطرات شخصی خود از «حیدر علی اف» نکات عجیبی را درباره فرآیند ایجاد ادبیات تجزیه طلبانه نسبت به ایران در جمهوری آذربایجان منتشر کرد.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ، اصغر فردی دیپلمات با سابقه و از برجسته‌ترین کارشناسان قفقاز در منطقه به شمار می‌آید و با آغاز فروپاشی شوروی از اصلی‌ترین نیروهای جمهوری اسلامی در این منطقه بوده است. خاطرات وی از رهبران و کارگزاران جماهیر شوروی خصوصا منطقه قفقاز همواره مورد توجه و دقت رسانه‌های مختلف خارجی است.
اصغر فردی، دیپلمات سابق جمهوری اسلامی و از قفقازشناسان برجسته کشور در صفحه شخصی فیس بوک با بیان این که یک بار به «حیدر علی اف» در مورد اعتصاب غذای ابوالفضل ائلچی بیگ (رئیس جمهور اسبق جمهوری آرذبایجان که تنها سیاست او نفرت افکنی نسبت به ایران بود و در زمان ریاست جمهوری او آذربایجان بزرگترین شکست‌ها را در جنگ قره باغ متحمل شد) با حیدر علی اف صحبت می‌کردم، نوشت: علی اف گفت: همه اینها (سیاستمداران دوره استقلال جمهوری آذربایجان) بچه‌های خوبی هستند. با اینها همکاری کنید. البته فکر نمی‌کنیم ابوالفضل (ائلچی بیگ) با شما بتواند به تفاهم برسد – او وقتی این حرف را میزد لبخندی هم زد و ادامه داد- چون او را ضد ایران تربیت کرده‌ام البته باز هم توصیه‌های لازم را به او می‌گویم.
فردی از قول حیدر علی اف ادامه می‌دهد: در سالهای دهه 70 گزارشی به من داده شد که ابوالفضل اشعار شاعر ترک «یونس امره» را مطالعه می‌کند و این جا و آنجا در مورد ترک‌گرایی صحبت‌هایی می‌کند. فرستادم گرفتند و آوردندش. بعد از اینکه چند روزی در سلول ماند و عقلش سر جایش آمد، گفتم بیاورند پیش من. وقتی پرونده اش را مطالعه کردم و کمی بازجویی کردم متوجه شدم که افکار این به درد من می‌خورد و حال و روحیه مبارزه‌ای هم در او نیست. کمی نصیحتش کردم و فرستادم دانشگاه خودش. از آن روز به بعد شروع کرد به همکاری با ما.
وی از قول رئیس جمهور سابق جمهوری آذربایجان ادامه می‌دهد: او را کم‌کم به چایخانه‌ها فرستادم و در آنجا توانست بچه‌هایی را که به نوعی مشکل فکری داشتند، به خود جلب کند. این بچه‌هایی که الان می‌بینی همه را به من معرفی کرد و آنها تحت آموزش سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی قرار گرفتند. بعدها هم فرستادمش قاهره تا آنجا به عنوان مترجم سفارت برای «کا گ ب» کار کند.
حیدر علی اف
حیدر علی اف در ادامه صحبت‌هایش با اصغر فردی به مساله موضوعات تجزیه طلبانه برای ایران می‌پردازد و می‌گوید: موضوعات ملی در ادبیات آذربایجان را من خودم وارد ادبیات کردم. برای مثال کسانی ماننده «میرزا ابراهیم اف»، «عزیزه جعفرزاده»، «بختیار وهاب‌زاده»، «سلیمان رستم» و سایرین با دستور و نظارت مستقیم من مساله آذربایجان جنوبی و ادبیات حسرت را ایجاد کردند. تلاش کردم تا این مساله را در سایر زمینه‌های هنری هم منعکس کنم. مثلا اوپرای آزاد و آراز را «جهانگیر جهانگیراف» بادستور من نوشت. همه این مسائل با فکر و نظارت من انجام می‌شد و البته امکان داشت که در خارج از نظارت من منحرف شود برای قبل از آن که این افراد خیلی بزرگ شوند، تحت نظر گرفتم.
ابوالفضل ائلچی بیگ، رئیس جمهور اسبق آذربایجان به احساسات ضد ایرانی مشهور بود و با وجود تمام کمکهای جمهوری اسلامی همواره علیه ایران سخنرانی و اقدام کرد. او در نهایت با توجه به شکست‌های فاحشی که در جنگ «قره‌باغ» از ارمنستان متحمل شد نهایتا مجبور به کنارگیری از قدرت شد. او خود بعدها اعتراف کرد که کمکهای داوطلبانه جمهوری اسلامی به مسلمانان آذربایجان را نپذیرفته است.
ابوالفضل ائلچی‌بیک
از سوی دیگر این خاطرات با توجه به این که پشت پرده جریان ادبیات حسرت در جمهوری آذربایجان را افشا می‌کند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در آستانه فروپاشی جماهیر شوروی برخی از شاعران جمهوری آذربایجان به سرکردگی افرادی همچون سلیمان رستم شروع به سرایش شعرهایی با مضمون جدایی استانهای آذربایجان ایران، از ایران و اتحاد دو سوی ارس کردند که از سوی نویسندگان و شاعران قوم‌گرا در ایران نیز مورد توجه واقع شد.
نخستین دور ادبیات حسرت آذربایجان شوروی مربوط به دوره سالهای 1324 بود که در آن دوره با دستور استالین و هماهنگی‌های «میرجعفر باقر اف» فضا برای توطئه فرقه دموکرات آذربایجان مهیا شد و در این دوره شاعران و نویسندگان جمهوری آذربایجان با موضوع قراردادن ایران به تبلیغ اندیشه‌های تجزیه طلبانه برای ایران پرداختند. موج دوم این ادبیات در آستانه استقلال آذربایجان آغاز شد که این خاطرات پشت پرده پیچیده این جریان را افشا می‌کند.
انتهای پیام/د
